تنش‌های چین و آمریکا چه پیامدهای برای آسه‌آن دارد؟

به گزارش برگزیده های ایران، «تریدیوش سینگ ماینی» استاد دانشگاه او.پی.جیندال هند در مقاله ای برای thegeopolitics نوشت:

یکی از چالش های عمده ای که اکثر کشورهای عضو اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا (آسه آن) – به غیر از کشورهایی مانند کامبوج و میانمار که روابط نزدیک با چین دارند – وخامت روابط بین چین و ایالات متحده است که آنها را دست به عصا کرده است. در حالی که لی هسین لونگ، نخست‌وزیر سنگاپور بارها به این نکته اشاره کرده است که نمی‌خواهد بین چین و ایالات متحده یکی را انتخاب کند، رهبران دیگر کشورهای آسه‌آن نیز استدلال مشابهی را مطرح کرده‌اند. انور ابراهیم، نخست‌وزیر مالزی پس از تصدی پست نخست‌وزیری گفت: در حالی که مالزی باید برای تقویت روابط با ایالات متحده، اروپا، هند و انجمن کشورهای جنوب شرق آسیا (آسه‌آن) کار کند، روابط با چین “بسیار مهم” است. ابراهیم گفت: چین یک همسایه مهم است، البته اولویت تقویت روابط دوجانبه با چین، تجارت، سرمایه گذاری و فرهنگی است.

یکی دیگر از چالش‌های آسه‌آن اطمینان از تقسیم نشدن بلوک منطقه‌ای بین کشورهای حامی چین و سایر کشورهای حامی ایالات متحده است. شک و تردید در مورد رفتار تهاجمی چین در آسیا وجود دارد و اختلافاتی در مورد موضوع دریای چین جنوبی وجود دارد. در سال ۲۰۱۹، آسه آن نیز چشم انداز خود را برای (ایندو ـ پاسیفیک) معرفی کرد که به احترام به حاکمیت و قوانین بین المللی از طریق منشور سازمان ملل و کنوانسیون ۱۹۸۲ سازمان ملل در مورد حقوق دریاها (UNCLOS) اشاره می کند.

در عین حال، نمی توان این واقعیت را انکار کرد که کشورهای آسه آن روابط نزدیک اقتصادی با چین دارند. به عنوان مثال، اخیراً اندونزی و چین توافق کردند که ۱.۲ میلیارد دلار اضافی برای پروژه راه آهن سریع السیر که باندونگ و جاکارتا را به هم متصل می کند، هزینه کنند. رئیس جمهور فیلیپین در طول سفر خود به ژاپن موافقتنامه های مهمی را امضا کرد که نیروهای ژاپنی می توانند به تمرینات بشردوستانه در فیلیپین بپیوندند. این به عنوان مقدمه ای برای تقویت روابط دفاعی بین مانیل و توکیو در نظر گرفته می شود.

اوایل ماه جاری، در جریان سفر وزیر دفاع ایالات متحده به فیلیپین، مانیل دسترسی ارتش آمریکا به ۴ پایگاه نظامی دیگر در فیلیپین را در چارچوب موافقتنامه همکاری دفاعی تقویت شده (EDCA)تصویب کرد. وزیر دفاع فیلیپین از امضای این توافقنامه به عنوان یک معامله بزرگ یاد کرد. مارکوس مراقب بود که این پیام را ارسال کند که هیچ یک از قراردادهای امنیتی امضا شده با ژاپن یا ایالات متحده، چین را هدف قرار نمی دهد. رئیس جمهور فیلیپین گفت: “هیچ یک از این اقدامات علیه چین نیست.”

فردیناند مارکوس جونیور رئیس جمهور فیلیپین توانسته است در طول سفرهای خود تعهدات سرمایه گذاری بیش از ۲۰ میلیارد دلاری را به کشورهایی غیر از چین جلب کند. رئیس جمهور فیلیپین در جریان سفر خود به چین در ژانویه ۲۰۲۳ توانست تعهدات ۲۳ میلیارد دلاری را تضمین کند. همچنین لازم به ذکر است که پکن بزرگترین شریک تجاری مانیل است و در سال های اخیر روابط اقتصادی با چین در دوره ریاست جمهوری رودریگو دوترته افزایش یافته است.

همانطور که قبلاً ذکر شد، کشورهای آسه آن نگران سیاست خارجی تهاجمی فزاینده چین، تحت رهبری شی جین پینگ هستند، با این حال، بسیاری از آنها از انتقاد مستقیم از چین خودداری می کنند. اگرچه کشورهای آسه آن همکاری نزدیک با ایالات متحده در مورد استراتژی هند و اقیانوس آرام را آغاز کرده اند، شکایتی وجود دارد که هند و اقیانوس آرام آزاد و آزاد فاقد چشم انداز اقتصادی روشنی هستند. در حالی که هفت کشور آسه آن – برونئی، اندونزی، مالزی، فیلیپین، سنگاپور، تایلند و ویتنام به سازوکار اقتصادی (ایندو ـ پاسیفیک) یا (IPEF) را امضا کرده اند، بسیاری از کشورهای آسه آن به دنبال دسترسی بیشتر به بازار ایالات متحده هستند.

در اینجا لازم است به این نکته اشاره کنیم که در حالی که روابط چین و ایالات متحده چالش هایی را برای کشورهای آسه آن ایجاد می کند، بسیاری از کشورها به دنبال استفاده از آن بوده اند. اول، بسیاری از شرکت‌های آمریکایی از جمله اپل تولید خود را به کشورهای آسه‌آن منتقل کرده‌اند – با مقصد ترجیحی ویتنام، اگرچه بسیاری از آنها به کشورهای دیگر آسه‌آن از جمله تایلند و مالزی تغییر مکان داده‌اند.

شایان ذکر است که سنگاپور در بحبوحه شکاف فزاینده بین ایالات متحده و چین بر سر تجارت و فناوری به دنبال سرمایه گذاری در مونتاژ نیمه هادی ها و طراحی مدارهای مجتمع است.

به سوان جین، رئیس هیئت توسعه اقتصادی سنگاپور (EDB) گفت که قانون «تراشه و علم» دولت بایدن در سال (۲۰۲۲) رقابت برای سرمایه‌گذاری‌ها و قطعاً برای نوع سرمایه‌گذاری‌هایی که امروز سنگاپور دارد، فشرده‌تر کرده است.

دوم، ایالات متحده علاقه بیشتری به آسه آن را پیدا کرده است. در حالی که تمرکز بر مؤلفه امنیتی است، احتمالاً روابط اقتصادی با منطقه تحت چتر استراتژی (ایندو ـ پاسیفیک) را بیشتر تقویت می کند.

کاهش روابط چین و ایالات متحده چالش های متعددی را برای منطقه آسه آن ایجاد می کند، با این حال، بسیاری از مسائل بستگی به نحوه مدیریت کشورهای آسه آن در این چالش ها دارد. در حالی که در حوزه امنیت، اکثر کشورهای آسه آن احتمالاً روابط خود را با ایالات متحده تقویت می کنند، آنها همچنین به دنبال بهره مندی از روابط اقتصادی قوی با واشنگتن و پکن خواهند بود.

*منبع: thegeopolitics / ترجمه: ابوالفضل خدائی

۳۱۱۳۱۱