دکتر خدیجه رحمانی روز جمعه در گفت وگو با خبرنگار حوزه زنان و خانواده برگزیده های ایران، مشکل کم خونی را یکی از معضلات کل جامعه بخصوص زنان عنوان و خاطرنشان کرد: کم خونی در بانوان زیر چهل و پنج سال و تا قبل از یائسگی بیش از همیشه بروز و نمود می کند و اختلاف آماری بالایی میان زنان کم خون با مردان وجود دارد اما بعد از یائسگی این مشکل کمرنگ شده و تفاوت آماری چندانی بین کم خونی آقایان و بانوان وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه کم خونی انواع و اقسام مختلفی دارد که شایع ترین آن فقر آهن است، افزود: خستگی، رنگ پریدگی، کاهش انرژی، شیار گوشههای لب و ناخنهای قاشقی از علائم ابتلا به فقر آهن است اما تشخیص اصلی فقر آهن از طریق انجام آزمایش خون و بررسی ذخایر آهن در بدن انسان صورت می گیرد.
رحمانی تصریح کرد: کم خونی به دلیل شیوع عادت ماهانه و به دنبال آن از دست دادن خون، در میان دختران نوجوان شایع می شود و دچار فقر آهن می شوند به همین علت لازم است از همان سنین نوجوانی از منابع غذایی آهن دار بیشتر استفاده کنند.
این متخصص تغذیه یادآور شد: در صورتی که کم خونی شدید است باید تحت نظر پزشک از مکمل های آهن استفاده کرد و پزشک متخصص، دز و تعداد و میزان آن را مشخص کند تا مکمل ها تاثیر بهینه داشته باشند.
منبع غذایی حیوانی بهترین منبع جذب آهن برای زنان است
رحمانی با تاکید بر اینکه برای جذب آهن مورد نیاز بدن، باید از منابع غذایی آهن استفاده کرد، تصریح کرد: غنی ترین منبع غذایی آهن، گوشت بخصوص گوشت قرمز است. گوشت قرمز نسبت به گوشت سفید آهن بیشتری دارد بنابراین غنی ترین منبع است که بتواند در دسترس قرار بگیرد.
وی خاطرنشان کرد: جذب آهن از منابع حیوانی بخصوص گوشت بسیار بالا است البته گوشت سفید هم در وهله دوم مطرح می شود. ضمن اینکه منابع غذایی دریایی هم می تواند کمک کننده باشد.
این متخصص تغذیه، در دسته بندی منابع غذایی آهن دار، به حبوبات به عنوان منبع غذایی آهن دار یاد کرد و اظهار داشت: سبزی های سبز بخصوص سبز تیره مانند برگ اسفناج آهن نسبتا بالایی دارند البته هر چه قدر تیره تر آهن بیشتری دارند.
وی با تاکید بر اینکه جذب آهن از منابع حیوانی بسیار بالاتر است تا از منابع گیاهی، توضیح داد: منابع گیاهی ممکن است آهن زیادی داشته باشند اما چون جذب آهن آن کمتر است به تنهایی کفایت نمی کند. به همین علت بهتر است در برنامه غذایی اگر گوشتی در کنار سفره غذایی در خانواده است به خانم ها اختصاص داده شود اما متاسفانه فرهنگ اشتباهی از این نظر در جامعه وجود دارد بخصوص در جوامع روستایی که گوشت غذای سفره را در اختیار مردان قرار می دهند این اشتباه است زیرا مردان نیازی به این گوشت ندارند و نیاز خانم ها خیلی بیشتر است.
خشکبار از جمله کشمش سرشار از آهن است
رحمانی با یادآوری اینکه میوه ها از جمله منابع غذایی مکمل هستند، اظهار داشت: میوه ها هم منبع خوبی دارند بخصوص انگور قرمز که بسیار مفید فایده و سرشار از آهن است. میوه های خشک بویژه کشمش برای فقر آهن بسیار خوب است زیرا بسیار غنی است. خشکبارهایی مانند برگه آلو و زردآلو هم منبع خوب آهن هستند که باید از این منابع استفاده شود.
مصرف ویتامین سی به جذب آهن کمک می کند
وی به زنان توصیه کرد: در کنار همه این ها، استفاده از ویتامین سی در برنامه غذایی و وعده غذایی باعث افزایش جذب آهن می شود. تاکید اختصاصی داریم کسانی که گیاهخوار هستند و از منابع حیوانی استفاده نمی کنند و فقط حبوبات و سبزیجات استفاده می کنند حتما از منابع ویتامین سی غنی کنار غذای خود استفاده کنند مانند انواع سبزی ها، سالادها و بخصوص گوجه فرنگی که منبع بسیار غنی از نظر ویتامین سی است.
به گفته این متخصص رژیم درمانی، مطالعات هم نشان داده استفاده از منابع غنی ویتامین سی، گوجه فرنگی، لیمو و آبلیموی تازه در کنار غذا به صورت سالاد و سبزیجات تازه جذب آهن را بالا می برد.
مصرف چای و قهوه زیاد در جذب آهن اختلال ایجاد می کند
رحمانی تاکید کرد: افراد باید تلاش کنند از موادی که با جذب آهن تداخل می کنند همزمان با مصرف آهن خودداری کنند که شایع ترین آنها در فرهنگ غذایی ما مصرف چای است.
وی توصیه کرد: سعی کنید چای یا قهوه که جذب آهن را مختل می کند را به فاصله دو تا سه ساعت قبل و بعد از غذا مصرف نکنید تا در جذب آهن با مشکل روبه رو نشوید.
این متخصص تغذیه درباره تغییر فصل و آب و هوا و تاثیر آن بر افزایش یا کاهش کم خونی، توضیح داد: تغییر فصل تاثیری بر کم خونی و ایجاد فقرآهن ندارد مگر از نظر دسترسی به منابع غذایی که خوشبختانه در فصول پاییز و زمستان به دلیل دسترسی دایم به مرکبات که غنی ترین منبع ویتامین سی هستند و همچنین کیوی، کم خونی به نسبت به تابستان شایع نیست.
وی در پاسخ به اینکه بی قراری پا به کم خونی مربوط است یا خیر، توضیح داد: این امر به صورت مستقیم به فقر آهن مرتبط نیست اما به صورت غیر مستقیم این مشکل به دلیل کم خونی ایجاد می شود.
رحمانی تاکید کرد: کم خونی ام الامراض است. زیرا مواد غذایی با جریان خون به تک تک سلول ها می رسد و مواد زاید را برمی گرداند اما در صورت دچار شدن افراد به کم خونی، اختلال در خون رسانی به عضوهای بدن به وجود می آید و مشکلات بغرنج ظهور و بروز می کنند.
