به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری برگزیده های ایران، صدور زیارتنامه برای حضرت معصومه (س) از سوی امام رضا (ع) نشان از عظمت شخصیتی آن بانوی مکرم دارد؛ زیرا از میان امامزادگان تنها حضرت معصومه (س) در کنار حضرت عباس (ع) و حضرت علی اکبر (ع) دارای زیارتنامه مخصوص به خود است که آن را امام معصوم تعلیم فرموده است. علاوه بر این، احادیثی که از برخی ائمه اطهار علیهم السلام درباره شأن و منزلت آن بانوی مکرم روایت شده، شخصیت والای آن حضرت را معرفی می‌کند که شناخت آن موجب رستگاری و سعادت ابدی خواهد بود.
خبرگزاری برگزیده های ایران، در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام حسین سازگار، استاد و کارشناس دینی، به بررسی دلایل صدور زیارتنامه مخصوص و همچنین صحت احادیث نقل شده درباره حضرت معصومه (س) پرداخته است. آن طور که این محقق دینی شرح می‌دهد، در میان تمام امامزدگان فقط سه امامزاده دارای زیارتنامه مخصوص به خود هستند که حضرت معصومه (س) یکی از آنهاست و آن را امام رضا (ع) تعلیم فرموده است. در عین حال حضرت ابوالفضل (ع) نیز دارای زیارتنامه مخصوص هستند که امام صادق (ع) تمام قد در مقابل مزار ایشان ایستاده و سلام خدا، اولیاء، صالحین و ملائک را نثار روح بزرگ آن حضرت کرده است. حضرت علی اکبر (ع) نیز دارای زیارتنامه مخصوص هستند که آن هم از امام صادق (ع) به یادگار مانده است.
زیارتی همتزار زیارت امام صادق (ع)
یکی از شئون والای حضرت معصومه (س) که گاهی به آن اشاره می‌شود، همتراز دانستن زیارت آن حضرت با زیارت امامان معصوم علیهم السلام است. بر چه مبنایی می‌توان به این مطلب باور داشت؟ آیا حدیث یا روایت مستندی در این خصوص وجود دارد؟
بله؛ حضرت معصومه (س) بانویی است که پیش از میلاد ایشان امام صادق (ع) درباره منزلتش فرموده است: «هر کس او را زیارت کند، من را زیارت کرده است.» این نوع تعابیر برای هیچ یک از امامزاده‌ها وجود ندارد که امام معصوم، زیارت او را هم‌شأن زیارت خود بداند.
واقعاً کلام و احادیث مهم و شگفت‌انگیزی درباره حضرت معصومه (س) وجود دارد که تأمل در آنها نشان می‌دهد که این بانوی جوان از خاندان اهل بیت علیهم السلام به چه درجه بالایی از معنویت و کمال و علم رسید که برترین‌های خلق خدا درباره او و زیارتش این طور سفارش کرده‌اند.
ایشان بانویی است که چهار امام معصوم شخصیت و منزلت ایشان را توصیف کرده‌اند تا مردم دوران آن حضرت و پس از ایشان، بدانند مزار چه شخصیت بزرگ و بزرگواری در شهر قم وجود دارد.
چرا حضرت معصومه (س) زیارتنامه مخصوص دارد؟
مورد دیگری که حضرت معصومه (س) را از بسیاری از امامزادگان دیگر متمایز می‌کند، وجود زیارتنامه مخصوص به آن حضرت است. این زیارتنامه که امروزه در حرم مطهر یا از راه‌های دور از طریق آن، به حضرت معصومه (س) عرض احترام می‌کنیم، از چه راهی به دست ما رسیده است؟ آیا کلام علمای دینی است یا از امام معصوم صادر شده است؟
همان طور که اشاره کردید نکته قابل توجه دیگر درباره حضرت معصومه (س) آن است که زیارت نامه مخصوص ایشان است. اما باید بدانیم که این زیارتنامه مأثوره است و ریشه در آثار و اخبار ائمه اطهار علیهم السلام دارد.
در میان تمام امامزدگان فقط سه امامزاده دارای زیارتنامه مخصوص به خود هستند که حضرت معصومه (س) یکی از آنهاست. در عین حال حضرت ابوالفضل (ع) نیز دارای زیارتنامه مخصوص هستند که امام صادق (ع) تمام قد در مقابل مزار ایشان ایستاده و سلام خدا، اولیاء، صالحین و ملائک را نثار روح بزرگ آن حضرت کرده‌اند.
همچنین حضرت علی اکبر (ع) دارای زیارتنامه مخصوص هستند که آن هم از امام صادق (ع) به یادگار مانده است. درواقع زیارتنامه‌ای که درباره حضرت علی اکبر (ع) وجود دارد، از سمت امام صادق (ع) تعلیم داده شده است.
زیارتنامه حضرت معصومه (س) را کدام امام انشاء کرده‌اند؟
در روایتی عنوان شده که یکی از محدثان بزرگ قم به دیدار امام رضا (ع) رفت و حضرت به او فرمود: قبری از ما در خاک شما قرار دارد. او سؤال کرد: منظور مزار حضرت معصومه (س) است؟ امام فرمود: بله، آن بزرگوار را به این شرایط و با این عبارات زیارت کنید. سپس امام زیارتنامه‌ای را که امروز داریم، انشاء فرمود تا هر زمان خواستیم حضرت معصومه (س) را زیارت کنیم، این عبادت‌ها را بگوییم تا حق زیارت ادا شود.
زیارتنامه؛ مسیری برای شناخت بهتر شخصیت حضرت
با این توضیحات، حضرت معصومه (س) دارای زیارتنامه مخصوص هستند که از امام رضا (ع) به ما رسیده است که در آن نکاتی قابل توجه وجود دارد که عظمت شخصیتی آن بانوی مکرم را نشان می‌دهد. آیا وجود چنین زیارتنامه‌ای نشان از معرفی حضرت معصومه (س) به عالم نیست؟
همین طور است. زیارتنامه راهی برای شناخت شخصیت و منزلت فردی است که زیارت می‌شود. به عنوان مثال امام رضا (ع) در زیارتنامه حضرت معصومه (س) می‌فرمایند: «یا فاطمه إشفَعی لیّ فی الجنه فإن لَکِ عِندَ الله شأناً من الشأن» تو بانویی هستی که در نزد خدا دارای شأن رفیعی هستی و دارای مقام شفاعت هستی.
اینکه امام رضا (ع) در این زیارتنامه اشاره می‌فرماید که برای من در قیامت شفاعت کن، نشان از عظمتی بسیار والا برای حضرت معصومه (س) دارد تا مقام و جایگاه آن حضرت را برای مردم مطرح کرده و تبیین کند که حضرت معصومه (س) دارای چنین مقامی است. همان طور که وقتی امام حسین (ع) در روز عاشورا به سمت میدان می‌رفت، به حضرت زینب (س) فرمود: خواهرم، در نماز شب من را فراموش نکن. با این بیان می‌خواهد منزلت حضرت زینب (س) و حالت والای ایشان در نماز شب را نشان دهد که حتی در شام شهادت امام حسین (ع) نیز نماز شب را ترک نکرد.
شفیع بزرگ قیامت کیست؟
گاهی عنوان می‌شود که تمام شیعیان به دلیل شفاعت حضرت معصومه (س) وارد بهشت می‌شوند. آیا چنین مطلبی نیز پشتوانه روایی مستندی دارد؟
بله. امام رضا (ع) درباره منزلت خواهر گرامی خود می‌فرماید: «هر کسی که او را زیارت کند و شناخت درستی نسبت به مقام و جایگاه او داشته باشد، همان زیارت موجب ورود زائر به بهشت خواهد شد.» درواقع حق زیارت زمانی به کمال ادا می‌شود که انسان بداند در محضر چه شخصیت والایی ایستاده و چه توفیق بزرگی دست پیدا کرده است.
وقتی از راه خواندن زیارتنامه و تأمل در آموزه‌های آن، مقام و منزلت حضرت معصومه (س) را بهتر درک کنیم و در آن تأمل داشته باشیم، درس‌های بزرگی برای زندگی ما خواهد داشت و آثاری در روح و جان و همچنین زندگی دنیایی ما می‌گذارد که موجب هدایت و سعادت ابدی خواهد شد. همین گونه است که زیارت زمینه شفاعت را فراهم می‌کند و بهشت را نصیب انسان خواهد کرد.
/