نرگس کیانی: اواسط مهرماه ۱۴۰۴ بود که خبر حضور استاد کامران فانی، فهرستنویس و کتابشناس نامدار، در خانه سالمندانی در کرج، گردی از غم به روی علاقهمندان فرهنگ، هنر و ادب نشاند. فانی که طبق گفته فروزنده اربابی، تنها عضو ایرانی بنیاد بینالمللی مولانا، هیچگاه ازدواج نکرده و بهتبع صاحب اولادی هم نیست، توسط یکی از اقوام دور خود به این مکان که اربابی آن را «مکانی غیراستاندارد» میخواند منتقل شده بود. فروزنده اربابی که همسرش محمد بردبار، مفسر مثنوی معنوی، جانباز جنگ و از دوستان فرهنگی قدیمی کامران فانی است با یافتن نام و نشان مرکز مذکور، مقدمات اعزام استاد فانی را به بیمارستان سینا فراهم میآورد. اگرچه برای انجام این اقدام میان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هماهنگیهایی صورت گرفته بود و کتابخانه ملی نیز در جریان بود اما فروزنده اربابی ضمن در جریان گذاشتن عارف خرمشاهی شخصا برای اعزام استاد اقدام و هزینه کرد.
استاد کامران فانی ساعت ۰۰:۰۰ بامداد جمعه ۱۸ مهر به بیمارستان سینا منتقل شد و فروزنده اربابی، در غیاب همسر بیمارش، علیرغم آن که خودش نیز ۶۵ سالگی را پشت سر میگذارد اما ۲۴ ساعت متوالی را بر بالین فانی در بیمارستان گذراند. طبق مشاهدات اربابی، کامران فانی هنگام انتقال از خانه سالمندان به بیمارستان در اثر ابتلا به سوءتغذیه، وزن بسیاری از دست داده بود. اربابی تکلم فانی را در آن مقطع، نامفهوم و حالات جسمانی او را ناشی از گرسنگی مفرط و بیقراری شدید، وخیم ارزیابی میکند. اربابی میگوید نشانههای بهبودی، از روز سوم بستری کامران فانی در بخش ویآیپی بیمارستان سینا آرامآرام پدیدار شد. در همین روزها بود که غلامرضا امیرخانی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی و مدیران میانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ملاقات فانی رفتند اما پس از آن، طبق گفته اربابی «خداحافظ، یاعلی از تو مدد!»
گام نادرست نخست: ترخیص زودهنگام
آنطور که فروزنده اربابی میگوید کامران فانی آرامآرام به وضعیتی نزدیک میشد که از عهده خوردن و آشامیدن برآید و قدرت تکلم خود را اندکی بازیابد. گام نادرست نخست اما ترخیص زودهنگام او از بیمارستان سینا بود. فروزنده اربابی علیرغم توضیح وضعیت و اشاره به این که فانی در صورت ترخیص به خانه سالمندان منتقل خواهد شد، نتوانست تصمیم پزشک معالج او را تغییر دهد. پس کامران فانی اینبار به خانه سالمندانی در شهرک غرب تهران منتقل شد. در این دوران بار دیگر غلامرضا امیرخانی و همچنین بهاالدین خرمشاهی به ملاقات کامران فانی رفتند. فروزنده اربابی که در این دوران نیز یک روز در میان به دیدار کامران فانی میرفت و اقلامی چون پوشاک، میانوعده و… را برای او تدارک میدید، از روز سوم به نکتهای پی برد.
گام نادرست دوم: بازگشت به خانه سالمندان، این بار در شهرک غرب تهران
او رفتهرفته متوجه افت وضعیت فانی نسبت به روزهایی شد که در بیمارستان بستری بود. گویی فانی بار دیگر به روزهای پیش از بستری شدن در بیمارستان برگشته بود، به روزهایی که در خانه سالمندان کرج بود و بیشتر اوقاتش در خواب میگذشت. این وضعیت تا روز جمعه گذشته، نهم آبانماه ادامه داشت، تا زمانی که اربابی متوجه شد افت وضعیت جسمی و روحی فانی سیر صعودی گرفته است. پس بار دیگر ساعت ۱۴ روز یکشنبه ۱۱ آبانماه به دیدار کامران فانی رفت. این بار اما به محض ورود به اتاق توجهاش به عفونت ریوی، تشدید بیقراری و تشنج مقطعی فانی جلب شد. پرسوجوی اربابی از کارکنان خانه سالمندان اما به هیچ پاسخ مشخصی نرسید یا نهایتا به پاسخهای متناقض ختم شد. اربابی همان لحظه با کارکنان کتابخانه ملی تماس گرفت، وضعیت فانی را وخیم اعلام کرد و خواستار انتقال او به بیمارستان شد.
گام نادرست سوم: گذشت ساعتها تا انتقال دوباره به بیمارستان
در این میان ۶ ساعت طول کشید تا سرانجام به اربابی گفته شود که خودش با ۱۱۵ تماس بگیرد و فانی را به نزدیکترین بیمارستان منتقل کند. او اما اعلام کرد اگرچه حاضر است با هزینه شخصی خود فانی را در بیمارستان خصوصی بستری کند اما حاضر نیست او را به دست آمبولانسی بسپرد که احتمالا استاد را به بیمارستانی دولتی خواهند برد. پس کامران فانی شب دوشنبه ۱۲ آبان را با وجود عفونت ریوی، بیقراری و تشنج در خانه سالمندان گذراند. اربابی صبح دوشنبه بار دیگر کتابخانه ملی را در جریان وضعیت جسمی کامران فانی قرار داد. فانی سرانجام روز سهشنبه ۱۳ آبان بار دیگر در بخش ویآیپی بیمارستان سینا بستری شد. در چنین شرایطی با توجه به دشواریهای پیش آمده در بلع فانی حتی خرید انجی تیوب سیلیکونی را برای رساندن غذا و دارو از راه بینی به معده، اربابی بر عهده گرفت. روایت اربابی از این لحظات، روایتی دردناک است. تلاش رزیدنتها برای گذاشتن انجی تیوب سیلیکونی برای بیمار ۸۲ سالهی بیقراری که ۷۲ ساعت از آخرین وعده غذایی که خورده بود میگذشت، دو بار بینتیجه میماند. سرانجام امروز صبح، چهارشنبه ۱۴ آبان متخصصی به بالین کامران فانی رفت و موفق به گذاشتن انجی تیوب سیلیکونی شد.
گلایهها و درخواستها
فروزنده اربابی هم از ترخیص زودهنگام کامران فانی از بیمارستان سینا در نوبت اول بستری گلایهمند است و هم از این که همگان میدانستهاند فانی در پی ترخیص از بیمارستان چارهای جز بازگشت به خانه سالمندان ندارد. با وجود این، به فکر تهیه خانهای با پرستاری ۲۴ ساعته برای فانی نیفتادهاند.
اربابی موکدا تاکید میکند که نخست به عنوان یک شهروند ایرانی و سپس به عنوان یک فعال فرهنگی خواهشمند است این بار در ترخیص فانی از بیمارستان تعجیل نشود. سوال دردناک او این است که آیا این مرد به اندازه یک تخت بیمارستانی و یک پرستار به گردن فرهنگ این کشور حق ندارد؟! اربابی چندین و چند بار تاکید میکند کامران فانی باید به ثباتی کامل برسد تا بتواند از بیمارستان مرخص شود. ضمن این که پس از ترخیص از بیمارستان، باید خانهای با حضور پرستاری و مقرری معینی جهت گذران زندگی برایش در نظر گرفته شود تا بار دیگر ناچار نباشد به خانه سالمندان بازگردد. او دردمندانه میپرسید آیا ما به آن حد دچار انحطاط اخلاقی و گرفتار فقر مالی شدهایم که نظارهگر انتقال دوباره کامران فانی به خانه سالمندان باشیم؟!
فروزنده اربابی مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم و محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را خطاب قرار میدهد و تقاضا میکند دستوری ویژه برای رسیدگی به وضعیت کامران فانی صادر شود. جملهی پایانی فروزنده اربابی دردناکترین جملهای است که میتوان از زبان او شنید: اگر پایان کار چنین است که پایانِ کارِ کامران فانی، بهتر آنکه جملگی از هرچه فرهنگ و هنر است، توبه کنیم.
۵۹۲۴۲
