به گزارش «مبلغ»- حجتالاسلام و المسلمین علی محمدی هوشیار؛ کارشناس و پژوهشگر مباحث مهدویت به طرح برخی از این پرسشها پراختیم که حاصل آن را در ادامه میخوانید؛
آیا نبرد میان گروههای مقاومت و یهودیان اسرائیل از علائم ظهور به شمار میرود یا خیر؟ اساسا آیا نابودی اسرائیل جزء علائم ظهور است؟
اساسا تطبیق علائم غیر حتمی با حوادث صحیح نیست و کسانی که به این روشها دامن میزنند، خواسته یا ناخواسته علیه مهدویت و مصالح شیعه گام بر میدارند. متأسفانه در طول تاریخ نیز شاهد چنین اقداماتی بودهایم. مثلا برخی در مواجهه با ماجرای قحطی ایران و مرگ حدود نصف مردم، اعلام کردند که این نشانه ظهور است و به زودی شاهد ظهور خواهیم شد! همچنین در حادثه منا یا در ماجرای کرونا که آن را با روایات مرگ سفید و سرخ تطبیق دادند و این گونه حوادث را علامت ظهور دانستند. حتی برخی با قاطعیت تمام پیادهروی عظیم اربعین را نیز جزء علائم ظهور معرفی کردند؛ یا میتوان به ماجرای یمن و تحولات آن اشاره کرد که آن را نشانه ظهور میدانستند و جالب اینکه همایشهایی نیز با این عنوان برگزار شد.
این ماجرا در حالی است که شاهدیم سالها از این حوادث و ماجراها میگذرد و هنوز ظهور محقق نشده است و اینگونه علامتسازیها یا تطبیقهای ناروا، منجر به ناامیدی مردم از ظهور خواهد شد. در فقره اخیر نیز بسیاری از افراد تلاش میکنند تا عملیاتهای اخیر جوانان غیور فلسطین را به ظهور امام زمان(عج) پیوند بزنند و حال آنکه طبق هیچ روایتی از شیعه، فتح بیت المقدس جزء علائم ظهور نیست، بلکه پس از تصرف بیت المقدس توسط سفیانی، که شش ماه پیش از ظهور خواهد بود، بار دیگر بیت المقدس با شکست سفیانی توسط امام زمان(عج) آزاد خواهد شد.
در روایات متعددی به این مسئله اشاره شده است. مثلا در روایتی از امام صادق(ع) آمده است: «عَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ أَبِی مَنْصُورٍ اَلْبَجَلِیِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ عَنِ اِسْمِ اَلسُّفْیَانِیِّ فَقَالَ وَ مَا تَصْنَعُ بِاسْمِهِ إِذَا مَلَکَ کُوَرَ اَلشَّامِ اَلْخَمْسَ دِمَشْقَ وَ حِمْصَ وَ فِلَسْطِینَ وَ اَلْأُرْدُنَّ وَ قِنَّسْرِینَ فَتَوَقَّعُوا عِنْدَ ذَلِکَ اَلْفَرَجَ قُلْتُ یَمْلِکُ تِسْعَهَ أَشْهُرٍ قَالَ لاَ وَ لَکِنْ یَمْلِکُ ثَمَانِیَهَ أَشْهُرٍ لاَ یَزِیدُ یَوْماً»، عبد اللّه ابی منصور بجلی گوید از امام صادق(ع) نام سفیانی را پرسیدم فرمود: به نام او چه کار داری؟ هر گاه پنج استان شام، دمشق، حمص، فلسطین، اردن و قنسرین را بدست آورد، منتظر فرج باشید. گفتم ۹ ماه حکومت میکند؟ فرمود نه، بلکه هشت ماه حکومت کند و یک روز بیش نباشد. سند این روایت در «الغیبه» نعمانی، جلد ۱، صفحه ۲۹۹ است.
علاوه بر این در هیچ روایتی از شیعه، نابودی اسرائیل جزء علائم ظهور نیست و برخی با مشاهده یک روایت ذیل آیه «فَجاسُوا خِلالَ الدِّیارِ» که میفرماید «قَوْمٌ یَبْعَثُهُمُ اَللَّهُ قَبْلَ خُرُوجِ اَلْقَائِمِ» دچار چنین شبههای شدهاند و حال آنکه در خصوص این آیه تأویلات دیگری نیز صادر شده و جمع بین روایات در این زمینه مشکل است. از طرفی، در طول تاریخ بارها عدهای از یهودیان کشته شدند و هنوز ظهور محقق نشده است.
شاید بهتر بود مقدم بر پرسش اول، این توضیح را بفرمایید که آیا شما میان نشانههای ظهور و نشانههای قیام قائل به تفکیک هستید یا خیر؛ دلیل شما بر این موضوع چیست؟
طبق روایات شیعه، ظهور با قیام تفاوت زمانی و عملکردی دارد. ظهور در ۲۳ رمضان و قیام حضرت در ۱۰ محرم خواهد بود. به عنوان نمونه در روایتی آمده است: «عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ إِنَّ اَلْقَائِمَ صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَیْهِ یُنَادَی اِسْمُهُ لَیْلَهَ ثَلاَثٍ وَ عِشْرِینَ وَ یَقُومُ یَوْمَ عَاشُورَاءَ یَوْمَ قُتِلَ فِیهِ اَلْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ عَلَیْهِ السَّلاَمُ»، ابی بصیر گفته است که امام صادق(ع) فرمودند: در شب بیست و سوم ماه، به نام قائم(عج) ندا داده میشود و در روز عاشورا که روز قتل حسین بن علی(ع) است قیام میفرماید. منبع روایت کتاب «الغیبه» طوسی، جلد ۱، صفحه ۴۵۲ است.
از سویی ما میدانیم که ۲۳ ماه رمضان و لحظه شنیدن ندای آسمانی جبرائیل، لحظه ظهور امام زمان(عج) است. به عنوان مثال حضرت در روایتی میفرماید: «لاَ یَخْرُجُ اَلْقَائِمُ حَتَّی یُنَادَی بِاسْمِهِ مِنْ جَوْفِ اَلسَّمَاءِ فِی لَیْلَهِ ثَلاَثٍ وَ عِشْرِینَ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ لَیْلَهِ جُمُعَهٍ قُلْتُ بِمَ یُنَادَی قَالَ بِاسْمِهِ وَ اِسْمِ أَبِیهِ أَلاَ إِنَّ فُلاَنَ بْنَ فُلاَنٍ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ فَاسْمَعُوا لَهُ وَ أَطِیعُوهُ فَلاَ یَبْقَی شَیْءٌ خَلَقَ اَللَّهُ فِیهِ اَلرُّوحَ إِلاَّ یَسْمَعُ اَلصَّیْحَهَ فَتُوقِظُ اَلنَّائِمَ وَ یَخْرُجُ إِلَی صَحْنِ دَارِهِ وَ تُخْرِجُ اَلْعَذْرَاءَ مِنْ خِدْرِهَا وَ یَخْرُجُ اَلْقَائِمُ مِمَّا یَسْمَعُ وَ هِیَ صَیْحَهُ جَبْرَئِیلَ عَلَیْهِ السَّلاَمُ» یعنی قائم(عج) خروج نمیکند تا آنکه در دل آسمان در شب بیستم و سوم ماه رمضان، شب جمعه به نام خوانده شود، راوی میگوید عرض کردم: به چه چیز خوانده میشود؟ فرمود: به نام خودش و به نام پدرش؛ ندا برآید که: «توجّه کنید همانا فلانی فرزند فلانی قائم آل محمّد است به سخن او گوش فرا دهید و از او فرمانبرداری کنید» پس هیچ چیز که خداوند در آن روح آفریده باشد باقی نمیماند مگر اینکه آن صیحه را میشنود، و خفته را بیدار میکند و به صحن خانهاش بیرون آید، و دختر باکره را از پس پردهاش بیرون میآورد، و قائم از آن آواز که میشنود خروج میکند و آن صیحه جبرئیل است. منبع این روایت نیز کتاب «الغیبه» نعمانی، جلد ۱، صفحه ۲۸۹ است. بر اساس این روایات بین زمان ظهور تا زمان قیام، سه ماه و هفده روز فاصله خواهد بود و حضرت در این فاصله به تمهیدات قیام و اتمام حجت بر مردمان عالم خواهند پرداخت.
به عنوان پرسش آخر برای برخی مردم این سوال مطرح است که چرا امام عصر(عج) پس از ظهور، به نبرد با یهودیان میپردازد؟ علت این مقابله چیست؟
بنده روایتی در منابع شیعه نیافتم که دلالت بر جنگ امام زمان(عج) با یهود داشته باشد و شاید در آن زمان، یهود دارای قدرتی نباشد تا بتواند در برابر امام بایستد. البته در روایات اهل سنت چنین روایاتی وجود دارد که برخی به آنها استناد میکنند. اتفاقا روایاتی در منابع شیعه وجود دارد مبنی بر تسلیم و تواضع یهود در برابر امام زمان(عج)، آن هم بدون جنگ و خونریزی. به عنوان نمونه میتوان به این روایت اشاره کرد؛ ابوبصیر میگوید: به امام صادق(ع) عرض کردم صاحب الامر با اهل ذمه یعنی یهود و نصارا و… چه خواهد کرد؟ فرمود: «یُسَالِمُهُمْ کَمَا سَالَمَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ(ص) وَ یُؤَدُّونَ الْجِزْیَهَ عَنْ یَدٍ وَ هُمْ صاغِرُونَ؛ یعنی مانند پیامبر اکرم(ص) با آنان مصالحه میکند، آنها هم با کمال تواضع و خواری جزیه میدهند. سند روایت کتاب «المزار الکبیر»، جلد ۱، صفحه ۱۳۴است.
البته امام در مواجهه با آن دسته از یهودیان و مسیحیان فتنهگر که تسلیم نمیشوند شمشیر کشیده و خواهد جنگید کما اینکه ابن بکیر میگوید: از حضرت ابوالحسن(ع) درباره تفسیر آیه شریفه «وَ لَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ طَوْعاً وَ کَرْهاً وَ إِلَیْهِ یُرْجَعُونَ» سؤال کردم، حضرت فرمود: «قَالَ أُنْزِلَتْ فِی الْقَائِمِ علیه السلام إِذَا خَرَجَ بِالْیَهُودِ وَ النَّصَارَی وَ الصَّابِئِینَ وَ الزَّنَادِقَهِ وَ أَهْلِ الرِّدَّهِ وَ الْکُفَّارِ فِی شَرْقِ الْأَرْضِ وَ غَرْبِهَا فَعَرَضَ عَلَیْهِمُ الْإِسْلَامَ فَمَنْ أَسْلَمَ طَوْعاً أَمَرَهُ بِالصَّلَاهِ وَ الزَّکَاهِ وَ مَا یُؤْمَرُ بِهِ الْمُسْلِمُ وَ یَجِبُ لِلَّهِ عَلَیْهِ وَ مَنْ لَمْ یُسْلِمْ ضَرَبَ عُنُقَهُ حَتَّی لَا یَبْقَی فِی الْمَشَارِقِ وَ الْمَغَارِبِ أَحَدٌ إِلَّا وَحَّدَ اللَّهَ» یعنی آیه مذکور در شأن قائم نازل شده است، وقتی آن حضرت ظاهر شود دین اسلام را بر یهود و نصارا و صابئین و کفار شرق و غرب عرضه میدارد، پس هر کس با میل و اختیار اسلام بیاورد او را به نماز و زکات و سایر واجبات امر میکند، و هر کس از قبول اسلام سرباز زند، گردنش را میزند، تا آنکه در شرق و غرب زمین جز موحد و خداپرست کسی باقی نمیماند.
