از کتاب‌های شفیعی کدکنی چه خبر؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری برگزیده های ایران، نشر سخن یازدهمین چاپ از کتاب «الهی‌نامه» عطار را با مقدمه و تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی منتشر کرد. «الهی‌نامه» که در ابتدا عنوان «خسرونامه» داشت، از جمله آثاری است که عطار در سال‌های پایانی حیاتش خلق کرد.

این اثر که در زمره آثار ماندگار ادبیات عرفانی قرار می‌گیرد، همچون بسیاری دیگر از آثار این حوزه، با تمثیل آمیخته شده است. هدف شاعر از خلق این اثر ماندگار، نشان دادن راه به سالکان طریقت در شناخت حقیقت و درک معنویت است.

«الهی‌نامه» که در شش هزار و ۵۱۱ بیت سروده شده، همانند دیگر آثار ادبیات کلاسیک، با حمد پروردگار، نعت پیامبر(ص) و مدح خلفا آغاز می‌شود، سپس شاعر در ادامه در ۲۲ بخش، داستان پدری را روایت می‌کند که به خواسته‌های شش پسرش پاسخ می‌دهد.

نشر سخن همچنین یازدهمین چاپ از «مصیبت‌نامه» عطار را نیز به تصحیح و با مقدمه شفیعی کدکنی روانه کتابفروشی‌ها کرده است. «مصیبت‌نامه» اثر گرانسنگ عطار نیشابوری، شاعر سفرهای روحانی است که شامل ۴۰ مقاله و تعداد فراوانی حکایت شیرین و طنز است که در هفت هزار بیت سروده شده و از شاهکارهای پیر نیشابور به شمار می‌رود.

عطار در «مصیبت‌نامه» به بیان مصیبت‌ها و گرفتاری‌های روحانی و نیز حکایت‌های فرعی و خواندنی بسیاری پرداخته است. در این منظومه شیخ نیشابور خواننده را به این امر توجه می‌دهد که فریفته ظاهر نشود و از ورای لفظ و ظواهر امر به حقیقت و معنی اشیا پی ببرد.

«منطق‌الطیر» عطار که به ظاهر سخن از پرواز مرغان به سوی سیمرغ دارد، در معنی، رمزی است از سلوک عارفان و سیر معنوی ایشان در طریق معرفت. «مصیبت‌نامه» نیز سفری است روحانی، با قلمروهایی دیگر و از مسیری دیگر، اما به سوی همان مقصد که در «منطق‌الطیر» دیده می‌شود و پایان هر دو سفرنامه یکی است. با وجود اهمیت «مصیبت‌نامه»، این اثر چنان که باید در میان مخاطبان شناخته شده نیست و نام عطار عمدتاً با دیگر آثار او شهره شده است.

بی‌گمان علت کم‌شناختگی این منظومه، در قیاس با «منطق‌الطیر»، نام آن است که غالباً تصور می‌شود کتابی است در فن مصیبت‌سرایی و نوحه‌خوانی، حال آن که عطار در این اثر، سوگ‌نامه‌ تبار انسان و اضطراب‌های بیکران و جاودانه‌ آدمی و مشکلات ازلی و ابدی بشر را سروده است و این که در عرصه‌ معرفت‌شناسی الاهیات، همه‌ کائنات سرگشته‌اند و گرفتار مصیبت. این کتاب، ازین چشم‌انداز، سوگ‌نامه‌ تبار آدمی است.

/