استقرار بیش از ۱۵۰۰ موکب ایرانی در عراق با وجود نیاز مبرم به خدمات آنها در مرزهای کشور!

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برگزیده های ایران، مراسم پیاده روی اربعین حسینی هر سال به اجتماع عظیم و گسترده‌تری تبدیل می‌شود و میلیون‌ها زائر خود را از اقصی نقاط دنیا به این جمع باشکوه می‌رسانند.

این پیاده‌روی که رکورددار عنوان بزرگ‌ترین گردهمایی سالانه جهان را به دست آورده است، یک حرکت مردمی است که مقام معظم رهبری نیز درباره مردمی ماندن آن تأکیداتی در سال های گذشته داشته‌اند و بسیاری از مسئولان کشور نیز برای تحقق آن اهتمام داشته‌اند اما سوال اینجاست که آیا این دیدگاه به شکل مطلوب محقق شده است؟

از آنجایی که مردمی ماندن آن نیازمند این است که مردم میدان‌دار اصلی بسیاری از امور باشند،  به نظر می‌رسد هنوز در این زمینه کاستی‌‌هایی وجود دارد زیرا در صورت تحقق این امر برخی مشکلات مانند آنچه سال گذشته در مرز مهران رخ داد و موجب سختی بسیاری از زائران و بسته شدن چندروزه مرز مهران شد، به وجود نمی‌آمد اما برای دریافت پاسخ بهتر به این پرسش با “حمید افضلی” مدیر امور اربعین ستاد بازسازی عتبات عالیات به گفت‌وگو پرداختیم که مشروح آن تقدیم مخاطبان برگزیده های ایران می‌شود:

برگزیده های ایران: درباره مردمی بودن مراسم اربعین حسینی تأکیدات از سوی مقام معظم رهبری در سال‌های گذشته و رئیس‌جمهور داشته‌ایم؛ آیا به نظر شما این امر به صورت شایسته محقق شده است؟

مردمی بودن اربعین مورد توجه همه است و مقام معظم رهبری هم در این زمینه تأکیدات فراوانی داشته‌اند؛ یکی از کمیته‌هایی که می‌توان از آن به عنوان نماد مردمی بودن اربعین یاد کرد، کمیته اسکان و تغذیه در ستاد مرکزی اربعین است زیرا این کمیته مسئول هماهنگی مردمی‌ترین بخش اربعین کشور یعنی مواکب است.

از سال ۹۳ این کمیته کار خود را با نگاه مردمی ماندن اربعین، آغاز کرد و تاکنون نزدیک به ۳۰۰۰ موکب مردمی، ساماندهی و برایشان پروانه صادر شده است. صفر تا ۱۰۰ این موکب‌ها مردمی هستند، هیئت امنا را خودشان تشکیل می‌دهند، مدیر اجرایی را خودشان انتخاب می‌کنند، نحوه خدمات‌دهی و میزان خدمات‌دهی را خودشان تعیین می‌کنند و ما هیچ دخالتی در آن نداریم. ما اینجا فقط تسهیل می‌کنیم و هماهنگ‌کننده حضور علاقمندان آنها در محل استقرارشان و رفع مشکلات بین دو کشور در مسائل گمرکی هستیم.

قطعاً یکی دیگر از نمادهای مردمی ماندن اربعین، موکب‌ها هستند که در سال گذشته در راستای تقویت جایگاه مردمی آنها، در هر استان انتخاباتی برگزار کردیم و مواکب هر استان، یک نماینده انتخاب کردند. جمع این ۳۱ نماینده در تهران، شورایی به نام شورای راهبردی مواکب کشور تشکیل دادند که در ۲۴ اسفند سال ۱۴۰۱ نخستین جلسه آن برگزار شد.

در جلسه مذکور، رئیس، نایب رئیس و دبیر شورای راهبردی مواکب انتخاب شدند و عملا بازوی اصلی تصمیم‌گیری، مشورت‌دهی و حتی پیگیری مسائل و مباحث مربوطه در کشور را این شورا برعهده گرفته است.

این افراد هم به ستاد مرکزی اربعین مشاوره می‌دهند و هم مشکلات مواکب را منتقل می‌کنند یعنی حلقه‌ای بین مواکب و ستاد مرکزی اربعین هستند و خوشبختانه جایگاه خوبی پیدا کرده‌اند؛‌ برای نخستین بار نیز تاکید کردیم که در نماینده استان‌ها نیز در تمامی جلسات کمیته اسکان و تغذیه به عنوان یک عضو در استان‌ها حضور یابند که وزیر کشور نیز با آن موافقت کرد.

این امر به ارتقای سطح مردمی بودن این بخش کمک کرد؛ آنچه دنبال می‌کنیم این است که تا حد امکان، از دخالت دولت در کار مواکب جلوگیری کنیم و بگذاریم موکبداران خودشان تصمیم بگیرند، برنامه‌ریزی کنند و کارشان را به اجرا دربیاورند، ما نیز تسهیل‌گر و هماهنگ‌کننده باشیم.

به عقیده بنده تاکنون در این حوزه کارهای خوبی شده و در عین حال جای کار بسیاری هم وجود دارد اما بنده اعتقاد دارم تا حد ممکن باید از دولتی شدن مواکب پرهیز کنیم و نگذاریم وابستگی دولتی ایجاد شود.

با این حال باید واقعیت‌ها را هم پذیرفت؛ ایران و عراق هر یک زیرساخت‌هایی دارند که پاسخگوی میزان مشخصی از زائران است و ربطی به مردمی یا دولتی بودن اربعین ندارد مانند موضوع زیرساخت‌ها که و حمل و نقل که دولت‌ها موظف به آماده‌سازی و تأمین نیازهای مربوطه آن هستند.

برگزیده های ایران: آنچه برخی مردم و فعالان حوزه اربعین عنوان می‌کنند این است که در سال گذشته که چند روزی مرز مهران بسته شد، برعکس اطلاعات ارائه شده، عراقی‌ها هیچ مشکلی برای پذیرش زائران نداشتند و امکانات به اندازه کافی فراهم بود اما موضوع وارونه جلوه داده شد چراکه معضل اصلی ازدحام جمعیت، ضعف مدیریت و کمبود امکانات در مرز خودمان بود و حتی امکان داشت حادثه‌ای مانند حادثه «منا» رخ دهد اما اگر زمینه حضور و فعالیت وسیع‌تر مردم و موکب‌داران فراهم بود، دست‌کم ارائه خدمات حداقلی مانند توزیع آب آشامیدنی در میان جمعیت انبوه زائران صورت می‌گرفت.

یکسری واقعیت‌ها و یکسری حرف و حدیث‌هایی وجود دارد؛ همه ما می‌دانیم که سال گذشته به خاطر اتفاقاتی که در عراق افتاد، در روزهایی که قرار بود خودروهای حامل بار مواکب از مرز عبور کنند، ۴ روز مرز عراق از سوی عراقی‌ها بسته شد با این حال انجام برخی برنامه‌ریزی‌ها و تأمین برخی انتظارات نیازمند آماده‌سازی زیرساخت‌ها است.

سال گذشته بنده ۱۲ روز در مرز خسروی حضور داشتم، در این مرز ۴۵گیت برای خروج داشتیم در حالی که عراقی‌ها ۱۶ گیت برای پذیرش زائران ایجاد کرده بودند؛ معلوم است با توجه به اینکه زیرساخت‌ دو کشور با یکدیگر همخوانی ندارد بعد از خروج ۴۵ نفر طی یک دقیقه و پذیرش ۱۶ نفر در همین مدت، عده‌ای بین دو گیت معطل می‌مانند و این امر موجب ازدحام جمیعت می‌شود. امسال همکاران ما در وزارت خارجه تلاش کردند، تعداد گیت‌ها افزایش یابد.

در بخش حمل و نقل نیز وضعیت ایران و عراق مشخص است؛ عراق برای حمل و نقل بیش از ۲.۵ تا ۳ میلیون زائر، زیرساخت ندارد بر همین اساس هم بخشی از حمل و نقل در مرزها را خودمان انجام می‌دهیم.

در ایام حج، سالانه تعداد مشخصی زائر در ساعات و روزهای مشخص، اعزام می‌شوند اما باز هم با تأخیرهای چندین ساعته پروازها در آن ایام مواجه هستیم حال برای مراسم اربعین، چند میلیون زائر قرار است از ایران خارج شود که با مجهولات زیادی مواجه هستیم و نمی‌دانیم از هر شهر چه تعداد، با چه وسیله‌ای و از کدام مرز از کشور خارج می‌شود.

برگزیده های ایران: مگر این اطلاعات در سامانه سماح جمع‌آوری نمی‌شود؟

آنچه بسیاری از مردم در سامانه سماح قید می‌کنند با آنچه در عمل اتفاق می‌افتد، متفاوت است. ممکن است فردی به قصد خروج از مرز مهران عازم سفر شود اما در مسیر به او اطلاع دهند مرز شلوغ است و او هم مرز دیگری را جایگزین کند یا سفر خود را به تأخیر بیندازد؛ بدین ترتیب در تاریخ خروج یا مرز انتخابی او تغییر ایجاد شود؛ بنده این موارد را سال گذشته به وضوح در مرز مشاهده می‌کردم.

برگزیده های ایران: فکر نمی‌کنید اگر زمینه حضور حداکثری مردم و موکب‌های داوطلب در مرزهای خودمان فراهم بود و به جای اعزام بیش از ۱۵۰۰ موکب‌ ایرانی به عراق، آنها را در مرزها خودمان و در مسیرهای منتهی به مرزهای ۶ گانه کشور مستقر می‌کردیم، سطح ارائه خدمات به زائران اربعین بسیار ارتقا می‌یافت و جلوی اتفاقات بسیار ناخوشایند مانند آنچه سال گذشته در مرز مهران شاهد آن بودیم، گرفته می‌شد؟!

اگر یک نفر برای ارائه خدمات به زائر آمده باشد و ما گفته باشیم نیازی به آن نداریم، حق باشماست اما اینطور نبوده است و اصلا چنین چیزی نداریم!

اما باید این نکته را در نظر داشت علی‌رغم اینکه می‌گوییم موکب‌ها از اول ماه صفر فعالیت خود را آغاز کنند، آنها معمولا تاریخ ۱۰ تا ۲۰ صفر را انتخاب می‌کنند زیرا ظرفیت و توان آنها در حد ارائه ۱۰ روز فعالیت است بنابراین زمان پیک حضور زائران را انتخاب می‌کند بنابراین زائرانی که در روزهای نخست ماه صفر عازم عراق می‌شوند خدماتی با کمک ستاد مرکزی اربعین و کمیته اسکان دریافت می‌کنند.

ما به عنوان کمیته اسکان و تغذیه اعلام می‌کنیم هرکسی در استان یا شهرستانی که هست و می‌خواهد خدمات به زائرین ارائه کند، آماده تسهیل‌گری و هماهنگی امورات مربوط به آن هستیم.

/