پریسا عباسی – با آغاز سال ۲۰۲۳ میلادی، خورشید نشانه‌هایی را از خود نشان داده و برخی شراره‌های قدرتمند خود را به سمت ما فرستاده است. شراره‌های خورشیدی، فوران‌های تابش الکترومغناطیسی از خورشید در زمانی هستند که میدان‌های مغناطیسی در برخی مناطق بسیار شدید می‌شوند. در یک بازه زمانی ۱۱ ساله، قطب‌های خورشید می‌چرخند. به دنبال این چرخش میدان‌های مغناطیسی حرکت می‌کنند تا وضعیت خود را با قطب‌های چرخیده شده هماهنگ کنند.
چرخه خورشیدی یک دوره حداقلی و حداکثری را طی می‌کند، و انتظار می‌رود که دوره دوم چرخه فعلی، در سالهای ۲۰۲۴و ۲۰۲۵ اتفاق بیافتد. میدان‌های مغناطیسی شدیدتر، حتی می‌توانند جریان انتقال گرما در منطقه را کندتر کنند، که این باعث کاهش دمای سطح آن شده و خورشید ظاهری تیره‌تر پیدا کند. دانشمندان این اتفاق را ایجاد لکه خورشیدی می‌نامند.
لکه‌های خورشیدی نمایشی
لکه‌های خورشیدی را می‌توان از روی زمین دید، و دانشمندان سالها از آنها برای پیش‌بینی فعالیت‌های سطح خورشید استفاده کرده‌اند. زمانی که خورشید به زمان حداکثری چرخه خود(انتهای چرخه) نزدیک می‌شود، تعداد لکه‌های خورشیدی افزایش می‌یابد.
گاهی لکه‌های خورشیدی، شعله‌های خورشیدی بسیار قدرتمندی را ساطع می‌کنند که با نام شعله‌های کلاس x شناخته می‌شوند. آنهایی که شدت کمتری دارند در کلاس M (شدت متوسط) قرار دارند و کم قدرت‌ترین آنها در کلاس A، B یا C (شدت کم) طبقه‌بندی می‌شوند.
لکه خورشیدی AR3182 که مدتی فعال بوده است، از اول ژانویه و در سه مرحله ،شعله‌های کلاس X زیادی را منتشر کرده است و همچنین در یک خروج جرم از تاج خورشیدی (CME) یا انتشار پلاسمای باردار مغناطیسی از سطح خورشید نقش داشته است. به گزارش سایت Spaceweather.com یک لکه خورشیدی دیگر با نام AR3190 که تقریبا چهاربرابر پهنای زمین است و دارای یک میدان مغناطیسی ناپایدار است و می‌تواند در آینده نزدیک منجر به شعله‌های خورشیدی کلاس X شود، در شرف خروج از تاج خورشیدی است.
AR3190 مستقیما در مقابل زمین قرار خواهد داشت و می‌توانیم با استفاده از یک تلسکوپ خورشیدی در حیاط خانه خود نیز آن را ببینیم.
طوفان‌های ژئومغناطیسی
درحالیکه شراره‌های خورشیدی فورا به سمت زمین سفر می‌کنند، CME ها ممکن است ۱۵ تا ۱۸ ساعت طول بکشد تا به زمین برسند. از آنجایی که این شراره‌ها در فضا با سرعت‌های متفاوتی حرکت می‌کنند، با توجه به سرعت پایین حرکت‌شان، ممکن است روی هم انباشته شوند، و ما می‌توانیم تا چند روز آینده شاهد حضور آنها باشیم.
دکتر تامیتا اسکوو در توییتی نوشت: NOAA و NASA اتفاق نظر دارند که طوفان خورشیدی تا ۱۹ ژانویه به زمین خواهد رسید. حرکت کند در بادهای خورشیدی که پیش رو داریم، احتمالا قبل از طوفان باعث انباشتگی خواهد شد، بنابراین نشانه‌های آن از ۱۸ ژانویه آغاز خواهد شد. احتمال گسترش شفق قطبی تا میانه عرض‌های جغرافیایی و اختلال در سیگنال‌های HF و GPS در قسمتی از زمین که شب است وجود خواهد داشت.
از آنجایی که یک CME با ذرات باردار بارگذاری شده است، با میدان مغناطیسی زمین که آنها را در امتداد خطوط میدان خود به سمت قطب‌ها شتاب می‌دهد، تعامل دارد. این یک طوفان ژئومغناطیسی است و نمایش واضحی از نور را ایجاد می‌کند که به صورت شفق‌های قطبی دیده می‌شوند و با افزایش شدت طوفان، نواحی که شفق‌های قطبی در آن رویت می‌شوند به طور قابل توجهی گسترش می‌یابند.
همچنین این تعامل با جو زمین، باعث قطع موقتی امواج رادیویی می‌شود، که می‌تواند بر ارتباطات و خدمات ناوبری تاثیر گذاشته و باعث از دسترس خارج شدن امواج رادیویی آنها شود. شدت این قطعی کامل امواج رادیویی به قدرت طوفان خورشیدی بستگی دارد و با افزایش تعداد لکه‌های خورشیدی، می‌توان انتظار طوفان‌های خورشیدی ژئومغناطیسی شدیدتری را داشت.
ماهواره‌ها نیز تحت تاثیر طوفان‌های ژئومغناطیسی قرار خواهند گرفت، اما آنها به مانورهای گریزی مجهز هستند تا بتوانند در مقابل چنین رویدادهایی از خود محافظت کنند. دانشمندان در حال تلاش برای توسعه سیستم‌های قابل اعتماد هشدار دهنده در برابر این رویدادها هستند. طوفان‌های خورشیدی بسیار قدرتمند می‌توانند زیرساخت‌های حیاتی را از بین برده و اقتصاد جهانی را به رکود بکشانند.
منبع: اینترستینگ‌انجینیرینگ
۵۸۵۸