به گزارش خبرگزاری برگزیده به نقل از ایسنا، نمایشنامه «مستنطق» اثر جی.بی.پریستلی با ترجمه بزرگ علوی در ۱۱۸ صفحه با قیمت ۲۰۰ هزار تومان در انتشارات نریمان راهی بازار کتاب شده است.
در معرفی ناشر از این نمایشنامه آمده است: نزدیک به ۸۰ سال از نوشتن و ترجمهٔ این نمایشنامه میگذرد و بعد از چند دهه، این نمایشنامه دوباره با ترجمهٔ بزرگ علوی منتشر شد. این نمایشنامه با نام «بازپرس وارد میشود» شهرت دارد و از آن چندین تئاتر، تلهتئاتر، فیلم و سریال ساخته شده است.
خانوادۀ مرفه برلینگ در حال جشن گرفتن نامزدی دخترشان، «شایلا»، با «جرالد کروفت» هستند. ناگهان بازرس گوول (Inspector Goole) وارد میشود و خبر خودکشی زنی جوان به نام «اِوا اسمیت» را میآورد.
بازرس نشان میدهد که تمام اعضای خانواده و جرالد به نوعی در بدبختی و سقوط این زن نقش داشتهاند:
• آقای برلینگ او را از کارخانه اخراج کرده
• شایلا باعث اخراج او از فروشگاهی دیگر شده
• جرالد با او رابطه داشته
• خانم برلینگ درخواست کمک او را رد کرده
• اریک (پسر خانواده) هم با او رابطه داشته و باعث بارداریاش شده
پیام اصلی نمایشنامه این است که همۀ ما مسئول یکدیگر هستیم. پریستلی انتقاد تندی از فردگرایی سرمایهدارانه دارد. هویت «اِوا اسمیت» نماد طبقهٔ کارگر است؛ پریستلی نشان میدهد چگونه طبقهٔ مرفه نگاه ابزاری به او دارد. پریستلی علاقهمند به نظریههای فلسفیِ زمان بود. ساختار نمایش -برگشتپذیری، هشدار، چرخه تکرار- بازتاب این دیدگاههاست. اعضای خانواده برلینگ سعی میکنند اعمال خود را توجیه کنند، اما بازرس آنها را مجبور به مواجهه با واقعیت میکند.
بیشترین توجه جهانی به این نمایشنامه از سوی منتقدان چپگرا بوده است. بسیاری از منتقدان، از جمله ریموند ویلیامز، نمایشنامه را نمونۀ ممتاز «تئاتر اخلاق اجتماعی» بریتانیایی میدانند. ویلیامز مینویسد: «این نمایش نشان میدهد که وجدان اجتماعی چیزی فردی نیست؛ بلکه مسئلهای ساختاری است.»
از این نمایشنامه اجراهای بسیاری در دنیا روی صحنه رفته است و در ایران نیز تلهتئاتر این اجرا به کارگردانی رضا بابک از تلویزیون پخش شد. ترجمۀ نایاب بزرگ علوی از این نمایشنامه تنها مدت کمی پس از چاپ و اجرای آن در دنیا به زبان فارسی با نام «مستنطق» در ایران منتشر شد.
۲۴۲۲۴۲
