کتاب انسان و فناوری که از دریچهای انتقادی، رابطه انسان با فناوری را در سه بازه زمانی گذشته، حال و آینده مورد کندوکاو قرار داده، به قلم محمد امین بنی تمیم پژوهشگر و مدرس دانشگاه در حوزههای فرهنگ، ارتباطات، رسانه و فناوریهای نوپدید اطلاعاتی و ارتباطی به رشته تحریر درآمده و با همت انتشارات سازمان جهاد دانشگاهی تهران به چاپ رسیده است.
این کتاب با بیان چیستی فناوری و فلسفه آن، سیر تطور فناوری و نقاط عطف تاریخ آن را در زندگی انسان از دیرباز که جوامع بشری در قالب ساختارهای بدوی و قبیلهای زندگی میکردند تا دوران معاصر و جهانی سازی دنبال میکند و نقش فناوری را در شکل گیری مراحل تکامل زندگی اجتماعی انسان با مروری بر تحولاتی همچون انقلابهای صنعتی، مورد مطالعه قرار می دهد.
بنی تمیم در این کتاب با ارائه و تحلیل دیدگاههای اندیشمندان برجسته جهانی درباره فناوری و تأثیر آن بر سبک زندگی انسان، تحولات و پیامدهایی که فناوری برای جوامع بشری در حوزههای فردی و جمعی به دنبال داشته را مورد بررسی قرار می دهد و پیامدهایی همچون تکنوفوبیا، جبرگرایی تکنولوژیک، تکینگی فناوری، تکینگی انسانی، انفجار اطلاعات، امنیت سایبری، بحران معنویت و استعمار فرهنگی پستمدرن را شرح میدهد.
کتاب انسان و فناوری همچنین فصلی را به معرفی دره سیلیکون به عنوان هاب فناوری جهان، با هدف شناخت و بررسی نقش آن در شکل گیری فناوری های نوپدید اطلاعاتی و ارتباطی اختصاص داده و ضمن معرفی فناوری های پست مدرن و بیان ویژگیهای آنها، در فصل پایانی کتاب، با نگاهی آینده پژوهانه و با استناد به مطالعات جهانی درباره هوش مصنوعی و متاورس، چشماندازی از آینده زندگی دیجیتال را پیش روی خواننده ترسیم میکند.
در پیش گفتار این کتاب آمده است: هر یک از انواع فناوری، آثار و پیامدهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، روانی، اخلاقی و حتی اعتقادی خاصی با خود به همراه دارد؛ به گونهای که میتوان گفت فناوری در شکل گیری شخصیت، افکار، روحیات، عادات، رفتار، گفتار و حتی نوسازی مفاهیم و باورهای ما تاثیر بسزایی دارد و این حد یقف تاثیر فناوریها بر زندگی ما نیست و آنچه فرزندان و نوادگان ما در آینده با آن مواجه خواهند بود، بسیار شگفت انگیزتر خواهد بود. در این میان، شاید اندک افرادی باشند که عالمانه و آگاهانه از دام تاثیرپذیری از آن پرهیز کرده و یا از آن رهیده باشند. این سلطه بلامنازع فناوری بر سرنوشت بشریت، کار را به جایی رسانده که به نظر میرسد، به جای آنکه فناوری، ابزاری در دست انسان و در خدمت او باشد، انسان، ابزاری در دست فناوری شده و فناوری او را به خدمت گرفته است.
در بخش دیگری از این پیش گفتار آمده است: فناوری های نوپدید اطلاعاتی و ارتباطی، نسبت به سایر فناوری ها، از قدرت و عمق تاثیرگذاری بیشتری بر زندگی انسان برخوردارند، به گونهای که، این تاثیر تا مرز کنترل و سلطه بر سامانه های حرکتی، عصبی و ذهنی امتداد یافته است. هنگامی فهم ما از این مسئله ابعاد تازهای می یابد که بدانیم فناوری های پیش روی ما همچون واقعیت گسترده، واقعیت ترکیبی، متاورس، جهان های آینهای و دیگر همزادهایشان، انسان را از یک کاربر بیرونی به درون خود خواهند بلعید. به گونهای که این فناوری ها قدرت خواهند یافت تا نه تنها ذهن شما را فریب دهند، بلکه فرامین مغزی و سامانه حسی شما را نیز دستکاری کنند و در تجربه یک موقعیت شبیه سازی شده مجازی، با ارسال محرک هایی به گیرنده های حسی شما، واکنش هایی در شما ایجاد کنند که گویی در یک موقعیت واقعی بیرونی قرار دارید. این نکات و بیشتر، در ذهن ما این پرسش ها را پدید می آورند که دنیای پیش روی ما چگونه جایی خواهد بود؟ انسان و محیط اجتماعی زندگی او با فراگیر شدن این فناوری ها، دستخوش چه تغییراتی خواهد شد؟ رابطه چهارسویه ما با خود، خالق، خلایق و خلقت چه شکلی به خود خواهد گرفت؟ آیا این فناوری ها و محیطی که برای ما خلق خواهند کرد، گریزگاهی برای فرار از واقعیت های تلخ نخواهند شد؟
این کتاب گامی است در مسیر تنویر افکار عمومی به ویژه جوانان و نسل Z و ارتقای سواد انتقادی، فناوری، رسانهای و اطلاعاتی آنان، که با ادبیاتی روان با استناد به آمار، داده ها و گزارش های جهانی و نیز نظریههای انتقادی در زمینه های جامعه شناسی، فرهنگ و علوم ارتباطات و فناوری، سرگذشت انسان از منظر ارتباط با فناوری و تاثیرات متقابل آنها بر یکدیگر را برای مخاطب روایت میکند؛ اینکه از کجا آغاز شده؟ به کجا رسیده؟ و به کجا میتواند ختم شود؟.
علاقه مندان می توانند این کتاب را از انتشارات جهاد دانشگاهی تهران تهیه نمایند.
۵۷۵۷
