به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری برگزیده های ایران، نمایندگانی از ۱۴ گروه و جریان سیاسی فلسطینی از جمله فتح و حماس پس از سه روز مذاکرات فشرده در پکن چارچوبی مقدماتی را برای تشکیل یک دولت آشتی ملی موقت به امضا رساندند.
در بیانیه هشت بندی پایانی این نشست بر حق ملت فلسطین برای مقاومت برابر اشغالگری و پایان بخشیدن به آن براساس کلیه قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل متحد و بازگشت فلسطینیان به سرزمین‌های خود طبق قطعنامه ۱۹۴ شورای امنیت سازمان ملل متحد تاکید شده است.
وحدت ساختاری میان نهادها و ارگان‌های فلسطینی در سراسر اراضی فلسطینی اعم از کرانه باختری، نوار غزه و قدس، رفع محاصره و تسریع بی قید و شرط روند ارسال کمک های بشردوستانه بین المللی و پزشکی و مشارکت در بازسازی نوار غزه از جمله دیگر موضوعات مندرج در این بیانیه است.
گروه‌های فلسطینی همچنین بر ضرورت مقابله با توطئه‌ها و اقدامات صهیونیست در هتک حرمت به مسجدالاقصی و مقدسات اسلام و مسیحیت تاکید کردند. آنها همچنین از رای مشورتی اخیر دیوان لاهه مبنی بر عدم مشروعیت حضور و ادامه اشغالگری و شهرک سازی صهیونیست‌ها در اراضی فلسطینی حمایت کردند.
در بیانیه نهایی پکن همچنین از نقش سازنده کشورهای چین، روسیه، الجزائر و مصر به منظور ایفای نقش میانجی میان گروه‌های فلسطینی تقدیر شده است.
واکنش گروه‌های فلسطینی به بیانیه پکن
از ساعات نخست انتشار خبر توافق گروه های فلسطینی در پکن، این خبر با استقبال گسترده رسانه‌های فلسطینی و عربی همراه شد.
«مصطفی برغوثی» رهبر جریان ابتکار ملی فلسطین، یکی از ۱۴ گروه حاضر در مذاکرات وفاق ملی در پکن ضمن ابراز خرسندی از این اجتماع فلسطینی مدعی شد دستاوردهای این نشست بیش از تمامی نشست‌های برگزار شده تا پیش از این بوده است.
وی در ادامه تشکیل دولت موقت وفاق ملی، اجماع نظر بر سر برگزاری انتخابات ریاست تشکیلات خودگردان فلسطین و تعیین رئیس جدید این تشکیلات مبتنی بر قانون اساسی فلسطین، برگزاری انتخابات آزاد مجلس قانونگذاری فلسطین و اتخاذ رویکرد واحد کلیه جریان‌های فلسطینی در محکومیت حملات اسرائیل به نوار غزه و خشونت‌های این رژیم در قبال فلسطینیان کرانه باختری را به عنوان چهار هدف اصلی این نشست برشمرد.
«موسی ابومرزوق» رئیس دفتر روابط بین الملل حماس نیز پس از برگزاری این نشست گفت: ما لحظاتی تاریخی را پشت سر می‌گذاریم که در آن مقاومت ملتمان به ثمر نشسته است. از خداوند متعال می‌خواهم که ما را در مسیر تحقق آنچه بر سر آن اجماع کرده‌ایم، موفق بدارد.
همزمان با اعلان خبر بیانیه پکن در رسانه‌های منطقه ای و بین المللی، برخی رسانه‌های مخالف محور مقاومت تلاش کردند تا مشارکت گروه های فلسطینی همچون حماس و جهاد اسلامی در این اجلاس را نشانه‌ای از اعتراف این گروه‌ها به شناسایی اسرائیل قلمداد کنند. در همین رابطه «احسان عطایا»، مسئول اداره روابط عربی و بین المللی جهاد اسلامی به این خبر واکنش نشان داد و این ادعاهای رسانه‌ای را قاطعانه رد کرد.
علاوه بر عطایا، موسی ابومرزوق نیز با رد ادعاهای واهی شناسایی رژیم صهیونیستی توسط گروه‌های فلسطینی افزود: مهم ترین نقطه اتکا و اجماع نظر همه گرو های فلسطینی در این اجلاس اجماع نظر برای مقابله با تجاوز رژیم صهیونیستی، توقف جنگ در غزه و تعهد به حراست از وحدت سرزمینی فلسطین بوده است.
واکنش مقامات صهیونیست به بیانیه پکن
انتشار جزئیات بیانیه پکن بلافاصله خشم مقامات صهیونیست را برانگیخت، تا جایی که «اسرائیل کاتس»، وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی با انتشار توئیتی در شبکه اجتماعی «ایکس» خود نوشت، حماس و فتح چین توافقی را با هدف کنترل مشترک نوار غزه به امضا رساندند تا محمود عباس چهره واقعی خود را آشکار کند. البته در عالم واقع، این امر اتفاق نخواهد افتاد چرا که حکومت حماس نابود خواهد شد و عباس هم تنها از دور نظاره گر غزه خواهد بود. امنیت اسرائیل تنها در دستان اسرائیل باقی خواهد ماند.
واکنش تند کاتس نسبت به بیانیه پکن در فضای رسانه‌ای صهیونیست ها نیز بازتاب گسترده ای داشت. رسانه‌های صهیونیست مشارکت همه گروه‌های فلسطینی از جمله حماس و جهاد اسلامی در چارچوب بیانیه پکن را نشانه‌ای از شکست دیپلماسی رژیم صهیونیستی به منظور تضعیف و نابودی کامل گروه‌های مقاومت فلسطینی قلمداد کردند.
به رغم تلاش‌های ده ماه گذشته صهیونیست‌ها به منظور خارج کردن حماس و جهاد اسلامی از روندهای سیاسی مرتبط با مسئله فلسطین به نظر می رسد این تلاش‌ها در عمل با شکست جدی همراه شده است و حتی چین به عنوان یکی از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد به عنوان ضامن این توافق ظاهر شده است.
بازگشت دیپلماسی چین به مدار حمایت از مقاومت فلسطین
با گذشت ساعاتی از انتشار تصویر وانگ لی، وزیر خارجه چین در کنار نمایندگان ۱۴ گروه فلسطینی حاضر در نشست پکن، بسیاری از ناظرین نسبت به رویکرد میانجیگرانه دولت چین در مسیر رفع اختلاف نظر گروه‌های فلسطینی و ایفای نقش در یکی از مهم ترین و دیرینه ترین بحران های سیاسی منطقه غرب آسیا یعنی پرونده فلسطین و رژیم صهیونیستی لب به تحسین گشادند.
مساعی جمیله دستگاه دیپلماسی چین به منظور تشکیل یک دولت وفاق ملی متشکل از تمامی جریان‌ها و گروه‌های سیاسی فلسطینی در شرایطی است که برای دهه‌های متمادی آمریکا و کشورهای اروپایی در زمره مهم ترین بازیگران پرونده فلسطین به شمار می رفتند.
چین به طور سنتی در زمره حامیان تاریخی فلسطینیان در نبرد با رژیم صهیونیستی به شمار می رفت. با این حال از دهه ۱۹۹۰ میلادی با برقراری روابط دیپلماتیک میان پکن و تل آویو به تدریج از میزان حمایت‌های چین از گروه‌های فلسطینی کاسته شد.
با این حال به نظر می رسد ادامه سیاست‌های خشونت طلبانه و تجاوزگرانه رژیم صهیونیستی که به ویژه در نبرد اخیر غزه به اوج خود رسید، تردیدها نزد زمامداران چینی در مورد اراده سردمداران صهیونیست در شناسایی حق تشکیل دولت مستقل فلسطینی بیشتر کرده است.
پکن همواره بر ضرورت تشکیل دولت فلسطین به پایتختی قدس تاکید دارد، امری که همواره خشم مقامات تل آویو را برانگیخته است. علاوه بر این بازگشت پکن به سیاست سنتی حمایت از گروه‌های فلسطینی را باید نمودی دیگر از تلاش این کشور به منظور ایفای نقشی سازنده و مستقل در منازعات منطقه‌ای و بین المللی به ویژه در مواجهه با سیاست های زورگویانه آمریکا و متحدین منطقه‌ای آن در غرب آسیا قلمداد کرد.
دلایل و اهمیت بیانیه پکن در مقطع کنونی
بازخوانی نشست‌ها و توافق نامه‌های پیشین گروه های فلسطینی از سال ۲۰۰۶ بدین سو نشانگر فهرستی بلندبالا از اجلاس‌ها و کنفرانس‌هایی که در آن توافقات صورت گرفته میان گروه‌های فلسطینی عملا به شکست انجامیده است. از این فهرست می توان به نشست ها و توافقاتی همچون توافق مکه (۲۰۰۷)، نشست صنعا (۲۰۰۸) توافق قاهره یک (۲۰۱۱)، توافق دوحه (۲۰۱۲)، بیانیه الشاطی (۲۰۱۴)، توافق دوم قاهره (۲۰۱۷)، نشست مسکو (۲۰۱۹)، توافق استانبول (۲۰۲۰)، نشست الجزائر (۲۰۲۱)، نشست العملین مصر (۲۰۲۳)، و نشست پکن ۱ (آوریل ۲۰۲۴) اشاره نمود که غالبا به رغم استقبال اولیه گروه‌های فلسطینی در ادامه راه عملا بدون تحقق اهداف از پیش تعیین شده به شکست انجامیده است.
با این حال به نظر می‌رسد بیانیه روز چهارشنبه گروه های فلسطینی در پکن به دلیل تحولات مهم منطقه‌ای و بین المللی در برهه حاضر از اهمیت مضاعفی برخوردار است و تمامی رهبران سیاسی و نظامی فلسطین با درک شرایط حساس کنونی بر شکل گیری اراده واحد فلسطینی برابر جنایات و اشغالگری صهیونیست‌ها و حامیان بین المللی آن همچون آمریکا و کشورهای اروپایی اجماع نظر دارند.
برای تشریح دلایل این موفقیت سترگ گروه‌های فلسطینی باید به نکات زیر اشاره کرد:
– نخست آنکه اجماع نظر ۱۴ گروه فلسطینی حاضر در نشست پکن در حقیقت واکنشی به تلاش‌های اخیر نمایندگان کنست رژیم صهیونیستی در تصویب قانون مخالفت با تشکیل دولت مستقل فلسطینی بود که در هفته گذشته با رای مثبت ۶۸ نماینده کنست به تصویب رسید. در نتیجه گروه‌های فلسطینی با انتشار یک بیانیه مشترک به تلاش‌های صهیونیست‌ها در عرصه حقوقی و سیاسی پاسخ دادند و ضمن تاکید مجدد بر ضرورت تشکیل دولت مستقل فلسطینی خواستار پایان اشغالگری و جنایات رژیم صهیونیستی شدند، امری که بیش از پیش تامین کننده رویکردهای گروه‌های محور مقاومت است.
– دوم اینکه، اجماع نظر و وحدت کلمه گروه‌های فلسطینی در مقطع کنونی بدون تردید عاملی روحیه بخش به هیئت‌های مذاکره کننده فلسطین در مذاکرات تبادل اسرا و آتش بس با رژیم صهیونیستی است که می‌تواند دست بالای مذاکره کنندگان فلسطینی برابر نمایندگان رژیم صهیونیستی را رقم زند و از فشارهای روانی و سیاسی بر اعضای این تیم بکاهد.
– سوم آنکه، حمایت همه جانبه و قاطع چین به ویژه اظهارات وانگ لی، وزیرخارجه چین در رابطه با بندهای این توافق نشانگر پشتیبانی یک قدرت بزرگ بین المللی از خواسته‌های ملت فلسطین است که می‌تواند در قبال حمایت‌های بی شائبه آمریکا از رژیم صهیونیستی نوعی موازنه را در صحنه بین المللی حول پرونده فلسطین رقم زند.
– چهارم آنکه گروه های فلسطینی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و با در نظر داشتن احتمال پیروزی دونالد ترامپ، نامزد جمهوری خواهان و بازگشت مجدد وی به کاخ سفید تلاش کردند تا با انتشار یک بیانیه مشترک در پایتخت چین پیش از شروع انتخابات پیامی مهم را به زمامداران آمریکایی ارسال کنند. بر این اساس گروه‌های فلسطین تلاش کردند این پیام را به تل آویو و واشنگتن برسانند که از این پس نه تنها حاضر به مذاکره با رژیم صهیونیستی براساس راهکارهای سازشکارانه آمریکایی نخواهند بود، بلکه در صورت لزوم ضمن نزدیکی به مهم ترین رقیب واشنگتن در معادلات بین المللی تلاش خواهند کرد تا از حقوق حقه ملت فلسطین به شکل دیگری دفاع کنند.
– و در نهایت آنکه به رغم تلاش‌های مستمر و مداوم رژیم صهیونیستی به منظور به انزوا کشاندن گروه‌های مقاومت فلسطینی همچون حماس و جهاد اسلامی به ویژه پس از عملیات طوفان الاقصی، حال با گذشت ۱۰ ماه مشخص شد که مقاومت فلسطین نه تنها در میان گروه‌های فلسطینی بلکه حتی از سوی قدرت‌های مهم بین المللی همچون چین و روسیه به عنوان نمادی راستین از اراده جمعی فلسطینیان برای تشکیل دولت مستقل فلسطینی شناخته می شود.
در مجموع به نظر می رسد بیانیه گروه های فلسطین در پکن گامی مهم در مسیر احیای مجدد وحدت نظر و عمل در میان جناح های فلسطینی به ویژه پس از عملیات طوفان الاقصی به شمار می‌رود. از سوی دیگر خشم مقامات صهیونیست از این بیانیه نمودی عینی از شکست کارزار تل آویو علیه حماس و جهاد اسلامی در به انزوا کشاندن خط مقاومت در میان رهبران فلسطینی به شمار می رود.
/