بم پس از ۲۲ سال از زلزله
بم پس از ۲۲ سال از زلزله
به گزارش خبرگزاری برگزیده های ایران از کرمان، بیستودو سال از زلزله ویرانگر پنجم دیماه ۱۳۸۲ میگذرد؛ زلزلهای که شهر تاریخی بم را تا مرز نابودی پیش برد، دهها هزار قربانی گرفت و بهعنوان نقطه عطفی در نگاه ایران به مهندسی زلزله، ایمنی سازهها و مدیریت بحران ثبت شد. امروز، اگرچه بم به شهری مقاوم تبدیل شده، اما همچنان با چالشهایی در حوزه زیرساختهای شهری، خدمات عمومی و مطالبات مردمی مواجه است.
زلزله ویرانگر بم تنها یک حادثه طبیعی نبود؛ بلکه نمادی از همزمانی مخاطرات زمینساختی و آسیبپذیری انسانی به شمار میرود. این زمینلرزه که حوالی ساعت ۵ بامداد جمعه پنجم دیماه ۱۳۸۲ رخ داد، حاصل آزاد شدن ناگهانی انرژی در امتداد گسلهای فعال جنوبشرقی فلات ایران بود؛ گسلهایی با توان لرزهزایی بالا که در کنار عمق کم کانون زلزله و نزدیکی به بافت شهری، موجب تخریب گسترده شدند.
شدت ۶.۶ ریشتری زلزله و انتقال امواج لرزهای با حداقل تضعیف به سطح زمین، شهر بم را در چند ثانیه به تلی از خاک بدل کرد.
فروپاشی ۹۵ درصدی شهر و یک فاجعه ملی
در کنار عوامل زمینشناختی، ساختوسازهای غیراستاندارد، استفاده از مصالح فرسوده و سنتی و تراکم بالای جمعیت در بافتهای قدیمی، نقش تعیینکنندهای در ابعاد فاجعه داشتند. تقریباً تمامی خانهها و ساختمانهای شهر بم، از جمله ارگ تاریخی بم ـ بزرگترین سازه خشتی جهان و میراث جهانی یونسکو ـ دچار آسیب جدی شدند.
براساس گزارشهای رسمی، نزدیک به ۳۴ هزار نفر جان خود را از دست دادند، حدود ۲۰۰ هزار نفر زخمی شدند و بیش از ۹۵ درصد از ساختمانها و زیرساختهای شهری تخریب یا آسیب دیدند؛ فاجعهای که وجدان عمومی ایران و جهان را لرزاند.
وحدت عیدی، فرماندار شهرستان بم، در سالروز این زلزله مهیب، با گرامیداشت یاد و خاطره جانباختگان گفت: زلزله پنجم دیماه ۱۳۸۲ یکی از تلخترین حوادث طبیعی تاریخ کشور بود که نهتنها شهر بم، بلکه افکار عمومی ایران و جهان را متأثر کرد.
وی افزود: شهری که بیش از ۹۵ درصد آن تخریب شده باشد، قطعاً بدون کمکهای ملی و حتی بینالمللی امکان بازگشت به زندگی نداشت. خوشبختانه با همت دولت، همراهی مردم و مشارکت نهادهای داخلی و خارجی، روند بازسازی بم با سرعت و کیفیت قابل توجهی آغاز شد.
بم امروز؛ شهری مقاوم و مستحکم
فرماندار بم با تأکید بر نتایج بازسازی پس از زلزله تصریح کرد: امروز شهر بم بهعنوان یکی از شهرهای مقاوم کشور شناخته میشود و از نظر ایمنی سازهها و ابنیه، در وضعیت بسیار مطلوبی قرار دارد. بازسازیها بهگونهای انجام شده که خسارات امروز بههیچوجه قابل قیاس با سال ۱۳۸۲ نیست.
۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ کوچه خاکی؛ مطالبه اصلی شهر
عیدی در عین حال به چالشهای باقیمانده اشاره کرد و گفت: شهر بم بیش از پنج تا شش هزار کوچه و معبر دارد. اگرچه تاکنون حدود ۷۰ درصد کوچهها بازسازی و آسفالت شدهاند، اما ۳۰ درصد آنها، یعنی بین هزار تا هزار و ۵۰۰ کوچه، همچنان خاکی هستند و حدود ۱۰۰ تا ۳۵۰ کوچه نیز نیازمند بهسازیاند.
وی کمبود اعتبارات و نوسان قیمت قیر و آسفالت را مهمترین مانع تکمیل این پروژهها دانست و افزود: آسفالت حدود سه هزار کوچه با استفاده از اعتبارات دولتی و درآمدهای شهرداری انجام شده و پیگیری برای تکمیل باقیمانده ادامه دارد.
کانکسنشینی؛ مسئلهای غیرمرتبط با زلزله
فرماندار بم در واکنش به برخی گزارشها درباره ادامه کانکسنشینی زلزلهزدگان تأکید کرد: تمامی خانههای زلزلهزدگان بهطور کامل بازسازی شده و کانکسنشینهای فعلی ارتباطی با زلزله بم ندارند.
به گفته وی، این افراد عمدتاً کارگران مهاجر یا اقشار کمدرآمد ساکن حاشیه شهر هستند. عیدی تصریح کرد: با این حال، این وضعیت زیبنده شهر تاریخی و گردشگری بم نیست و باید برای ساماندهی آن چارهاندیشی شود.
باغشهر بم و فرسایش معابر
عیدی با اشاره به ویژگی باغشهری بم گفت: آبیاری نخلستانها و باغها از طریق قنوات انجام میشود و در فصل پاییز و زمستان، آب مازاد قنوات وارد کوچهها و خیابانها میشود که این مسئله به مرور زمان موجب آسیبدیدگی آسفالت معابر میشود الببته با تلاش شورای شهر و شهرداری، عملیات روکش آسفالت خیابانها آغاز شده و همچنان ادامه دارد.
زیرساختهای درمانی؛ چشمانتظار تکمیل بیمارستان جدید
فرماندار بم درباره وضعیت درمانی شهر گفت: بیمارستان پاستور که در زلزله آسیب دیده بود، بهطور کامل بازسازی شده و فعال است. همچنین ساخت بیمارستان امام خمینی(ره) بهدلیل افزایش تقاضای درمانی در دستور کار قرار گرفت که اکنون بیش از ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
وی افزود: برای این پروژه در بودجه سال ۱۴۰۴ اعتباری بالغ بر هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان پیشبینی شده و انتظار میرود در سال ۱۴۰۶ به بهرهبرداری برسد.
بم؛ مادر شهرهای شرق کرمان
عیدی با اشاره به افزایش جمعیت پس از زلزله گفت: شهرستان بم امروز بهعنوان مادر شهرستانهای شرق استان کرمان شناخته میشود و علاوه بر جمعیت شهری، نقش معین و پشتیبان برای مناطق شرقی استان و حتی بخشهایی از سیستان و بلوچستان را ایفا میکند.
وی یکی از کمبودهای جدی منطقه را نبود آمبولانس هوایی دانست و گفت: مرکز فوریتهای پزشکی شرق استان کرمان نیازمند آمبولانس هوایی است که این موضوع همچنان در حال پیگیری است.
زلزله بم نگاه کشور به خطرپذیری لرزهای، ایمنی سازهها و مدیریت بحران را تغییر داد. امروز بم شهری مقاوم و ایمنتر از گذشته است؛ اما پس از گذشت ۲۲ سال، مطالبات مردمی در حوزه معابر شهری، خدمات درمانی، فضاهای شهری و ساماندهی حاشیهنشینی همچنان باقی است؛ مطالباتی که تحقق آنها، تکمیلکننده مسیر بازسازی این شهر تاریخی خواهد بود.
/۵۱۱/