به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برگزیده های ایران، دریاچه ارومیه، زمانی نگین فیروزه‌ای ایران و یکی از بزرگترین دریاچه‌های آب شور جهان بود اما طی سال‌های اخیر، به دلیل عوامل متعدد طبیعی و انسانی با بحران کم‌آبی و خشک شدن روبرو شده است. این فاجعه زیست‌محیطی نه‌تنها بر اکوسیستم منطقه بلکه بر اقتصاد، سلامت و زندگی مردم نیز تأثیرات مخربی گذاشته است.
دریاچه ارومیه از نظر وسعت، دومین دریاچه آب شور جهان محسوب می‌شد اما با توجه به خشک شدن شدید این دریاچه در سال‌های اخیر، رتبه آن در این فهرست ممکن است تغییر کرده باشد. این دریاچه در گذشته زیستگاه متنوعی از گونه‌های گیاهی و جانوری بود، اما اکنون با بحران کم‌آبی و خشک شدن مواجه شده است.
دریاچه ارومیه در سال آبی گذشته (از ۱ مهرماه سال ۱۴۰۲ تا ۳۱ شهریور ماه ۱۴۰۳) شرایط آبی نسبتاً بهتری را نسبت به چندسال اخیر پیش سرگذاشت و به‌ویژه به واسطه بارش‌های زمستانی و بهاری و در کنار آن رهاسازی که از سدها انجام شد، به میزان ۳ میلیارد مترمکعب آبگیری شد.
با وجود حجم نسبتاً قابل قبول آبگیری، حدود دوسوم این آب به واسطه تبخیر شدید و گرمای تابستانی از بین رفت و همین موضوع باعث شد تا در روزهای اخیر مردم با تیترهایی ازجمله خشکی ۱۰۰ درصدی دریاچه ارومیه مواجه شوند؛ تیترهایی که به نظر می‌رسد برخلاف واقعیت بوده و شرایط به قدری که گفته می‌شود هم حاد نیست!
در این رابطه، آرزو اشرفی‌زاده؛ مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست به خبرنگار برگزیده های ایران گفت: حجم آب دریاچه ارومیه به دلیل تبخیر شدید تابستان کمتر شده است اما به این شکل نیست که ۱۰۰ خشک شده باشد.
وی افزود: بر اساس آخرین آماری که ۲۶ شهریورماه آب منطقه‌ای استان آذربایجان غربی اعلام کرده است، سطح تراز ۱۲۷۰.۱۵ متر، وسعت دریاچه ۹۵۰ کیلومتر مربع و حجم آب دریاچه هم یک میلیارد و ۲۹ میلیون مترمکعب است، این در حالی است که در ۲۶ شهریور ماه ۱۴۰۲ وسعت دریاچه ۶۲۳ کیلومتر، حجم آب موجود ۶۴۰ میلیون مترمکعب و تراز هم ۱۲۶۹.۸۴ متر بوده است.
مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست تأکید کرد: وضعیت دریاچه نسبت به سال گذشته بهتر است اما به لحاظ تراز اکولوژیک خوب نیست و همچنان نمی‌توانیم بگوییم شرایط پایدار است. تراز دریاچه نسبت به تراز اکولوژیکی که باید باشد(۱۲۷۴.۱۰ متر) ۳ متر و ۹۵ سانتی‌متر کمتر است.
اشرفی‌زاده با اشاره به عدم اصلاح الگوی کشت و آبیاری در حوضه آبریز ارومیه گفت: کشاورزی بزرگترین مصرف‌کننده آب در حوزه آبخیز دریاچه ارومیه است و از این رو اصلاح الگوی کشت و آبیاری پاشنه آشیل احیای دریاچه ارومیه است.
وی با یادآوری اینکه توقف توسعه اراضی کشاورزی از نخستین مصوبه‌های ستاد بود، افزود: متاسفانه در حالی شاهد توسعه اراضی کشاورزی در حوضه آبخیز دریاچه ارومیه هستیم که حسب مصوبه‌های ستاد مقرر شده بود توسعه اراضی کشاورزی در حوضه و اراضی شیب‌دار نباشد.
مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: دولت و سازمان حفاظت محیط زیست در تصمیم‌گیری‌های خود به موضوع معیشت کشاورزان نیز توجه ویژه دارند و از این رو، اصلاح الگوی کشت و آبیاری منجر به ایجاد شرایط سخت برای کشاورزان واقعی نخواهد شد.
وی ادامه داد: از همین رو تلاش شده به موازات برخورد با کسانی که بدون برخورداری از حقابه قانونی اقدام به برداشت غیرمجاز از منابع آب سطحی و زیرزمینی می‌کنند، حقابه کشاورزانی که از گذشته به کشاورزی اشتغال داشته‌اند، اعمال شود.
اشرفی‌زاده، کنترل برداشت آب از منابع آب سطحی و زیرزمینی را از دیگر موارد مهم در مدیریت منابع و مصارف حوزه‌های آبریز همچون ارومیه برشمرد و گفت: با وجود پایش‌های صورت گرفته توسط وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست، همچنان شاهد برداشت‌های غیرمجاز آب از محل منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی هستیم.
مدیرکل دفتر حفاظت و احیای تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست ضمن تاکید بر ضرورت برخورد قاطع با برداشت‌های غیر مجاز آب تصریح کرد: وزارت نیرو به عنوان متولی این موضوع می‌تواند متخلفان را به دستگاه قضایی معرفی کند.
وی در پایان با تأکید بر تحقق حقابه دریاچه ارومیه توسط وزارت نیرو خاطرنشان کرد: نیاز آبی محیط زیستی دریاچه ارومیه سالانه ۳ میلیارد و ۴۲۶ میلیون مترمکعب است که باید رهاسازی شد.
/