مهسا بهادری: یکی از منقدان می‌گفت چاه صداوسیما پر نمی‌شود نه با پول نه با پرسنل زیاد. راست هم می‌گفت در ده سال گذشته بودجه صداوسیما از ۹۶۷ میلیارد تومان به ۲۴ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است یعنی رقمی حدود ۲هزار و ۳۸۰ درصد افزایش و آن هم برای ۲۴ درصد مخاطب طبق گفته جلیلی و کاهش مرجعیت رسانه‌ای طبق نظرسنجی ایسپا.
چند ماه پیشش بود که ایسپا نتیجه یک نظرسنجی را منتشر کرد در این نظرسنجی کاهش محبوبیت صداوسیما برای مرجعیت خبری بین مردم بود که قابل‌توجه بود. در سال ۱۳۸۳ صداوسیما با بیش از ۷۰ درصد، بیشترین مرجعیت رسانه‌ای برای کسب اخبار روزمره را داشت، این رقم در سال گذشته به ۴۵ درصد و در سال ۱۴۰۲ به ۳۸ درصد رسیده است آن هم در شرایطی که این رسانه در سال گذشته حدود ۸ هزار میلیارد تومان بودجه به این سازمان تخصیص داده شده است.
یک نگاهی هم به افزایش بودجه در ده سال گذشته صداوسیما بیندازیم.
| سال | بودجه صداوسیما | میزان افزایش بودجه نسبت به سال قبل | دوره ریاست |
| ۱۳۹۱ | ۹۹۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان | ۳۰۴ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان | سیدعزت‌الله ضرغامی |
| ۱۳۹۲ | ۹۴۴ میلیارد و ۱۱۰ میلیون تومان | کاهش ۴۹ میلیارد و ۶۹۰ میلیون تومان | سیدعزت‌الله ضرغامی |
| ۱۳۹۳ | ۹۶۷ میلیارد تومان | افزایش ۲۲ میلیارد و ۸۹۰ میلیون تومان | سیدعزت‌الله ضرغامی |
| ۱۳۹۴ | یک هزار و ۶۸ میلیارد تومان | افزایش ۱۰۱ میلیارد تومان | محمد سرافراز |
| ۱۳۹۵ | یک هزار و ۳۳۵ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان | افزایش ۲۶۷ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان | محمد سرافراز |
| ۱۳۹۶ | یک‌هزار و ۵۹۸میلیارد تومان | افزایش ۲۶۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان | عبدالعلی علی عسگری |
| ۱۳۹۷ | یک‌هزارو ۶۴۶میلیارد تومان | افزایش ۴۸ میلیارد تومان | عبدالعلی علی عسگری |
| ۱۳۹۸ | یک‌هزار و ۸۴۲میلیارد تومان | افزایش ۱۹۶ میلیارد تومان | عبدالعلی علی عسگری |
| ۱۳۹۹ | یک‌هزار و ۷۴۵میلیارد تومان | کاهش ۹۷ میلیارد تومان | عبدالعلی علی عسگری |
| ۱۴۰۰ | دو هزار و ۸۳۵ میلیارد تومان | افزایش۹۳۴ میلیارد تومان | عبدالعلی علی عسگری |
| ۱۴۰۱ | پنج هزار و ۲۸۹ میلیارد تومان | افزایش دو هزار و ۴۵۴ میلیارد تومان | پیمان جبلی |
| ۱۴۰۲ | هفت هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان | افزایش دو هزار و ۲۱۱ میلیارد تومان | پیمان جبلی |
| ۱۴۰۳ | ۲۴ هزار میلیارد تومان | افزایش ۱۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان | پیمان جبلی |
بودجه صداوسیما نسبت به سال ۱۴۰۲، ۵۸ درصد افزایش یافته است
روز گذشته نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه نوبت صبح امروز شنبه هفتم بهمن ۱۴۰۲ و در جریان رسیدگی به گزارش کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ در بخش هزینه‌ای، با تصویب جزء ۲ بند الحاقی ۱ تبصره ۱۳ این لایحه به شرح زیر موافقت کردند. بند الحاقی ۱- دولت مکلف است:
۲- اعتبارات سازمان صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران را معادل دویست و چهل هزار میلیارد (۲۴۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال در جداول بخش دوم بودجه ارائه نماید. سازمان برنامه و بودجه مکلف است با همکاری دستگاه‌های مذکور اعتبار افزوده شده مازاد بر رشد سنواتی را بر اساس برنامه هفتم پیشرفت و سایر اسناد بالادستی به تفکیک برنامه، اعتبار مورد نیاز و شاخص‌های خروجی محور ارزیابی، نتایج اجرای برنامه‌های مذکور به همراه بودجه تفصیلی به مجلس شورای اسلامی ارائه نماید. استفاده از اعتبارات افزوده شده صرفاً در قالب برنامه‌های مذکور مجاز بوده و دستگاه‌های مجری برنامه‌های موضوع این بند مکلفند هر ۳ ماه یکبار گزارش عملکردی خود را به کمیسیون های تخصصی و کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی ارائه نمایند.»
رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: با تغییراتی که مجلس شورای اسلامی در لایحه بودجه اعمال کرده است بودجه صداوسیما و قوه قضائیه نسبت به سال جاری ۵۸ درصد افزایش یافته است در حالی که رشد بودجه سایر دستگاه‌ها در سال آینده حدود ۱۲ درصد است.
داوود منظور در جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی و در جریان بررسی بخش هزینه‌ای تبصره ۱۳ لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ بیان کرد: در تبصره ۱۳ لایحه چند حکم هزینه‌ای آمده است که بار مالی دولت را بالا برده است. اولا در مورد تسهیلات است که دولت مکلف شده مابه‌التفاوت سود را تا چهار درصد بپردازد این حکم مربوط به یارانه تسهیلات بالغ بر ۱۴ هزار میلیارد بار مالی را بالا برده است.
وی ادامه داد: از سوی دیگر بودجه قوه قضاییه و صداوسیما افزایش داشته است رشد بودجه قوه قضاییه و رشد بودجه صداوسیما نسبت به سال ۱۴۰۲ حدود ۵۸ درصد است. در حالی که برای سایر دستگاه‌ها رشد بودجه ۱۲ درصد پیش‌بینی شده است. این افزایش بودجه صداوسیما و قوه قضاییه روی هم ۳۷ هزار میلیارد تومان بار مالی به دولت تحمیل کرده است.
رئیس سازمان برنامه و بودجه در ادامه تصریح کرد: اصلاحات و تغییراتی که در تبصره ۱۳ نسبت به لایحه‌ای که دولت ارائه کرده است انجام شده بالغ بر ۵۰ هزار میلیارد تومان بار مالی به دولت تحمیل کرده است ما از نمایندگان تقاضا داریم هرگونه تغییری که در هزینه‌ها ایجاد می‌کند در بخش منابع نیز بار مالی آن را برای ما پیش‌بینی کنند. اینگونه الحاقات به لایحه برخلاف اصل ۷۵ است.
سال گذشته بالاترین میزان افزایش بودجه در لایحه بودجه با ۴۶ درصد همچنان به سال ۱۴۰۱ اختصاص دارد. در واقع با یک نگاه مقایسه‌ای بودجه صداوسیما برای سال ۱۴۰۲ تقریبا ۱۵ برابر سینما است و اگر این رقم را با بودجه ۱۰ سال پیش تلویزیون مقایسه کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که تلویزیون ده سال پیش دو برابر بودجه فعلی صداوسیما را دریافت می‌کرده است.
پیرو این پیشنهاد افزایش بودجه بالا محمدفاضلی، جامعه شناس نوشت: «بودجه صداوسیما در سال آینده ۲۴ هزار میلیارد تومان اعلام شده است. این یعنی سهم هر یک از ۸۵ میلیون نفر در تأمین مالی این سازمان ۲۸۲ هزار تومان است. سؤال: آیا هر ایرانی معادل ۲۸.۲ ریال در تعیین سیاست‌های اداره کردن سازمانی که برایش ۲۸۲ هزار تومان می‌پردازد، سهم و اثر دارد؟»
محمدجواد آذری جهرمی – وزیر پیشین ارتباطات در نقد افزایش ۵۸ درصدی بودجه صداوسیما با مصوبه مجلس نوشت: «مالیات ستانی از مردم را بیشتر کنید و بدهید به صداوسیما؛ در حالیکه درآمد سالانه فیلیمو -با همه محدودیتهایی که برایش ساختید- از صداوسیمای عریض و طویل بیشتر است. اصلاح این رویه های نادرست ارتباطی با تفکر سیاسی ندارد، کمی بینش و مقداری برنامه و صدالبته عرضه می خواهد که ظاهرا…»
بودجه فرهنگی برای رسانه غیرفرهنگی
به بهانه این افزایش بودجه به گفت‌وگو با رضا درستکار، منتقد پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.
این افزایش بودجه رقم بالایی به شمار می‌آید؟
باتوجه به بودجه‌ای که برای صداوسیما در سال ۱۴۰۳ تعیین شده، به نظر من اختصاص بودجه‌های فرهنگی به طور کلی حتی همین مبلغ هم کم است؛ اما نکته اصلی اینجاست که این پول‌ها به سازمانی تخصیص داده شده که کار فرهنگی انجام نمی‌دهد، یعنی این سازمان کاری که توقع می‌رود برای ارتقای سطح سلیقه عمومی یا همگرایی عمومی را انجام دهد، انجام نمی‌دهد. مدیران صداوسیما خیلی آزادانه و صادقانه می‌گویند که ما برای یک عده محدودی مثلا ده درصد برنامه می‌سازیم و همان افراد هم برای ما بس هستند و زمانی مشکل به وجود می‌آید که مدیر فرهنگی وجود نداشته باشد، درست مثل حالا که مدیر فرهنگی وجود ندارد، اینکه چقدر بودجه اختصاص داده شده مشکل اصلی نیست، مشکل اصلی با صداوسیما نبود مدیریت در حوزه فرهنگ است که باعث توقف شده و مردم ما را متوقف کرده و وصعیت را به صورت حل نشده باقی نگه داشته است. شما به این فکر کنید که نزدیک یکسال و نیم است که فرهنگ ما در یک انسداد مشخص گیر کرده و هیچ ایده‌ای هم برای ایجاد گشایش در این زمینه‌ها وجود ندارد.
در نهایت می‌گویند فروش فیلم‌های ما افزایش پیدا کرده، شما تبلیغ فیلم‌ها در شبکه‌های خارجی را قطع کنید ببینیم اصلا فیلم فروش خواهد داشت؟ اصلا این موضوع را کنار بگذاریم، فرض را بر این بگیریم که همه فیلم‌ها به قدری فروش داشتند که هالیوود را هم رد کردند، وقتی شما فروشنده پفک‌نمکی و پفیلا هستید چه ادعایی دارید؟ ما در این مقطع حساس به یک مدیر فرهنگی نیاز داریم که آن را نداریم اینجا مشکل اساسی است وگرنه اگر مدیریت فرهنگی درستی داشته باشیم، این بودجه‌ها برای حوزه فرهنگ کم هم هست.
بودجه صداوسیما در سال گذشته۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بود، با آن میزان از بودجه چه آورده‌ای به تلویزیون یا فرهنگ و هنر ما افزوده شد؟
پول دادند برنامه بسازند به قول خودشان، اما ما با یک بلاتکلیفی مواجه هستیم، موضوع این است که فضا باید باز باشد و آدم‌های بیشتری جذب شوند ولی ماجرا این است که الان تلویزیون بیننده ندارد و اطرافیان هم به زور می‌خواهند به این سازمان پول تزریق کنند. تعارف که نداریم، کشور ما بسیار پولدار است و منابع گازی، نفتی و معدنی فراوانی هم داریم و مشکلی هم با خرج کردن آن وجود ندارد و چه بهتر که این پول‌ها در راه فرهنگ خرج شود ولی به شرط آنکه مدیریت فرهنگی داشته باشیم، اما باز هم به حرف اول باز می‌گردم، ما در کشورمان مدیریت فرهنگی نداریم.
بودجه صداوسیما در سال ۱۳۹۳ مبلغی معادل ۹۶۷ میلیارد تومان بود، الان این رقم حددود دو هزار و ۳۰۰ درصد افزایش داشته است، اما پرسسش این است که در این ده سال تلویزیون تا چه اندازه آورده داشته است؟
به نظر هیچ آورده‌ای نداشته و اتفاقا در حال حاضر اشکالات و نقدهایی که به این بودجه وارد می‌شود این است که این سازمان در زندگی با مردم هیچ همراهی نداشته است، شما همواره برای مردم مالیات رنگارنگ وضع می‌کنید و می‌گویید مشکلات جهانی داشتیم اما چنین بودجه‌ای را بدون نظارت برای سازمان صداوسیما وضع می‌کنید.
بودجه فرهنگ هرقدر بیشتر باشد ایرادی ندارد اما این مهم است که چقدر آورده داشته باشد و این هزینه صرف امور زیربنایی می‌شود یا روبنایی؛ با دکور کاری پیش نمی‌رود. دکور یک بخش جزیی از کار است، چیزی که کاربرد دارد، عملکرد و عقلانیت است. مردم نسبت به پدیده تلویزیون یا اصلا هر پدیده فرهنگی دیگری باید احساس آشنایی یا خویشاوندی داشته باشند که این ماجرا بسیار بسیار کمرنگ شده است. نگران پول نیستیم، نگران نحوه مدیریت بودجه‌ایم.
۲۴۵۲۴۵