«تست ژنتیک»، گمشده و چراغ راه ورزش ایران

به گزارش خبرنگار ورزشی خبرگزاری برگزیده های ایران، در عصر انقلاب فناوری و ارتباطات همه چیز حتی ورزش به زلف تکنولوژی گره خورده است، بنابراین اگر کشوری ورزش خود را  همگام با علم روز پیش نبرد، با کاهش احتمال موفقیت مواجه می‌شود. برای نمونه در نوزدهمین دوره مسابقات آسیایی، ۲۸۹ ورزشکار ۵۴ مدال کسب کردند تا تنها ۱۸ درصد کاروان ایران موفق به کسب مدال شوند و در رده هفتم آسیا قرار بگیریم.

این جایگاه در حالی به دست آمد که کشورهایی مانند ازبکستان، چین تایپه، قزاقستان با سرمایه‌گذاری‌ در حوزه ورزش، کار ما  را برای قرار گرفتن در جایگاه بالاتر در رقابت‌های آسیایی، سخت‌تر کرده‌اند. با این مقدمه برای افزایش تعداد مدال‌ها و آمار موفقیت در دوره‌های بعدی مسابقات بین المللی حتماً نیازمند بررسی دوباره هستیم و باید از تکنولوژی و علم روز استفاده کنیم.

* چراغ پرنور در مسیر استعدادیابی

یکی از راه‌های حصول دستاورد مناسب در ورزش، توجه به آغاز راه و مسیر استعدادیابی است. در همین رابطه توجه به تناسب توانایی فیزیکی ورزشکاران نسبت به همان رشته ورزشی اهمیت دارد. برای مثال وقتی فیزیک ورزشکاری مناسب رشته‌ وزنه‌برداری است اگر او را به رشته فوتبال بفرستیم، شانس موفقیت ما نسبت به رقبای بین المللی کاهش پیدا می‌کند چرا که عملاً یکسری محدودیت‌های فیزیکی اولین مانع جدی موفقیت این فرد است. نباید از یاد برد که هر ورزشکاری که در سطوح بین المللی به میدان می‌رود، سال‌ها وقت، هزینه و عمر خود را صرف کرده است. این در حالی است که بررسی تاریخ ورزش ایران نشان می‌دهد محیط زندگی یکی از عوامل تأثیرگذار روی انتخاب ورزشکار برای تعیین رشته ورزشی‌اش است اما اگر بخواهیم اصولی و بر اساس تکنولوژی روز پیش برویم، «تست ژنتیک ویژه ورزش»، چراغ مسیر است.

تحقیقات نشان می‌دهد در کشورهایی مانند انگلیس  و اسپانیا این تست‌ها اجرا می‌شود. اگر چه در انگلیس تست‌ها عمومیت ندارد؛ اما اجرای این تست‌ها بیشتر با محوریت باشگاه‌های لیگ برتری انجام می‌شود. لیورپول و فولام از جمله تیم‌هایی هستند که سابقه اجرای تست‌های ژنتیک را دارند.

* جای خالی تست ژنتیک در آمایش سرزمینی ورزش ایران

طرحی ویژه به نام آمایش سرزمین ورزش ایران توسط وزارت ورزش  در حال انجام است که هدف آن تحقق عدالت ورزشی عنوان شده است. در این طرح بزرگ اقدامات بسیار خوبی صورت گرفته که قطعاً در آینده ورزش ایران تأثیر مثبت خواهد داشت. با این وجود تست ژنتیک در بخش اولیه مطالعات آن گنجانده نشده است. طرح آمایش سرزمین ورزش ایران که احتمالاً تا خرداد ماه سال جاری مصوب می‌شود، با تست ژنتیک، غنا و دقت بیشتری پیدا خواهد کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد یکی از آزمایشگاه‌های زیرمجموعه دانشگاه علوم پزشکی  پیشرفته‌ترین تجهیزات مربوط به این حوزه را در اختیار دارد و در عین حال بخش خصوصی  مشغول فعالیت در این زمینه است.

* قیمت تست ژنتیک ورزشی

در این میان این سؤال ایجاد می‌شود که قیمت تست ژنتیک ورزش چقدر است؟ از قدیم گفته‌اند: «هر چقدر پول بدهید، همانقدر آش می‌خورید.» در تست ژنتیک هم هر چه توقع پاسخ و خروجی دقیق‌تری داشته باشید، باید برای کسب اطلاعات قیمت بیشتری بپردازید. قیمت ساده‌ترین آزمایش‌ها از ۴ میلیون تومان آغاز و در حالت تخصصی‌تر تا بیش از ۱۴ میلیون هم به عنوان قیمت پایه دیده می‌شود. بنابراین ممکن است قیمت‌ها بالاتر هم برود! در حال حاضر این تست‌ها بیشتر به صورت شخصی توسط خانواده‌ها اجرا می‌شود و کمتر جایی را پیدا می‌کنید که به صورت سیستماتیک در ورزش ایران تست ژنتیک انجام داده باشند.

* مسیر پیشنهادی برای اجرا تست ژنتیک

بسیاری از استعدادهای موفق ورزش کشور در سطح آموزشگاه‌ها و مدارس شناسایی شدند. طبق سند آمایش و توصیه متخصصان ورزشی- پزشکی می‌توان «تست ژنتیک پایه» را با قیمت کمی اجرا کرد تا دانش آموز علاوه بر تست‌های شنوایی سنجی و… از طریق هیئت پزشکی- ورزشی هم مورد بررسی قرار بگیرند. در سطح ورزش حرفه‌ای هم با تجربه برگرفته شده از باشگاه‌های بین‌المللی، می‌توان بعد از استعدادیابی مربیان، افراد حاضر در تست را مورد بررسی دقیق ژنتیکی قرار داد. برای نمونه در سطح فوتبال نوجوانان ایران ۷۰ استعداد کشف می‌کنیم و در انتخاب نفرات پایانی  تست ژنتیک یکی از نمرات مهم و اولویت‌دار تلقی می‌شود. پرونده‌های تست ژنتیک هم باید در سامانه مبین وزارت ورزش که به صورت تخصصی در حوزه آمایش سرزمین طراحی شده، بارگذاری شود تا استان‌ها، افراد یا فدراسیون‌هایی که تست ژنتیک دقیق‌تری دارند شناسایی شوند و تجربه و روش کاری آن‌ها را به سطح کشور گسترش بدهیم.

این کار اگر چه هزینه بالایی دارد اما اگر می‌خواهیم ورزش ایران در مسیر درست توسعه و پیشرفت قرار بگیرد باید برای آن خرج کرد. نام این کار هزینه نیست بلکه سرمایه‌گذاری برای آینده ورزش ایران است.

/