وقتی صحبت از فضا و فضانوردی به میان میآید، همهی ما به یاد فیلمهای بسیار جذابی میافتیم که در آنها اتفاقات عجیبی برای فضانوردان رخ میدهند.
قلب انسان در فضا تغییر شکل میدهد
شاید کمی عجیب و حتی باورنکردنی بهنظر برسد که سفر به فضا باعث تغییر شکل قلب شود؛ اما چنین چیزی در واقعیت اتفاق میافتد و بررسیهای علمی هم آن را ثابت کردهاند. کمکارشدن قلب و پمپاژ کمتر خون توسط آن، کمشدن حجم عضلههای این اندام را بهدنبال دارد و این موضوع نیز در نهایت باعث میشود که قلب فضانوردان درحدود ۹٫۴ درصد کرویتر شود.
باوجود موقتیبودن این شرایط، برخی از پزشکان بر این باور هستند که کمشدن حجم قلب انسان در سفرهای فضایی ممکن است عواقب جدی بهدنبال داشته باشد. بهگزارش ناسا محققان درحال تحقیق روی این موضوع هستند و نتایج این بررسی علاوه بر کمک به فضانوردان، انسانهای معمولی و ساکنین کرهی زمین را نیز تحتتاثیر قرار خواهد داد.
احتمال بروز مشکلات روانی در فضا وجود دارد
زندگی در جو خارج از زمین با مشکلات متعددی همراه است. تغییر شرایط زندگی و تجربهی محیطی کاملا متفاوت با شرایطی بسیار خاص، فشارهای روانی متعددی روی فضانوردان وارد میآورد. این مسائل سبب میشوند تا فضانوردان شرایط روانی ویژهای را تجربه کنند و مستعد ابتلا به مشکلات مختلفی مانند اضطراب و افسردگی باشند.
دوربودن از خانواده، عدم برخورداری از امکانات سادهای مانند نور خورشید یا حتی غذای تازه و کار سنگین، ازجمله دلایلی هستند که فضانوردان را در معرض ابتلا به بیماریهای روانی مختلف قرار میدهند.
بینایی انسان در فضا کاهش پیدا میکند
اختلال بینایی ناشی از فشار درون جمجمه یا VIIP یکی دیگر از عجایب سفر در فضا است که فضانوردان با آن مواجه هستند. این مشکل برای اولینبار در سال ۲۰۰۵ و در فضانوردی بهنام جان فلیپس مشاهده شد. واشینگتن پست در مطلبی به بررسی این موضوع میپردازد و اعلام میکند که فیلیپس پس از بازگشت از سفر فضایی خود با افت قابلملاحظه در بینایی مواجه شد. این اتفاق مقدمات تحقیقات پژوهشگران را برای بررسیهای بیشتر فراهم آورد.
پژوهشهای تکمیلی نشاندهندهی تغییرات ظاهری چشم فضانوردان و افت قدرت بینایی آنها پس از برگشت از سفر فضایی بود. درحالحاضر تنها دلیل احتمالی که برای بروز چنین شرایطی مطرح شده، فقدان جاذبه و ایجاد فشار مضاعف روی جمجمهی فضانوردان است؛ البته تحقیقات در این زمینه ادامه دارد و هنوز نمیتوان با قطعیت دلیل مشخصی برای بروز این شرایط عنوان کرد.
فضانوردان ممکن است ناخنهای خود را ازدست بدهند
همانطور که میدانید، فضانوردان برای انجام ماموریتهای خود در فضا از لباسهای مخصوصی استفاده میکنند که دستکشهای فضانوردی نیز جزئی از آنها است. این دستکشها بهگونهای طراحی شدهاند که باعث میشوند فشار زیادی به دستها و ناخنهای فضانوردان وارد شود؛ این موضوع هم در نهایت به افتادن ناخن آنها منجر میشود.
درست است که افتادن ناخنهای دست یا متورمشدن آنها موضوع سادهای نیست که بتوان بهراحتی از کنار آن گذشت؛ اما بهنظر میرسد که انجام تحقیقات بیشتر برای طراحی دستکشهای مناسبتر میتواند احتمال بروز این مشکل را به حداقل برساند و فضانوردان در آینده با چنین مشکلی مواجه نخواهند بود.
قد انسان در فضا بلندتر میشود
از دیگر عجایب سفر در فضا که آن را به یکی از سفرهای موردعلاقهی افراد عادی هم تبدیل میکند، افزایش قدی است که طی این سفر اتفاق میافتد. بهمحض خارجشدن از جو زمین، گرانش به نزدیک صفر میرسد و این موضوع باعث میشود که فشار واردشده روی ستون فقرات بهمیزان قابل ملاحظهای کاهش پیدا کند. کمشدن این فشار نیز به نوبهی خود سبب میشود که قد فضانوردان چند سانتیمتر بلندتر شود.
یکی از بررسیهایی که صحت این موضوع را تایید میکند، پژوهشی است که دانشمندان ناسا روی دو برادر دوقلو انجام دادند. در این مطالعه یکی از دوقلوها سفری ۳۴۲ روزه به فضا داشت و برادر دیگر روی کرهی زمین مورد بررسی قرار گرفت. نتیجهی این تحقیق و تحقیقات دیگر مشخص کرد که قد فضانوردان پس از سفر فضایی، بهطور میانگین درحدود ۲ تا ۵ سانتیمتر افزایش پیدا میکند.
۵۸۵۸
