به گزارش برگزیده به نقل از نورنیوز سوریه، در روزهای اخیر، شاهد تحولات عمدهای بوده است که در آن بازیگران خارجی بهویژه رژیم صهیونیستی و ترکیه نقشهای محوری ایفا میکنند. این کشور، که در قلب بحرانهای خاورمیانه قرار دارد، به عرصهای برای تاخت و تاز و نزاع میان قدرتهای بزرگ تبدیل شده است. همزمان با اظهارات جولانی سرکرده تحریرالشام مبنی بر نمایش چهرهای دموکراتیک، اختلافات جدیدی میان ترکیه و رژیم صهیونیستی در حال شکلگیری است که بهویژه در زمینه حضور و نفوذ در خاک سوریه نمایان شده است.
در این راستا، تهدیدات متقابل بین این دو قدرت نیز شدت گرفته است. مقامات رژیم صهیونیستی به وضوح اعلام کردهاند که اگر ترکیه از خطوط قرمز در سوریه عبور کند، به آن پاسخ خواهند داد. رژیم صهیونیستی که نگران نفوذ ترکیه در غرب سوریه است، احتمالاً بهدنبال تضعیف هرگونه طرح ترکیه در این منطقه است. از سوی دیگر، ترکیه با اشاره به خطرات حملات اسرائیل برای ثبات سوریه، از اقداماتی همچون بمباران پایگاهها و فرودگاههای تحت کنترل ارتش سوریه انتقاد کرده است. این اختلافات رسانهای و سیاسی تا حدی بر وضعیت امنیتی سوریه تاثیر گذاشته و پیچیدگیهای جدیدی را در روابط میان بازیگران منطقهای ایجاد کرده است.
اصولی که در نظر باید داشت
ترکیه و رژیم صهیونیستی، اگرچه در ظاهر در حال بروز اختلافات و تنشهای لفظی هستند، اما در زمینه تحولات سوریه همکاریهای دیرینهای با یکدیگر داشتهاند که بر هیچکس پوشیده نیست. در این زمینه، سه اصل اصلی باید مورد توجه قرار گیرد: نخست، همکاری ترکیه و رژیم صهیونیستی در سرنگونی نظام سوریه و قدرتگیری جولانی؛ دوم، روابط پنهان و ادامهدار اقتصادی و نظامی این دو قدرت، علیرغم اختلافات لفظی که در مورد فلسطین دارند؛ و سوم، همکاری مشترک جولانی و ترکیه که در عمل نهتنها به سود ترکیه، بلکه در راستای منافع رژیم صهیونیستی نیز بوده است.
ترکیه و رژیم صهیونیستی همواره در زمینههای اقتصادی و نظامی با یکدیگر در ارتباط بودهاند، و این روابط حتی در دورانهایی که از سوی دولت ترکیه در سطح رسانهای برای حمایت از فلسطین اعلام میشد، همچنان ادامه داشته است. ترکیه بهویژه در زمینه تأمین نیازهای تسلیحاتی، انرژی و غذایی رژیم صهیونیستی نقش مهمی ایفا کرده است. این روابط، علیرغم مخالفتهای گسترده مردمی، از سوی دولت آنکارا ادامه داشته و بارها از هر گونه تحرک جدی برای مقابله با اقدامات اسرائیل خودداری کرده است
سهمخواهی در بحران سوریه
سوریه بهعنوان کشوری درگیر جنگ داخلی و بحرانهای متعدد، همچنان عرصهای برای رقابتهای خارجی است. ترکیه و رژیم صهیونیستی، در حالی که بهطور علنی از یکدیگر انتقاد میکنند، در عمل به دنبال منافع بیشتری از این کشور هستند. این رقابتها نهتنها به تشدید بحران و ویرانی در سوریه منجر شده، بلکه میتواند به تجزیه این کشور و ادامه ناآرامیهای منطقهای دامن بزند. تجربههای مشابه در آفریقا و خاورمیانه نشان میدهد که اشغالگران بهدنبال سهمخواهی بیشتر از منابع و اراضی اشغالی هستند و این امر در سوریه نیز قابل مشاهده است.
در این میان، هر دو قدرت ترکیه و اسرائیل به دنبال بهرهبرداری از بحران سوریه هستند تا منابع این کشور را به دست آورده و نفوذ بیشتری در منطقه پیدا کنند. رژیم صهیونیستی بهویژه در زمینه بهرهبرداری از منابع نفتی و گازی سوریه، که بهطور غیرقانونی تحت اشغال است، سهمخواهی خود را ادامه میدهد. ترکیه نیز بهدنبال گسترش نفوذ خود در شمال سوریه است و برنامههای نظامی و اقتصادی برای این منظور به اجرا گذاشته است. این دو قدرت، باوجود اختلافات رسانهای و نظامی، در عمل در کنار هم به بهرهبرداری از بحران سوریه پرداخته و هیچیک حاضر به عقبنشینی از مناطق اشغالی نیستند.
تنشهای داخلی و بحرانهای سیاسی
نکته قابل توجه دیگر، بحرانهای داخلی است که سران رژیم صهیونیستی و ترکیه با آن دست و پنجه نرم میکنند. نتانیاهو و اردوغان در شرایط سیاسی دشواری قرار دارند که هرگونه بحران جدید در سوریه میتواند فرصتی برای منحرف کردن توجهات داخلی و برطرف کردن فشارهای سیاسی باشد. در حالی که در اسرائیل اعتراضات علیه نقض آتشبس و در ترکیه نیز اعتراضات گستردهای بهدلیل سیاستهای انتخاباتی و اقتصادی وجود دارد، تشدید تنشها در سوریه میتواند یک سناریو ساختگی برای منحرف کردن توجهات از بحرانهای داخلی باشد.
در اسرائیل، بحرانهایی همچون اعتراضات مردمی علیه سیاستهای نتانیاهو و مسائل مربوط به پروندههای قضائی او، در حال افزایش است. در ترکیه نیز پس از حذف جنجالی اکرم امام اوغلو از رقابت انتخاباتی با اردوغان، اعتراضات گستردهای علیه دولت ترکیه شکل گرفته است. این اعتراضات میتواند تاثیرات قابلتوجهی بر آینده سیاسی اردوغان داشته باشد. در این شرایط، اوجگیری تنشها میان رژیم صهیونیستی و ترکیه در سوریه میتواند بهعنوان یک استراتژی برای منحرف کردن توجهات از بحرانهای داخلی و ائتلافهای سیاسی ایجاد شود.
حمایتهای دوباره از جولانی
یکی دیگر از اهداف پنهان در تحولات اخیر سوریه، حمایت مجدد از جولانی است. باوجود اعتراضات داخلی در سوریه، بهویژه در مناطق تحت اشغال اسرائیل و ترکیه، جولانی با تلاش برای بهبود تصویر خود در نزد مردم این مناطق، همچنان به سیاستهای وابسته به ترکیه و رژیم صهیونیستی ادامه میدهد. تغییرات در کابینه و وعدههای اقتصادی او برای مدیریت بحرانهای داخلی در حالی است که جولانی عملاً به یک مهره در دست ترکیه و اسرائیل تبدیل شده است.
این حمایتها در حالی ادامه دارد که گزارشها از اعتراضات مردمی در مناطق تحت اشغال رژیم صهیونیستی و ترکیه حکایت دارند. جولانی، که عملاً در مقابل اشغالگریهای اسرائیل و ترکیه سکوت کرده است، بهدنبال تأمین منافع خود از این وضعیت است. تنشهای اخیر میان رژیم صهیونیستی و ترکیه، در این چارچوب، ممکن است بهعنوان پوششی برای کاهش فشارهای داخلی سوریه و افزایش حمایتهای بینالمللی از جولانی عمل کند. این در حالی است که این حمایتها در نهایت به تجزیه بیشتر سوریه و ادامه بحرانهای انسانی در این کشور خواهد انجامید.
۳۱۱۳۱۱
