تولد دوباره زیر سایه جنگ؛ راهاندازی اولین کتابخانه غزه در میانه نسلکشی
تولد دوباره زیر سایه جنگ؛ راهاندازی اولین کتابخانه غزه در میانه نسلکشی
خبرگزاری برگزیده های ایران: «هر کتابی که نجات دادم، حسی مانند نجات دادن جان یک انسان از دام مرگ بود. کتابها را مانند گرسنهای میبلعیدم که گویی یک ماه است که نان نخورده است.”، عمر حمد، نویسنده ساکن غزه، این روزها در تدارک جامه عمل پوشاندن به بزرگترین آرزویش است؛ آرزویی که میانه نسلکشی اسرائیل جان گرفت و حالا، فکر عملیکردنش یک لحظه او را رها نمیکند: «راهاندازی اولین کتابخانه غزه میانه نسلکشی».
بر اساس اعلام اتحادیه ناشران عرب، بیش از شش میلیون جلد کتاب در جنگ رژیم صهیونیستی علیه فلسطین از بین رفته است. این آمار، تنها بر مبنای شمارش کتابخانههای اصلی نوار غزه اعلام شده است. بسیاری از کتابخانههای شخصی و کوچکی که در خانهها بودند، نیز طی بیش از دو سال جنگ از بین رفتهاند، اما نشانی از آنها در آمارهای رسمی وجود ندارد. عمر در این مدت که جغد جنگ سایهاش را بر سر مردم بیگناه غزه افراشته است، تلاش کرده است بخشی از کتابخانههایی را نجات دهد که بر اثر حمله رژیم صهیونیستی تخریب شدهاند.
او درباره یکی از تجربیاتش در این زمینه میگوید: «برادرم، عبدالله، با من تماس گرفت و گفت؛ “کتابخانهای وجود دارد که توسط اشغالگران ویران شده است، و کتابهای مهم زیادی در آن هست که میتوان آنها را نجات داد؛ پیش از آنکه آوارگان آنها را برای پختوپز بهعنوان هیزم استفاده کنند.”، من فوراً رفتم و توانستم کتابهای زیادی را نجات دهم؛ بیش از ۲۰۰ کتاب که برخی از آنها بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارند.»
عمر مانند همه ساکنان غزه، روزهای تلخی را پشتسر گذاشته است؛ روزهایی که شنیدن آن نیز شجاعت خاصی میخواهد، چه برسد به تجربهکردنش: «ما به خانیونس، به بیمارستان «الامل» که توسط هلال احمر اداره میشد، رفتیم، اما وضعیت بهطور فزایندهای خطرناک شد و سه کشتار در داخل بیمارستان رخ داد. با دستان خستهام، تکههایی از گوشت ۲۷ جسد را حمل کردم، سپس ما داخل بیمارستان محاصره شدیم، و دختر برادرزادهام بر اثر شلیک بزدلانه تکتیرانداز که قلب او را سوراخ کرد، به شهادت رسید؛ ما او را در محوطه بیمارستان دفن کردیم.
پس از آن، ارتش اشغالگر ما را زیر آتش مجبور به خروج کرد؛ در حالی که ما را برهنه و تحقیر میکرد، وادارمان کردند بیش از پنج کیلومتر را بهصورت عریان پیادهروی کنیم».
او ادامه میدهد: «نیمی از خانوادهام مجبور شدند به جنوب غزه فرار کنند؛ در حالی که من با نیمی دیگر در شهر غزه ماندیم. سعی کردم مقاوم بمانم و تحمل کنم، اما ناتوانم، بدنم بیش از روحم خسته است.»
این شاعر ساکن غزه که انتشار تجربیات و شعرهایش از روزهای نسلکشی رژیم صهیونیستی، با همدلی بسیاری از سوی مخاطبان همراه بود، در این مدت تلاش کرده است سهم خود را برای رساندن صدای فلسطین ادا کند.
«زیر آتش غزه»، عنوان کتاب شعر اوست که در اوج جنگ به زبان ژاپنی ترجمه شد. شعرهای او در این اثر و غیر از آن، روایتی صادقانه و دستاول از زندگی هزاران انسانی است که اسرائیل آنها را آواره کرده، عزیزانشان را به شهادت رسانده و یا به اسارت برده و رنگ از رخسار رؤیاهایشان برده است؛ چنان که از چهره معصوم کودکان غزه.
کتابها در این مدت، منبع الهامبخشی برای او بودهاند؛ از «جنایت و مکافات» داستایفسکی تا «مرشد و مارگاریتا» اثر میخائیل بولگاکف: «وقتی “مرشد و مارگاریتا” را از میان کتابهای سوزاندهشده نجات دادم، فوقالعاده خوشحال بودم. من از کودکی عمیقاً عاشق ادبیات روسیه بودهام. این رمان، بدون شک، یکی از بزرگترین آثاری است که تا به حال نوشته شده است؛ زیرا مبارزهای واقعی بین درست و غلط، آزادی و دیکتاتوری، ایمان و الحاد، و بین حقیقت و سانسور را در قلب من کاشت. آنچه آن را زیباتر میکند، سبک نمادین و طنزآمیزی است که این ایدهها با آن ارائه میشوند و درهمآمیختگی واقعیت با دنیای فانتزی».
با این حال، عمر تصمیم گرفته است میراث باقیمانده از کتابخانههای غزه را در اولین کتابخانه بعد از نسلکشی اسرائیل راهاندازی کند؛ کاری که نهتنها نشانی از سوسوی شمع زندگی در هجوم تاریکی است، بلکه قدمی است برای حفظ حافظه جمعی و میراث فرهنگی مردم غزه.
اقدام عمر قدمی است علیه فراموشی. طبق گزارشها، ارتش رژیم صهیونیستی در جنگهای مختلف مدام در حال نابود کردن آرشیوها و کتابخانههای شخصی فلسطینیان است. این چرخه، در نهایت منجر به پاک شدن حافظه جمعی فلسطینیان میشود و نابودی آنها، فلسطینیان را ناتوان به تصویر میکشد.
/+