تولید قطار ملی مترو؛ نقطه عطفی در خودکفایی حملونقل ریلی
تولید قطار ملی مترو؛ نقطه عطفی در خودکفایی حملونقل ریلی
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برگزیده های ایران، در شرایطی که کلانشهری مانند تهران با چالشهای جدی در حوزه ترافیک، آلودگی هوا و فرسودگی ناوگان حملونقل عمومی از جمله مترو مواجه است، ساخت و بهرهبرداری از قطار ملی مترو را میتوان نقطه عطفی در تحقق اهداف توسعه پایدار شهری دانست. این پروژه نهتنها به ارتقاء زیرساخت حملونقل کمک کرده، بلکه با تأکید بر بومیسازی و کاهش وابستگی به واردات، گامی مهم در مسیر خودکفایی صنعتی کشور برداشته است.
پروژه تولید قطار ملی مترو در قالب ماده ۵۴ قانون برنامه ششم توسعه و طی قراردادی که در سال ۱۳۹۸ بین معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و شهرداری تهران منعقد شد، آغاز به کار کرد. هدف اصلی این پروژه، طراحی و ساخت قطار مترو با تکیه بر توان داخلی بود؛ هدفی که امروز با تولید نخستین قطار ملی با بیش از ۸۵ درصد ساخت داخل، به مرحله اجرا رسیده است.
در قالب این قرارداد، ساخت ۱۱۳ دستگاه واگن مترو شامل ۱۵ رام قطار ۷ واگنه و یک رام قطار ۸ واگنه در دستور کار قرار گرفت. تأییدیه رسمی این قطار در آبانماه ۱۴۰۲ صادر شد و پس از انجام مراحل طراحی، مونتاژ و تست، نخستین قطار ملی مترو از اواخر فروردینماه ۱۴۰۳ در مسیر شاهد ـ پرند به طول ۵۰ کیلومتر وارد فاز مسافرگیری شد. این مسیر به عنوان یکی از طولانیترین خطوط مترو در تهران، بستری مناسب برای آزمودن کیفیت، پایداری و عملکرد این قطار ملی به شمار میرفت.
دستاوردهای فنی و صنعتی این پروژه نیز بسیار قابل توجه است چراکه برای نخستینبار در کشور، توان طراحی و یکپارچهسازی قطارهای مترو بهطور کامل در داخل حاصل شد. بیش از ۸۵ درصد اجزای اصلی قطار، از جمله بوژی، بدنه، سیستم تهویه، ترمز و تابلوهای برق، در داخل کشور طراحی و ساخته شدند. این سطح از بومیسازی علاوه بر تقویت زنجیره تأمین داخلی، منجر به کاهش حدود ۲۰ درصدی در بهای تمامشده هر واگن و کاهش زمان تأمین قطعات شده است.
به گفته مسعود درستی، مدیرعامل سابق شرکت راه آهن شهری تهران و حومه، با ساخت این قطعات در داخل کشور توانستیم ۸ میلیون دلار صرفهجویی ارزی داشته باشیم. این میزان صرفهجویی تنها مربوط به قطعات کلیدی واگنهاست و در صورت تداوم تولید انبوه، این رقم افزایش چشمگیری خواهد داشت.
این در حالی است که ابعاد اجتماعی و زیستمحیطی این پروژه نیز بسیار قابل توجه است چراکه توسعه ناوگان مترو میتواند به کاهش محسوس ترافیک، آلودگی هوا، مصرف سوخت فسیلی و افزایش عدالت در دسترسی به حملونقل ارزان کمک کند.
از آنجا که قطار ملی، نخستین قطار پروتوتایپ طراحیشده در کشور بود، در طول دوره بهرهبرداری اولیه، تیمی از کارشناسان در قطار مستقر شدند تا بازخوردهای فنی و تجربی راهبران را ثبت کرده و در مراحل بعدی تولید، اصلاحات لازم را اعمال کنند. این رویکرد تعاملی و مهندسی، زمینهساز تولید انبوه قطارهایی شد که نهتنها متناسب با زیرساختهای شهری ایران طراحی شدهاند، بلکه کیفیت رقابتپذیری در سطح بینالمللی را نیز خواهند داشت در همین راستا اجرای این پروژه، از سال گذشته تولید انبوه قطارهای ملی آغاز شد.
محسن هرمزی، معاون حملونقل و ترافیک شهرداری تهران در گفت وگو با خبرنگار برگزیده های ایران، اعلام کرد: از سال گذشته که تولید انبوه قطار ملی آغاز شد، تاکنون ۳ رام قطار تولید شده که یک رام مراحل نهایی مونتاژ و نصب بوژی قرار دارد و ۲ رام آماده بهرهبرداری است و تا پایان شهریورماه وارد چرخه بهرهبرداری خواهد شد.
به گزارش برگزیده های ایران، پروژه قطار ملی مترو را میتوان نماد موفقی از همافزایی میان صنعت، دانشگاه، دولت و مدیریت شهری دانست. این پروژه با تأکید بر نوآوری، بومیسازی و کاهش وابستگی، مسیر جدیدی را در صنعت حملونقل ریلی کشور ترسیم کرده و میتواند الگویی برای سایر صنایع وابسته به فناوریهای پیچیده نیز باشد.
این در حالی است که ناوگان متروی تهران که یکی از پرترددترین سیستمهای حملونقل شهری در کشور است، با چالش جدی فرسودگی مواجه است و کارشناسان معتقدند برای بهبود کیفیت خدمات و پاسخ به تقاضای روزافزون مسافران، حداقل به ۱۵۰۰ دستگاه واگن جدید نیاز دارد.
در این شرایط، تولید قطارهای ملی با تکیه بر توان داخلی نه تنها گامی مهم در جهت خودکفایی صنعتی کشور محسوب میشود، بلکه میتواند به تدریج بخشی از نیازهای حیاتی این سیستم حیاتی حملونقل عمومی را تأمین کند. این پروژه، رونه امیدی برای رفع مشکلات ناوگان فرسوده مترو و ارتقای کیفیت زندگی میلیونها شهروند تهرانی به شمار میرود و چشماندازی روشن از توسعه پایدار و اقتصادی در حوزه حملونقل ریلی فراهم میآورد.
/
