به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری برگزیده های ایران، تابستان ۹۸، در بحبوحه نوسان بی‌سابقه قیمت ارز و هیاهوی بازار برای خرید دلار، اعلام شد کاغذ مصرفی تولیدکنندگان نوشت‌افزار از دایره ارز ۴۲۰۰ خارج شده است. این به معنای تأمین کاغذ به عنوان یکی از اقلام حیاتی و مورد نیاز بخشی از تولیدکنندگان این حوزه به صورت آزاد بود؛ آن هم در شرایطی که دلار هر روز قیمتش تغییر می‌کرد و قصدی برای پایین آمدن از مدار افزایشی نداشت و قیمت کاغذ در قیاس با سال ۹۷، هفت برابر رشد را نشان می‌داد.
دولت در حالی این تصمیم را گرفت که طبق فهرست منتشر شده از تخصیص ارز نیمایی به واردکنندگان، بخشی از این امتیاز به واردکنندگان نوشت‌افزار لوکس تعلق گرفته بود که در بازار با قیمت میلیونی به فروش می‌روند و مصرف‌کننده خاص دارند. حالا پس از گذشت پنج سال از آن روزها بازار به ثبات قیمت رسیده و دیگر قیمت کاغذ همانند طلا یک‌روزه ره صدساله را نمی‌رود.
با این حال، فعالان صنعت نوشت‌افزار برنامه استفاده از کاغذ داخلی را برای فعالیت‌های امسال خود تعریف کرده و قصد دارند تولیدات خود را به سمت استفاده از این دست از تولیدات کارخانه‌های مازندران و پارس ببرند؛ تصمیمی که چندان ساده به نظر نمی‌رسد. استفاده از کاغذ ایرانی چه مزایا و معایبی می‌تواند برای تولیدکننده نوشت‌افزار به ویژه فعالان حوزه دفتر تحریر، سالنامه و … داشته باشد؟
کاغذ ایرانی در سال‌های گذشته با افزایش حجم تولید توانسته وارد فازهای جدید مصرف شود که از این جمله می‌توان به کتاب‌های درسی اشاره کرد، اما آیا این نسخه برای لوازم‌التحریر به ویژه دفتر مشق که دانش‌آموزان پیوسته با آن سر و کار دارند هم جواب خواهد داد؟
حمیدرضا صفاری، صاحب برند «خاطره» و تولیدکننده دفتر مشق، در گفت‌وگو با برگزیده های ایران، ضمن اشاره به تجربه خود در استفاده از کاغذ ایرانی گفت: کاغذ ایرانی یک مشکل عمده دارد و آن، پُرز و خاک کاغذ است که زیاد است و همین سبب می‌شود که تولیدکننده مجبور به تعویض زینک باشد. اگر پس از تولید ۸۰ هزار دفتر با استفاده از کاغذ خارجی مجبور به تعویض زینک هستیم، این میزان در کاغذ داخلی به ۱۰ هزار نسخه می‌رسد. به همین دلیل استفاده از این کاغذ فعلاً برای تولیدکننده از این نظر هزینه‌بردار است.
وی با بیان اینکه مشکل دیگری که در استفاده از کاغذ داخلی برای تولیدکننده ایجاد می‌شود، نحوه پرداخت آن است، افزود: کاغذ خارجی را می‌توانیم به صورت چکی و در چند قسط پرداخت کنیم، اما کاغذ ایرانی را باید از قبل هزینه را پرداخت و سپس کالای خود را دریافت کنیم.
این تولیدکننده دفتر، رنگ کاغذ را از دیگر مشکلات استفاده از آن در چرخه تولید نوشت‌افزار دانست و یادآور شد: رنگ این کاغذ به زردی می‌زند؛ رنگی است که چشم دانش‌آموزان به آن عادت ندارد و ممکن است به همین دلیل مصرف‌کننده اقبالی به آن نشان ندهد.
به گفته وی؛ از سوی دیگر، بافت کاغذ خارجی برخلاف کاغذ داخلی یک‌دست است؛ به همین دلیل وقتی طرحی روی آن گذاشته می‌شود، خوب می‌نشیند و چشم‌نواز است. اما در کاغذ داخلی، این طرح ممکن است تکه‌تکه چاپ شود.
صفاری با بیان اینکه این مشکلات در جلسه‌ای با نماینده کاغذ مازندران عنوان شده است، به مزایای استفاده از کاغذ داخلی در صنعت نوشت‌افزار اشاره و اضافه کرد: از مزیت‌های این تصمیم می‌توان به اشتغال‌زایی در کشور و افزوده شدن نیروی کار به چرخه تولید اشاره کرد. با این حال، انتظار تولیدکنندگان نوشت‌افزار این است که مشکلاتی از این دست از سر راه برداشته شود.
صادق قلم‌کار، از دیگر تولیدکنندگان دفتر مشق، نیز در گفت‌وگو با برگزیده های ایران، از تجربه خود در استفاده از کاغذ داخلی در تولید سالنامه گفت و ادامه داد: تجربه چندان خوبی نبود، هر بند کاغذ داخلی کوتاهی و بلندی زیادی دارد به همین دلیل، برای هر سفارش اگر نیاز به ۵۰ بند داریم، باید ۵۵ بند سفارش بدهیم؛ در نتیجه از نظر قیمتی از کاغذ خارجی هم گران‌تر می‌شود.
وی با بیان اینکه ضایعات کاغذ داخلی زیاد است، ادامه داد: برخی از تولیدات داخل مانند کاغذ ۱۰۰ گرمی پارس خوب است، اما در هر مصرف باید ۱۵ درصد باطله در نظر بگیریم که این میزان در مواد اولیه چندان مرسوم نیست.
صفاری نیز رنگ و کیفیت کاغذ داخلی را مناسب برای مصرف بچه‌ها ندانست و یادآور شد: یک‌دست نبودن کاغذ داخلی مشکلی است که در تولید دفتر مشق ممکن است سبب شود مصرف‌کننده به آن اقبال نشان ندهد. این مشکل سبب می‌شود تا اگر دانش‌آموز با مداد می‌نویسد و بعد بخواهد آن را پاک کند، با دوبار پاک کردن دفتر پاره می‌شود. ممکن است برای استفاده در تولیدات مربوط به دانشجویان خوب باشد که با خودکار می‌نویسند.
این تولیدکننده با بیان اینکه در جلسه‌ای همه این موارد به نماینده کاغذ مازندران اعلام شده است، ادامه داد: اما چون تولیدات کارخانه از قبل به نهادهای دولتی برای استفاده در اقلام مختلف مانند کتاب‌های درسی خریده می‌شود، به نظر می‌رسد تصمیمی برای تغییر کیفیت حداقل در این ایام، دیده نشود.
مسیر رسیدن به خودکفایی در تولید کاغذ در سه سال گذشته با حضور رئیس جمهور شهید سرعت گرفت. این توجه و تأکید که از شخص اول دولت به بدنه دولت تزریق می‌شد، موجب شد تولید کاغذ چاپ و تحریر در کشور از چهار هزار تن در ابتدای دولت به ۸۰ هزار تن در عرض سه سال برسد، همچنین پاسخ به نیاز کاغذ کتاب‌های درسی در کشور نیز از مسیر تولید داخلی محقق شود و از خروج ۵۰ میلیون دلار ارز از کشور جلوگیری شود. حال باید دید کارخانه‌های تولید کاغذ در کشور برنامه و امکانی برای تأمین مواد اولیه تولیدکنندگان نوشت‌افزار دارند یا خیر.
/