برگزیده اصفهان – فاطمه کازرونی: یازدهم دی ماه، سال نو میلادی در سراسر جهان آغاز می شود، زمستان اینجا نیز در نصف جهان به عنوان مهد حضور ادیان توحیدی از هفته گذشته، گرچه دور از سرمای زمستانی اما رنگ و بوی کریسمس به خود گرفته است، درست از یک هفته قبل از سال نو میلادی تا آغاز سال نو در ۱۱ دیماه و پس از آن، جشن های مختلفی در آن سوی رودخانه خشک زاینده رود، در خانه‌ها، کلیساهای شاخص «وانک» و «مریم» و غیره برگزار می شود.
بابانوئل های دوست داشتنی با لباس های قرمز و سفید خود در کوچه و خیابان های جلفا که چندسالی است دیگر برفی نیست و در پشت شیشه مغازه ها خودنمایی می کنند و کاج های تزیین شده کریسمس که با آویزها و لامپ‌های رنگی ترئین و پر از هدیه های رنگارنگ برای کودکان ارمنی شده است در فضای داخلی، بالکن ودرب ورودی خانه ها جلوه خاصی دارد.
نصف جهان محورهای ناشناخته گردشگری بسیاری دارد اما حضور پیروان ادیان مختلف در این خطه هنرپرور از مسلمان، مسیحی، یهودی و زرتشتی موجب شده تا اتفاقا این شهر، میزبان یکی از شاخه های مهم گردشگری دنیا یعنی توریسم دینی مورد باشد، موضوعی که تاکنون بسیار کم به آن توجه شده است.
به اعتقاد ساسان محبی کاشناس گردشگری، اصفهان جایگاه خاصی در گردشگری دینی خارجی به ویژه در ایام کریسمس دارد چراکه در این ایام گردشگرانی از چین، فرانسه و کشورهای جنوب اروپا مانند ایتالیا و اسپانیا به اصفهان سفر می‌کنند اما به موضوع جذب گردشگر در این ایام و معرفی جاذبه ها و رسوم ارامنه برای جذب گردشگران در ایام کریسمس کمتر توجه شده شده است.
مسیحیان منطقه جلفای اصفهان، مذهب ارتدوکس دارند و این تفاوت در برگزاری زمان جشن و یکسان بودن محتوای شادگونه جشنهای کریسمس می تواند برای دیگر مردم دنیا و حتی ایران اسلامی جذاب و دلنشین باشد
وی در گفت و گو با برگزیده با بیان اینکه گردشگر خارجی از شرکت در مراسمات خاص ما به ویژه مراسم عروسی و مراسم های سنتی و مذهبی بسیار استقبال می کنند، می افزاید :شاید جالب باشد که بدانید مسیحیان منطقه جلفای اصفهان، مذهب ارتدوکس دارند و این تفاوت در برگزاری زمان جشن و یکسان بودن محتوای شادگونه جشنهای کریسمس می تواند برای دیگر مردم دنیا و حتی ایران اسلامی جذاب و دلنشین باشد.
ششم ژانویه هر سال در کلیسای ارامنه جشن کریسمس و سالروز جشن تولد حضرت مسیح (ع) برگزار می‌شود که ۱۰ روز با مسیحیان پروتستان و کاتولیک تفاوت دارد.
در این ارتباط محبی با بیان اینکه دلیل این اختلاف بسیار جالب است؛ تاکید می کند: تمام کلیساهای جهان در ابتدا روز ۶ ژانویه را به عنوان روز تولد و تعمید حضرت مسیح قبول داشته اند اما به دلایل مختلف در قرن چهارم، کلیسای کاتولیک تصمیم به تغییر زمان ۱۰ روزه این عید و انتقال آن به ۲۵ دسامبر (ماه قبل از سال نو) گرفته است اما کلیسای ارامنه و ارتدوکس همچنان بر همان نظر ابتدایی و در زمان قبلی مراسم جشن تولد و تعمید مسیح را برگزار می‌کنند.
وی اضافه کرد: بر این اساس ارامنه اول ژانویه (۱۱ دیماه) را به عنوان تحویل سال نو و ۶ ژانویه (۱۶ دیماه) را به عنوان روز تولد و تعمید حضرت مسیح جشن می‌گیرند و آیین تحویل سال نو میلادی نیز روز ۱۱ دیماه در کلیسای وانک (جامع) برگزار می شود.
آیین های خاص ارامنه نصف جهان در ایام کریسمس و سال نو میلادی
امشب (۳۱ دسامبر) تحویل سال جدید میلادی برای مسیحیان جهان است، آماده شدن ارامنه برای اول سال یک ماه قبل از ژانویه آغاز می‌شود و مسیحیان به تزئین خانه و محله خود می پردازند؛ مراسم کوتاه شکرگذاری در نیم ساعت پس از تحویل سال در نیمه شب اولین روز ژانویه در کلیسا برگزار می شود و افراد برای تشکر از خداوند برای پشت سر گذاشتن سالی نیک و آرزوی سالی بهتر در این مراسم حضور پیدا می‌کنند، سپس در حیاط کلیسا شاهد مراسم پذیرایی، آتش بازی و حضور شاد بابانوئل هستیم.
اسقف اعظم در این شب دعاهای مربوط به آغاز سال نو میلادی را می‌خواند و مسیحیان دراین روز برای همه جهان آرزوی صلح و آرامش می‌کنند.
در روز نخست سال (اول ژانویه) در تمامی کلیساهای ارامنه مراسم عشای ربانی برگزار می شود؛ در بعدازظهر روز پنجم و صبح ششم ژانویه نیز مراسمات تولد و تعمید حضرت مسیح در کلیسا برگزار می‌شود، همچنین در روز ششم علاوه بر مراسم عشای ربانی، مراسم تبرک آب توسط روغن مقدس برگزار می‌شود که نمادی از تعمید حضرت مسیح در رود اردن توسط یحیای تعمید دهنده است و برای مسیحیان الگویی برای پاک شدن از زندگی گذشته و آغاز زندگی جدید با نام خداوند است.
به طور معمول در این ایام اعضای خانواده و دوستان دور یکدیگر جمع می‌شوند و در خانه‌های خود سفره‌های رنگین از مواد غذایی به مناسبت سال نو پهن می‌کنند.
بابانوئل بخش جدایی ناپذیر ایام آغاز سال نو میلادی است؛ کودکان ارمنی در شب سال نو سعی می‌کنند تا نیمه شب بیدار بمانند تا بابانوئل را که هدایای آنها را در زیر بالش یا درخت کریسمس قرار می‌دهد مشاهده کنند که البته موفق به این امر نمی‌شوند
گرچه در برخی کشورها غذاهای خاص این ایام را شاهد هستیم اما غذای این روزهای سال نو ارامنه اصفهان تفاوتی با دیگر ایام سال ندارد، برخی خانواده‌ها نیز برای این شب‌ها کوکو سبزی خاص و غذاهای طبخ شده با ماهی برسر سفره‌های خود می‌گذارند.
بابانوئل رویایی و جوراب هدایای سال نو
بابانوئل بخش جدایی ناپذیر ایام آغاز سال نو میلادی است؛ کودکان ارمنی در شب سال نو سعی می‌کنند تا نیمه شب بیدار بمانند تا بابانوئل را که هدایای آنها را در زیر بالش یا درخت کریسمس قرار می‌دهد مشاهده کنند که البته موفق به این امر نمی‌شوند.
در ایام جشنهای سال نو دو نوع بابانوئل حضور دارد، یکی در جشن های مختلفِ قبل و بعد از تحویل سال خود را نشان می‌دهد، برای بچه‌ها بسته به جشن و برنامه مدنظر هدایایی می‌آورد و لباس خاص خود را می‌پوشد، بابانوئلی که این روزها در کوچه خیابانهای جلفا بسیار دیدیم.
و اما بابانوئل دوم تنها در رویای کودکان حضور دارد، بچه‌های کوچک که بابانوئل نامرئی را باور دارند در ایام قبل از عید، نامه‌ای برای وی نوشته و بسته به تخیلات خود آرزوهای خود را برای وی می‌نویسند؛ این بابانوئل رویایی اما بسیار واقعی در واقع پدر و مادر کودکان خردسال هستند که زمانی که بچه‌ها در خواب شیرین و در رویای خیال‌انگیز بابانوئل هستند هدایای آنها را در زیر بالش یا درخت کریسمس می‌گذارند.
جوراب هدایای سال نو این روزها در فروشگاه‌های هدایای کریسمس جلفا خودنمایی می‌کند؛ این جوراب یکی از سنت‌های مسیحیان ملل مختلف و مخصوص کودکان است چراکه به طور معمول بابانوئل شیرینی و شکلات برای آنها در کیسه‌های کوچک و جوراب‌های آویزان از بالای شومینه یا دیوار می‌گذارد.
شیرینی‌های این ایام تفاوت خاصی با دیگر جشنها ندارد و تنها شکل شیرینی ها متفاوت و شبیه بابانوئل، درخت کریسمس و یا زیورآلات مورد استفاده در این ایام است که در شیرینی‌فروش‌های این منطقه قابل مشاهده است گرچه برخی خانواده‌ها خودشان شیرینی این ایام را تهیه می‌کنند.
به اعتقاد مسیحیان تولد حضرت مسیح بشارت و پیام صلح جهانی را به دنبال دارد، در این راستا ارامنه نصف جهان، در آستانه سال نو و در هنگام انجام مراسمات مذهبی به همراه تمام مسیحیان برای برقراری صلح و آرامش در جهان که به عقیده آنها خواسته و بشارت حضرت مسیح نیز هست نیز دعا می کنند
دید و بازدیدهای عید یکی از رسومات ارامنه است و دوستان و آشنایان به دیدار هم رفته و هدایایی رد و بدل می‌کنند و در فضایی شاد و به دور یکدیگر سال را تحویل می‌کنند.
تولد مسیح و بشارت و پیام برای صلح جهانی
آیین تحویل سال نو میلادی در کلیسای وانک اصفهان روز یازدهم دی ماه برگزار می شود و گرچه به نظر می‌رسد امسال نیز همانند چند سال گذشته روزهای برفی در سال نو میلادی در اصفهان نخواهیم داشت اما از هم اکنون کوچه خیابانهای این منطقه با درخت‌های کاج و بابونوئل در کنار شور و شوق و انتظار ارامنه اصفهان برای آغاز سال ۲۰۲۴ جلوه خاصی به خود گرفته است.
به اعتقاد مسیحیان تولد حضرت مسیح بشارت و پیام صلح جهانی را به دنبال دارد، در این راستا ارامنه نصف جهان، در آستانه سال نو و در هنگام انجام مراسمات مذهبی به همراه تمام مسیحیان برای برقراری صلح و آرامش در جهان که به عقیده آنها خواسته و بشارت حضرت مسیح نیز هست نیز دعا می کنند.