علیرضا نجمی؛ «نفوذ» در سیستم حاکمیتی، یکی از مهمترین تهدیدات امنیتی به شمار میرود. ناظران هشدار میدهند که دشمن با بهرهگیری از ابزارهای پیشرفته و شبکههای انسانی سعی دارد اهداف خود را از درون سیستم پیش ببرد و بر تصمیمگیریها تاثیر مطلوب خود را بگذارند و در مواقعی مانند جنگ به کارفرمای خود گرا دهند. نفوذ تنها محدود به اقدامات آشکار نیست؛ بلکه گاهی از طریق واسطهها شکل میگیرد و میتواند تأثیر عمیقی بر سیاستگذاریها بگذارد.
در جدیدترین اظهارنظر، علی لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی در سخنانی گفته که «موضوع نفوذ در کشور جدی است». محمد سرافراز رئیس سابق صداوسیما هم از وجود «نفوذی اعظم» سخن گفته است. مجموع این سخنان و دیگر اظهارات پیشین، این موضوع را میرساند که داستان نفوذ در سیستم، موضوعی حساس و جدی است.
منصور حقیقتپور فعال سیاسی اصولگرا و از چهرههای نزدیک به علی لاریجانی، در گفتوگو با برگزیده درباره پدیده نفوذ میگوید « مردم باید هوشیار باشند؛ آنهایی که از انقلاب جلوتر حرکت میکنند و شعارهای تندتر میدهند، مشکوکاند». محسن کوهکن هم از دیگر فعالان سیاسی اصولگرا به برگزیده میگوید «ممکن است نفوذ از طریق چند واسطه انجام شود و حرف خود را از زبان دیگران بزند».
حقیقت پور: نفوذی میتواند با عمامه یا محاسن باشد و یا کروات بزند
منصور حقیقتپور در زمینه نفوذ و نفوذیها گفت: ما در ابتدای انقلاب دچار غفلت شدیم. درست است که توانستیم به بسیاری از گروههای ضدانقلاب ضربههای جدی وارد کنیم و آنها را متلاشی کنیم، اما سازمانهای نفوذی همچنان دست نخورده باقی ماندند.
وی افزود: سازمان منافقین تنها سه یا چهار نفر از عناصر نفوذی خود را از دست داد و مابقی سالم ماندند. همچنین سازمان نفوذ حزب توده و گروههای چپ نیز بدون آسیب جدی باقی ماندند و ما کار تخصصی در این زمینه انجام ندادیم. به همین دلیل کشور نیازمند تمرکز امنیتی و اطلاعاتی است تا بتوانیم ریشه این حرکات را خشک کنیم.
حقیقت پور ادامه داد: البته منظور از امنیتی شدن کشور، ایجاد فضای پر از نگرانی و محدودیت برای مردم نیست. ما میخواهیم کشوری داشته باشیم که مردم در آن احساس امنیت کامل کنند و مطمئن باشند نفوذیها نمیتوانند زیر گوش آنها همه چیز را خراب کنند. لازمه این امر برخورد قاطع با اراذل و اوباش امنیتی است تا امنیت پایدار در زندگی مردم برقرار شود.
وی در پاسخ به این پرسش که چهره نفوذیها چگونه است، گفت: نفوذ میتواند در هر شکل و پوششی ظاهر شود؛ ممکن است فردی با عمامه و محاسن باشد، یا کراوات بزند، حتی ممکن است با چادر یا بیچادر ظاهر شود. بنابراین نمیتوان قالبی مشخص برای آنها تعیین کرد، بلکه هر فردی که حرکتی علیه نظام و منافع کشور هدایت کند، مشکوک است و باید ریشه آن بررسی شود.
وی گفت: امروز کشور در ریل عقلانیت قرار دارد و مردم نیز آگاهتر از گذشته شدهاند. جریانهای تندرو تنها سه تا چهار درصد رأی دارند و بیش از این نخواهند داشت.
وی افزود: مردم باید هوشیار باشند؛ آنهایی که از انقلاب جلوتر حرکت میکنند و شعارهای تندتر میدهند، مشکوک هستند، همانطور که کسانی که عقب میافتند نیز مشکوک هستند. هر کس که در سایه پرچم انقلاب اسلامی، امام و رهبری حرکت کند، در مسیر انقلاب است.
کوهکن: در استعمار نو، استعمارگر شکل اولیه خود را تغییر داد
همچنین محسن کوهکن، نماینده پیشین مجلس و فعال سیاسی اصولگرا درباره نفوذ و افراد نفوذی گفت: در استعمار کهن، استعمارگر از طریق نیروی قهریه عمل میکرد، سرباز و مأمور میگذاشت و آنچه را که مورد نظرش بود با اعمال زور اجرا میکرد و مطابق منافع خود عمل میکرد.
وی گفت: با گذشت زمان، استعمارگران دریافتند که هزینه این روش بسیار بالاست. در استعمار نو، استعمارگر شکل اولیه خود را تغییر داد و بیشتر به سمت استفاده از عواملی رفت که بتوانند اهداف استعمار را از درون آن منطقه و با همکاری نیروهای محلی پیش ببرند.
نماینده ادوار مجلس ادامه داد: از آن زمان نفوذ به عنوان ابزاری مهم مطرح شد، هرچند قبلاً نیز استفاده میشد اما محدود به ابزارهای رده سوم و چهارم بود. در استعمار نو، شخصی به نیابت از استعمارگر فعالیت میکند و نهایتاً اهداف مورد نظر را اجرا میکند.
کوهکن افزود: گاهی این افراد مسئولیت مستقیم دارند و کارشان کاملاً شفاف است، به این معنا که کد و امکانات دریافت میکنند و وظایفشان را انجام میدهند؛ که ما به صراحت به آن جاسوسی میگوییم.
وی تأکید کرد: اما نفوذ تنها یک بعدی نیست و همیشه از طریق جاسوس رسمی انجام نمیشود. گاهی از چندین واسطه برای کسب اطلاعات یا اجرای اهداف استفاده میشود، که هزینه کمتری دارد و عمدتاً در حوزههای فرهنگی صورت میگیرد. در این روش، قشر نیمهباسواد و باسواد جامعه نقش دارند، چرا که هر کدام در حوزه کاری خود میتوانند نفوذ کلامی و موقعیت ایجاد کنند.
خیلی سادهانگارانه است اگر کسی بگوید با وجود وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه، نفوذ معنایی ندارد
کوهکن اظهار داشت: خیلی سادهانگارانه است که تصور کنیم دشمن برای همه با هر ایده و عقیدهای، یک دشمن یکسان است. انقلاب اسلامی ضربهای به نظام سلطه وارد کرد و به دنیا نشان داد که یک نظام میتواند بر اساس ایدئولوژی و منافع مردم خود عمل کند. همین مسئله مشکل نظام سلطه است و تا زمانی که نظام جمهوری اسلامی بر این اساس عمل کند، دشمن مجبور است روشهای مختلف نفوذ را آزمایش کند.
وی افزود: امروزه ابزارهای نوین سبب شده نفوذ برای دشمن آسانتر شود. حتی گوشیهای همراه ساده میتوانند اطلاعات موقعیت، تصمیمات و بسیاری دادههای دیگر را منتقل کنند. بنابراین استفاده هوشمندانه از این ابزارها اهمیت زیادی دارد تا امکان نفوذ کاهش یابد. داشتن گوشی همراه به این معنی است که انگار شما یک نتانیاهو همراهتان است یا یک ترامپ!
محسن کوهکن درباره نفوذ در بدنه کشور اظهار داشت: طبیعی است که دشمن به دنبال نفوذ باشد و خیلی سادهانگارانه است اگر کسی بگوید با وجود وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه، نفوذ معنایی ندارد.
وی افزود: برخورد با نفوذ توسط این سازمانها انجام میشود و برخی اخبار مرتبط اعلام میشود و برخی منتشر نمیشود تا مسیر بررسی تکمیل شود. با این وجود، دشمن با لمس موانع موجود برنامههای خود را طراحی و اجرا میکند.
نماینده پیشین مجلس گفت: امروز یکی از حوزههایی که نفوذ فعال است، بدنه کارشناسی کشور است که در فرآیند تصمیمسازی مسئولین نقش دارد. شناسایی این نفوذ بسیار دشوار و پیچیده است و بخشی از آن تاکنون مورد بررسی دقیق قرار نگرفته است.
ممکن است نفوذ از طریق چند واسطه انجام شود و حرف خود را از زبان دیگران بزند
وی با بیان اینکه گاهی نفوذ از طریق چند واسطه انجام میشود، ادامه داد: اینگونه، دشمن حرف خود را از زبان یک فرد به طور ناخودآگاه منتقل میکند. انسان اگر بصیر و دقیق باشد و با جغرافیای سیاسی غرب آسیا و تجربه تاریخی کشور آشنا باشد، میتواند این حرکات را تشخیص دهد.
وی با اشاره به گفتههای علی لاریجانی مبنی بر اینکه بحث نفوذ در کشور جدی است، افزود: صحبت آقای لاریجانی اصلا موضوع جدیدی نیست بلکه در قالب اشارهای دقیق به روند نفوذ مطرح میشود.
کوهکن تأکید کرد: نظام جمهوری اسلامی باید به هر شکل ممکن، وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه را بر شبکه نفوذ در بدنه کارشناسی کشور متمرکز کند، به ویژه در سازمانها و اداراتی که مسئولیت تصمیمسازی دارند مانند سازمان برنامه و بودجه، مرکز پژوهشهای مجلس و وزارتخانههای مختلف باید نظارت دقیقی بر این حوزهها داشته باشند. حتی موسسات پژوهشی مرتبط با وزارت نفت یا سایر وزارتخانهها نباید صرفاً بر اساس تخصص افراد و تحصیلات خارجی، بستر نفوذ را فراهم کنند.
وی با اشاره به اینکه نفوذ در حوزههای فرهنگی، علمی، اقتصادی و سایر دستگاهها باید شناسایی شود، گفت: جنگ ۱۲ روزه تلنگری برای نظام بود تا برنامهای جدی برای شناسایی خطوط نفوذ و انواع آن در دستگاههای مختلف حتی حوزه های علمیه و … اجرا شود. در شرایط فعلی که شرایط جنگی است باید اولویت شناسایی نفوذ باشد.
کوهکن گفت: اگر شناسایی نفوذ به درستی انجام شود، سرعت خدمترسانی صحیح و تصمیمات کارشناسیشده به مردم افزایش پیدا خواهد کرد. تصمیمات شتابزده و عوامانه که نتایج زیانباری برای آینده دارد، شناسایی و اصلاح خواهد شد.
نماینده پیشین مجلس گفت: به عنوان مثال، برنامههای آمایش سرزمینی باید به درستی اجرا شود تا دولت و سرمایهگذاران بدانند در کجا سرمایهگذاری کنند که بازدهی درست داشته باشد. متأسفانه اجرای این برنامهها به دلیل طولانی شدن فرآیندها و نقص قوانین، به سامان نرسیده است.
وی در ادامه با بیان اینکه مثلاً سازمان ثبت اسناد باید املاک و اراضی کشور را شناسایی کند، اما این فرآیند به درازا کشیده شده است، افزود: قوانین موجود نیازمند بازنگری هستند تا حفاظت از اراضی و برنامهریزی برای استثناهای مردم به درستی اجرا شود، در غیر این صورت تخلفات ادامه خواهد داشت. به عنوان نمونه، در یکی از استانها، ماده ۹۹ بیش از ۷۰۰۰ پرونده دارد.
محسن کوهکن با تأکید بر اهمیت شناسایی و مقابله با نفوذ در کشور گفت: یکی از اولویتهای اصلی پس از پایان این جنگ، تعیین تکلیف مسئله نفوذ است. نباید اجازه دهیم کسانی در این زمینه بحث کنند که گاهی در زمین دشمن بازی میکنند.
نفوذ ممکن است از طریق افراد داخلی یا خارجی، در حوزههای مختلف فرهنگی، امنیتی و اقتصادی رخ دهد
وی افزود: نفوذ میتواند از راههای مختلف انجام شود؛ از جمله حمایتهای مالی سرویسهای اطلاعاتی خارجی که افراد یا گروههایی را علیه ایران فعال میکنند. این نفوذ ممکن است از طریق افراد داخلی یا خارجی، در حوزههای مختلف فرهنگی، امنیتی و اقتصادی رخ دهد.
کوهکن ادامه داد: نفوذ در حوزه فرهنگ تنها به فعالیت علیه حجاب یا مسائل ظاهری محدود نمیشود؛ بلکه ممکن است افراد را به سمت کارهای کمبازده سوق دهد و مانع از استفاده مؤثر از منابع و سرمایههای کشور شود. بنابراین بررسی دقیق و کارشناسی برنامهها اهمیت بالایی دارد.
وی به فضای مجازی نیز اشاره کرد و گفت: امروز فضای مجازی کشور به شکلی ول است و هیچ کشوری چنین رها نیست. فضای مجازی باید ابزاری برای امر به معروف و نهی از منکر باشد، مردم و مسئولان باید از آن بهرهمند شوند، اما این فضا باید قانونمند باشد. کسی که حرف حق میزند باید حمایت شود و کسی که حرف باطل میزند و به جامعه آسیب میرساند باید مسئولیت آن را بپذیرد.
کوهکن با اشاره به اینکه آسیب فقط آسیب جسمی نیست، افزود: اگر ذهن فردی را خراب کنید ته دل او را خالی کنید و رعب و وحشت به جانش بیندازید یک مورد از ضرر و زیان است. اگر یک فردی خبری را منتشر کند که در دل من رعب و وحشت بیندازد و خبرش درست نباشد با چه شیوه ای باید با او برخورد شود؟
وی افزود: نفوذ تنها از طریق فضای مجازی اتفاق نمیافتد، بلکه از طریق افراد و شبکههای انسانی نیز شکل میگیرد. تجربههای گذشته، مانند پروندههای کشمیری و کلاهی، نشان میدهد نفوذ میتواند از درون کشور انجام شود؛ فرد نفوذی ممکن است تظاهر به اعتماد و خودی بودن کند و در لحظات حساس ضربه بزند. نمیشود تنها به اینکه بنده ریش داشتم و مذهبی بودم و ادعای انقلابی گری کردم، کفایت شود.
کوهکن تأکید کرد: شناسایی و مقابله با نفوذ در بخشهای مختلف، از بدنه کارشناسی و ادارات تا سازمانهای فرهنگی و امنیتی، باید با دقت و محرمانگی انجام شود تا تصمیمگیریها و عملکرد نظام به بهترین شکل انجام گیرد.
۲۹۲۲۱
