محققان روسی بهتازگی فرایند تشریح یک گاومیش کوهاندار مومیاییشده را به پایان بردند که از زیر خاک منجمد سیبری بیرون کشیده شده است. بقایای این حیوان منقرضشده با سن تقریبی ۸ هزار سال، بهقدری خوب حفظ شدهاند که اعضای تیم معتقدند میتوانند آن را شبیهسازی کنند؛ البته دیگر متخصصان، به عملیبودن این ایده مشکوک هستند و مخالفت خود را با آن اعلام کردهاند.
حیوان تشریحشده، متعلق به گونهای ناشناخته از گاومیشهای کوهاندار است که مدتها پیش منقرض شدهاند. محققان، بقایای این گاومیش را تابستان سال ۲۰۲۲ در محلی بهنام خارساخ در منطقهی ورخویانسک روسیه کشف کردند. سپس لاشهی مومیاییشده به آزمایشگاه موزهی ماموت دانشگاه فدرال شمال شرقی (NEFU) در یاکوتسک اهدا شد.
در بررسیهای اولیهی محققان مشخص شد که این گاومیش کوهاندار، حیوانی نابالغ با جنسیت نامشخص بوده که در زمان مرگ بین یک تا دو سال داشته است. دانشمندان هنوز نمیدانند که این گاومیش متعلق به چه دورهای بوده؛ اما پژوهشگران NEFU در بیانیهای اعلام کردهاند که نمونههای مشابه کشفشده در سالهای ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰، متعلق به ۸ تا ۹ هزار سال پیش هستند.
بهگزارش لایو ساینس، محققان در حین کالبدشکافی، نمونههایی از پشم، پوست، استخوانها، ماهیچهها، چربی و حتی شاخ این گاومیش را جمعآوری کردند؛ مغز این حیوان نیز بهطور کامل از جمجمهی آن خارج شد.
هوانگ وو سوک، کارشناس سابق شبیهسازی و همکار NEFU، در این بیانیه میگوید: «ما درحال کار روی یافتهی منحصربهفردی هستیم که در آینده میتواند بهلطف مواد انتخابشده شبیهسازی شود.» هوانگ در سال ۲۰۰۶، بهدلیل جعل نتایج و زیرپاگذاشتن قوانین اخلاق زیستی در حین تلاش برای شبیهسازی سلولهای بنیادی جنینی انسان، از دانشگاه ملی سئول در کرهی جنوبی اخراج شد و بهسختی توانست حکم زندان خود را لغو کند.
محققان قصد دارند تا با جستوجوی مجدد منطقهای که گاومیش در آنجا پیدا شده، بهدنبال نمونههای دیگری بگردند که به آنها در احیای گونهی گمشده کمک میکند؛ البته هنوز برخی از کارشناسان متقاعد نشدهاند که میتوان گاومیش کوهاندار باستانی را شبیهسازی کرد.
لاو دالن، دیرینهشناس دانشگاه استکهلم سوئد که در این کالبدشکافی نقشی نداشت، میگوید: «بهنظر من شبیهسازی حیوانات منقرضشده با استفاده از بافتهایی مانند این امکانپذیر نخواهد بود.» بهگفتهی دالن، اگرچه این بافتها بهخوبی حفظ شدهاند، اما دیاِناِی داخل آنها احتمالا به اندازهای تجزیه شده است که نمیتوان آن را شبیهسازی کرد.
براساس گفتههای دالن، برای امکانپذیرشدن شبیهسازی باید بتوان کروموزومهای دستنخورده را پیدا کرد؛ اما چیزی که شاهد آن هستیم این است که حتی در بهترین نمونهها نیز هر کروموزوم به میلیونها قطعه تقسیم میشود. او در ادامه میگوید: «بهنظر من احتمال اینکه یک سکه را پرت کنید و هزاربار پشتسرهم به یک رو بیفتد، بسیار بیشتر از احتمال پیداکردن کروموزوم دستنخورده از نمونهای است که هزاران سال قدمت دارد.» کروموزمها، ساختارهای رشتهمانند هستند که از دیاِناِی تشکیل شدهاند و در هستهی سلول یافت میشوند.
دالن، در بخشی از صحبتهای خود به این نکته اشاره میکند که ممکن است بتوان با توالی اکثریت ژنومهای گاومیش و ترکیب آن با دیاِناِی سایر گونههای منقرضشده و همچنین گاومیشهای کوهاندار زنده، این حیوان را احیا کرد. او در ادامه میگوید که انجام این کار هم بسیار دشوار خواهد بود؛ اما احتمال موفقیت آن بهمراتب بیشتر از شبیهسازی مستقیم نمونه است.
دانشمندان NEFU، اخیراً خرس مومیاییشدهای را که در یکی از جزایر دورافتادهی روسیه کشف شده بود نیز تشریح کردند. آنها ابتدا تصور میکردند که این جسد، متعلق به گونهای منقرضشده از خرس غارنشین است که قدمت آن به ۲۲ هزار سال پیش بازمیگردد؛ اما پس از انجام بررسیهای لازم مشخص شد که این نمونه متعلق به یک خرس قهوهای با قدمتی ۳۵۰۰ ساله است.
۲۲۷۲۲۷
