به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری برگزیده های ایران، وضعیت فعلی اقتصاد ایران نشان می‌دهد در طول ۴ دهه گذشته، سیاست‌های اقتصادی که در دستور کار دولت‌های مختلف قرار گرفته‌اند، چندان موفق نبوده‌اند. بررسی و ارزیابی این سیاست های اقتصادی می‌تواند تجربه گرانبهایی برای کارگزاران اقتصادی باشد تا در ادامه مسیر کمر همت به اصلاح این سیاست‌ها ببندند، در همین راستا با دکتر محمد خوش‌چهره، نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی و عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران گفت‌وگو کردیم.
بخش چهارم گفتگوی برگزیده های ایران با خوش چهره به شرح زیر است:
برگزیده های ایران: چرا با توجه به اینکه ما در دولت های مختلف و طول سال های بعد انقلاب بارها شاهد شکست سیاست گذاری های اقتصادی ذیل سیاست های تعدیل بوده ایم، باز هم شاهد تکرار این سیاست گذاری ها هستیم؟
خوش چهره در این باره گفت: در این بحث، چندین جریان به هم تنیده یا نیمه‌تنه در اقتصاد ایران وجود دارد. نباید همه عوامل را درون‌زا دانست، چرا که نقش جریانات برون‌زا که مقام معظم رهبری از آن با عنوان “جنگ اقتصادی” یاد می‌کنند، اهمیت بسزایی دارد. این جنگ اقتصادی یعنی دقیقاً در همان عرصه‌ای که جنگ‌های گرم و جنگ‌های فرهنگی رخ می‌دهد، اقتصاد نیز به میدان جنگ تبدیل شده است. هدف اصلی این جنگ، معیشت مردم و تولید ملی است که مورد حمله قرار گرفته است.
وی ادامه داد: من این نکات را بیست سال پیش در یک سخنرانی مقابل مقام معظم رهبری بیان کردم. گفتم که انقلاب اسلامی بر پایه عدالت اسلامی شکل گرفت و دشمن از همان ابتدا برای مقابله با این حرکت برنامه‌ریزی کرده است. اکنون نیز آنچه که هدف دشمن قرار گرفته، همان علت ایجاد انقلاب اسلامی و حکومت اسلامی است. اگر این علت‌ها از بین برود، نظام نیز فرو خواهد پاشید. سرمایه‌های مردم و تلاش برای تسلط بر این سرمایه‌ها توسط سرویس‌های اطلاعاتی جهانی مانند سیا، موساد و دیگر اتاق‌های فکر فعال در این عرصه پیگیری می‌شود. این نیروها در بسیاری از جریانات اقتصادی ایران نفوذ کرده‌اند.
این استاد دانشگاه گفت: من چندین بار این موضوعات را در صدا و سیما مطرح کرده‌ام، با اینکه معمولاً خودم را به‌عنوان یک شخصیت علمی مطرح نمی‌کنم. بیشتر به مسائل اقتصادی علاقه دارم، اما وقتی وارد مباحث امنیتی می‌شوم، ممکن است برخی بپرسند که “این فرد کیست که این صحبت‌ها را می‌کند؟”. به‌عنوان مثال، ترامپ در سال ۹۷ گزارشی به کنگره ارائه کرد که در آن به عدم موفقیت گزینه‌های نظامی علیه ایران اشاره کرد و گفت که آنها وارد جنگ اقتصادی علیه ایران شده‌اند و از همکاری کشورهای هم‌پیمانشان، مانند عربستان و امارات، بهره برده‌اند.
.
در بانک مرکزی ما غفلت، جهل و نفوذ وجود دارد
خوش چهره گفت: از سوی دیگر، افراد دیگری مانند بولتون و پمپئو نیز به این نکته اشاره کرده‌اند. آنها به وضوح اعلام کردند که با تضعیف ارزش پول ملی ایران، توانسته‌اند اقتصاد کشور را به چالش بکشند. من از این مسئله آگاه بودم، اما وقتی دیدم با این صراحت بیان می‌شود، حیرت‌زده شدم. این مسائل نشان می‌دهد که در بانک مرکزی ما غفلت، جهل و نفوذ وجود دارد، و به همین دلیل است که سیاست‌های شکست‌خورده بارها و بارها تکرار می‌شوند.
وی اضافه کرد: این مسائل به وضوح نشان می‌دهد که یک عقب‌نشینی ساختاری در اقتصاد ایران وجود دارد. من از یک دیدگاه کلان به این مسئله نگاه می‌کنم؛ یک پازل چندضلعی که منافع مختلف در هم تنیده‌اند. این موضوعات باید به‌طور استراتژیک تحلیل شوند. نمی‌خواهم تحلیل پیچیده‌ای ارائه دهم، اما منافع دشمنان در این درهم‌تنیدگی اقتصادی مشهود است.
خوش چهره افزود: با اینکه ما شهید بزرگی همچون آیت‌الله رئیسی را در رأس امور قرار داده‌ایم، همچنان سیاست‌های مشابهی دنبال می‌شوند. افرادی با لباس‌های مختلف و در هیبت‌هایی مانند رؤسای بانک مرکزی یا فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های معتبر ظاهر می‌شوند، اما یا دچار بازی‌خوردگی هستند یا به‌قدری به آنها گفته شده که دیگر باور کرده‌اند که راه‌حل‌ها تنها همین‌هاست.
وی ادامه داد: تضادهایی که در نظریات و فرمایشات رهبر انقلاب مشاهده می‌شود، گاهی باعث دل‌گرفتگی من می‌شود. این مسائل نشان می‌دهد که تیم‌هایی در پس پرده فعال هستند که به‌صورت حرفه‌ای و دقیق کار می‌کنند تا منافع ملی را به چالش بکشند.
صرف نگاه اقتصادی به مسائل هیچ موضوعی را حل نمی کند
خوش چهره گفت: در نهایت، مسئله تنها اقتصادی نیست. من به‌عنوان استاد در رشته‌های مختلف و دروس مرتبط با آینده‌پژوهی و خط‌مشی‌گذاری، مسائل را از منظرهای متفاوت بررسی می‌کنم. این جریان‌های اقتصادی که بر اساس مدل‌ها و الگوهایی عمل می‌کنند، در نهایت به شکستی بزرگ منجر خواهند شد، چرا که متغیرهای غیراقتصادی نیز تأثیر بسزایی در اقتصاد دارند. اگر این مسائل را ندانیم و دید استراتژیک نداشته باشیم، نمی‌توانیم دشمن را به‌درستی بشناسیم و در مقابل سلطه‌طلبی‌های بین‌المللی مقاومت کنیم. این مسائل تنها به یک اقتصاد بازار آزاد محدود نمی‌شود؛ بلکه یک پیچیدگی عمیق و چندبعدی دارد که نیاز به تحلیل‌های عمیق‌تر دارد.
/