ممنوعیت ورود به دانشگاه یکی از دهها مورد محدودیتی است که از زمان بازگشت طالبان به قدرت در اوت ۲۰۲۱ به اجرا گذاشته شد و خشم جهانی را از جمله در کشورهای مسلماننشین برانگیخت.
این حکم در اواخر سال گذشته میلادی صادر شد و مقامات طالبان طی نامهای به تمام دانشگاههای دولتی و خصوصی این کشور اعلام کردند از این پس تحصیل دختران در دانشگاههای کشور افغانستان ممنوع است.
راحله، ۲۲ ساله از ولایت مرکزی غور، در این باره به خبرگزاری فرانسه میگوید: «وقتی پسران را میبینیم که به دانشگاه میروند در حالی که ما مجبوریم در خانه بمانیم، دلم میشکند. این تبعیض جنسیتی علیه دختران است، چرا که اسلام به ما اجازه میدهد تحصیلات در مقطع عالی را دنبال کنیم. هیچ کس نباید مانع از یادگیری ما بشود.»
دولت طالبان قبل از ممنوعیت کامل ورود دانشجویان دختر به دانشگاه آنها را متهم کرده بود که قوانین پوشش را نادیده میگیرند و الزام همراهی مردی از بستگان برای تردد در دانشگاه و خروج از آنجا را رعایت نمیکنند.
با روی کار آمدن طالبان و پیش از صدور فرمان ممنوعیت، بیشتر دانشگاهها دربهای ورودی و کلاسهای تفکیک جنسیتی را اجرایی کرده بودند و برای واحدهای دختران تنها از اساتید زن یا مردان مسن برای تدریس استفاده میکردند.
ممنوعیت تحصیل دختران در حالی است که دانشجویان پسر نیز میگویند از وضع کنونی راضی نیستند. محمد حسیب حبیبزاده، دانشجوی علوم کامپیوتر در دانشگاه هرات، در این باره میگوید: «دردناک است که میبینیم امروز هزاران دختر از تحصیل محروم هستند. ما سعی میکنیم با صحبت با اساتید و دانشجویان دیگر راهی پیدا کنیم که دختر و پسر بتوانند با هم درس بخوانند و پیشرفت کنند.»
وحیده درانی، دانشجوی روزنامهنگاری در دانشگاه هرات که از تحصیل بازمانده است میگوید دولت طالبان میخواهد زنان بیسواد بمانند: «اگر دختران و زنان افغان تحصیل کنند، هرگز دولتی را که از اسلام و قرآن برای استثمار آنها استفاده میکند نمیپذیرند. آنها برای حقوق خود خواهند ایستاد. این ترسی است که دولت دارد.»
پیش از این آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد، در اعلامیهای با ابراز نگرانی عمیق از این تصمیم از طالبان خواسته بود تا دسترسی برابر به آموزش در همه سطوح در افغانستان تضمین شود.
چندین مقام طالبان گفتهاند که ممنوعیت تحصیل زنان «موقتی» است، با این حال و علیرغم وعدهها مدارس متوسطه برای دختران که بیش از یک سال است تعطیل شدهاند هنوز بازگشایی نشدهاند.
مقامات برای این تعطیلی بهانههای زیادی آوردهاند؛ از کمبود بودجه گرفته تا نیاز به زمان برای بازنگری در دروس و اسلامیسازی آنها. برخی از مقامات طالبان میگویند روحانیون افراطی که به هیبتالله آخوندزاده رهبر طالبان مشاوره میدهند عمیقاً نسبت به آموزش مدرن برای زنان بدبین هستند.
مقامات طالبان از زمان بازپس گیری قدرت، عملاً زنان را از حضور در حیطه عمومی محروم کردهاند. زنان از بسیاری از مشاغل دولتی اخراج شدهاند یا کسری از حقوق قبلی خود را برای ماندن در خانه دریافت میکنند. آنها همچنین از رفتن به پارکها، نمایشگاهها، سالنهای ورزشی و حمامهای عمومی منع شدهاند و باید در ملاء عام برقع بزنند.
تاکنون هیچ کشوری طالبان را به عنوان حاکمان قانونی افغانستان به رسمیت نشناخته است. دیپلماتهای غربی تاکید کردهاند طالبان برای اینکه شانس به رسمیت شناخته شدن در عرصه بینالمللی داشته باشد، باید سیاست خود در قبال زنان افغان را تغییر دهد.
در پی اجرایی شدن ممنوعیت تحصیل دختران در دانشگاههای افغانستان، شماری از موسسات، کالجها و دانشگاههای دنیا خدماتی را از طریق اینترنت برای تحصیل آنلاین دانشجویان افغان فراهم کردهاند.
۳۱۱۳۱۱