به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری برگزیده های ایران، دهه ۹۰ در بخش کشاورزی را می‌توان دهه از دست رفته یاد کرد دوره ای که به دلیل سیاست گذاری‌های اشتباه در بخش‌های مختلف، به تولید داخلی توجه لازم نشد، از جمله وابستگی به واردات مرغ اجداد انگلیسی تا تفکری که خودکفایی را مزخرف خواند.
رهبر معظم انقلاب بهمن ماه سال گذشته در دیدار با تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی با تاکید بر اینکه دهه ۹۰ پیشرفت خوبی برای اقتصاد کشور نبود، تصریح کردند: بسیاری از رشدها و پیشرفت‌های اقتصادی ما در شرایط تحریم انجام گرفته است.
دهه ۹۰، دهه انفعال در مقابل تحریم‌ها بود و در بسیاری از بخش‌ها فرصت‌های زیادی وجود داشت که به بهانه تحریم ها از آن استفاده نشد و رتق و فتق امور منتظر رفع تحریم‌ها ماند درحالی که خود تحریم زمینه داخلی سازی و توجه به تولیدات داخلی را بیشتر از پیش فراهم آورد.
بخش کشاورزی نیز از سایر بخش های کشاورزی در این دهه جدا نبوده است و به بسیاری از وابستگی های به واردات که باید برای آن فکر و اقدامی می شد در این دوره توجهی نشد.
امکان افزایش تولید کالاهای اساسی از طریق بهره‌وری
بنابراین گزارش، یکی از اقدامات مورد اهمیت در بخش زراعت، افزایش تولید در واحد سطح است به طوری که تفاوت تولید کشاورزان نمونه با با دیگر کشاورزان به یکباره تا چندین برابر تفاوت دارد؛ بارها مشاهده شده، دو کشاورز که مزارع کنار یکدیگر دارند، عملکرد متفاوتی دارند.
در صورتی‌که برای افزایش عملکرد تولید در واحد سطح اقدامات موثر تری انجام می‌شد، امکان افزایش خوداتکایی و خودکفایی در تولید اساسی کشاورزی وجود داشت، اما این تفکر در میان تمام مسئولان در دهه ۹۰ وجود نداشت به طوری که حتی برخی اعتقادی به این موضوع نداشتند.
عیسی کلانتری رئیس اسبق کشاورزی و محیط زیست حتی خودکفایی در تولید گندم را مزخرف دانست؛ استدلال وی و همفکران او این بود چون کشور با محدودیت های منابع آبی مواجه است نباید به سمت خودکفایی رفت و به جای آن محصولات کشاورزی با ارزش افزوده بالاتر مانند زعفران و پسته را جایگزین کالاهای اساسی کرد و نیاز خود را از محل واردات تامین کنیم.
جنگ اوکراین و روسیه به این افراد نشان داد اهمیت خودکفایی در کالاهای اساسی کشاورزی چقدر بالا است؛ به طوری که بعد از آغاز جنگ به یک باره ارسال غلات توسط اوکراین متوقف و نرخ این محصولات در بازار های جهانی افزایش افسار گسیخته ای یافت، به طوری که بر اساس علام سازمان بین المللی فائو، برخی از کشورهای آفریقایی گرفتار گرسنگی شدند.
واردات نهاده های دامی ۲ برابر بودجه عمرانی کشور
در سال۱۴۰۰ به عنوان آخرین سال دهه ۹۰ معادل ۷.۰۸ میلیارد دلار نهاده دام وارد کشور شد که اگر این رقم در ارز ۴۲۰۰۰ تومانی( تالار دوم) ضرب شود معادل ۲۹۷ هزار میلیارد تومان می‌شود در حالی که کل بودجه عمرانی کشور ۱۶۸.۶ هزار میلیارد تومان در سال بوده است.
درحالی که با سرمایه گذاری در تولید نهاده‌های دامی و افزایش بهره‌وری، دست یابی به خوداتکایی در این دور از دسترس نیست، متاسفانه حتی زمینه تولید این محصولات در کشور فراهم نشد، زیرا اختصاص ارز ارزان قیمت ( ترجیحی) به واردات، شرایط رقابت را برای تولید داخلی امکان پذیر نکرد و حتی بیشتر منجر به زمین خوردن تولید شد.
تولید نهاده‌های دامی هر سال ضعیف تر از پارسال
اختصاص ارز ترجیحی به واردات نهاده های دامی عملا باعث افزایش واردات این محصولات به کشور شد به طوری که با بیش بود این محصول مواجه بودیم و بخش تولید داخلی با توجه به اینکه از لحاظ قیمت تمام شده، یارای مقابله با ارز ارزان قیمت را نداشت هر سال ضعیف تر شد.
تولید سویا در دهه نود یک سوم شد!
میزان تولید سویا در سال ۹۲ تا ۹۵ بر اساس آمار وزارت جهاد کشاورزی حدود ۱۴۲ هزار تا ۱۴۰ هزار تن بود که این رقم در سال های ۹۸ تا ۱۴۰۰ به ۵۲ هزار تن کاهش یافت یعنی تولید محصول اساسی مانند سویا به جای افزایش، به یک سوم کاهش یافت.این ارقام را در حالتی در نظر گیرید که میزان نیاز کشور به کنجاله سویا، در سال ۳.۵ تا ۴.۵ میلیون تن اعلام شده است.
سکون در تولید جو
میزان تولید جو نیز در دهه نود در محدوده ۳ میلیون تن قرار داشت در حالی که با افزایش بهره وری و سرمایه گذاری در این بخش، امکان افزایش تولید وجود داشت.
کاهش ۴۰ درصدی ذرت علوفه‌ای
تولید ذرت علوفه ای نیز در سالهای ابتدایی دهه ۹۰ در محدوده ۱۰ تا ۱۱ میلیون قرار داشت، در سال زراعی ۹۸-۹۹ تولید این محصول به یکباره تا ۱۴.۲ میلیون تن افزایش یافت، اما دوباره در سال بعدی ۹۹-۱۴۰۰ تولید به کانال ۱۰ میلیون تن برگشت.
تولید ذرت دانه‌ای یک سوم شد
میران تولید ذرت دانه‌ای نیز در سال ۹۲-۹۳ یک میلیون و ۶۵۹ هزار تن بود که این رقم در سال زراعی ۹۹-۱۴۰۰ به ۶۲۸ هزار تن کاهش یافت، یعنی تولید این محصول اساسی نیز در دهه نود،حدود یک سوم کاهش یافت.
*آمار تولید نهاده‌های دامی در دهه ۹۰ – تن
/