به گزارش برگزیده، محمدرضا ظفرقندی، زاده ۱۳۳۷ در تهران که از سوی رئیس جمهور به عنوان وزیر پیشنهادی دولت چهاردهم برای وزارت بهداشت و آموزش پزشکی به مجلس شورای اسلامی معرفی شد، یک پزشک و سیاستمدار است که از ۳ اسفند ۱۳۹۷ تا ۱۰ مهر ۱۴۰۰ در اوج همه‌گیری کووید ۱۹ رئیس سازمان نظام پزشکی ایران بود.
ظفرقندی فوق تخصص جراحی عروق و استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی تهران است. وی در حال حاضر دبیر کلی انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران را بر عهده دارد.
علی جعفریان، رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی تهران که رئیس کارگروه تخصصی انتخاب کاندیداهای وزارت بهداشت در دولت چهاردهم بود در گفتگو با خبرگزاری برگزیده درباره چگونگی انتخاب دکتر ظفرقندی توضیحاتی داده است.
این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:
آقای ظفرقندی انتخاب کمیته وزارت بهداشت و درمان بود؟
بله ایشان در فرآیند انتخاب، نفر اول منتخبین کمیته وزارت بهداشت بود. روی ایشان اجماع شد و با نمره بالایی ایشان انتخاب شدند.
شاخص‌هایی که باعث شد آقای ظفرقندی منتخب اول شود، چه مواردی بود؟
آقای دکتر ظفرقندی ویژگی‌های کمیابی دارد. خودم از سال ۵۴ ایشان را که دانشجو بود می‌شناسم. ایشان از جهت مبارزات قبل از انقلاب، فعال بود. در جریان جنگ جزو نیروهای داوطلب بود و بعد از سال‌ها همدیگر را در جبهه دیدیم. ایشان آموزش می‌داد و خودش جزو تیم‌های جنگی بود. حضور او در تیم‌های اضطراری زمان جنگ معروف است. در مقطعی هم جزء تیم پزشکی مرحوم امام بود. از لحاظ علمی او فوق تخصص جراحی عروق است و راه‌اندازی رشته جراحی داخلی عروقی توسط او انجام شد. یک دوره ۸ ساله رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران بود که با موفقیت سپری شد. از ویژگی‌های او در آن دوران، استفاده از نیروهای مختلف با دیدگاه‌های متفاوت بود.
دو دوره رئیس نظام پزشکی تهران بوده است. او یک وجهه علمی و اخلاقی برجسته دارد و بعید است حاشیه‌ای درباره او وجود داشته باشد. هر جایی که کار کرده است خالصانه کار کرده است. او هیات علمی تمام وقت استاندارد است. به خوبی از حوزه آموزش و پژوهش آگاه است و اشراف دارد. بیش از ۳۰ سال است مشغول کار درمان در بخش دولتی و خصوصی است. به واسطه ریاست دانشگاه، با حوزه شبکه بهداشت هم کاملا آشناست. اشراف موضوعی و سلامت فردی در او جمع شده است. به همین دلیل تقریبا با اجماع، اعضای کمیته به او نمره بالا دادند.
اگر احیانا مجلس بخواهد سختگیری نسبت به او داشته باشد، بحث‌ها در چه حوزه‌ای خواهد بود؟
دکتر ظفرقندی مشکل خاصی ندارد. اگر بخواهند سختگیری کنند باید سراغ مسایل سیاسی بروند. دوست و دشمن می‌دانند او کاملا سلامت است. از لحاظ اخلاقیات و کار اجرایی، هیچ ابهامی در عملکرد او وجود ندارد. در حوزه سیاسی، او یک اصلاح‌طلب بوده و همچنان هست. آنهایی که دیده اند می‌دانند در اصلاح‌طلبی هم دکتر ظفرقندی مواضع اصلاح‌طلبانه و عاقلانه دارد و رادیکال و تند نیست. مجلسی که شاکله اصول‌گرایی دارد نسبت به این مسایل ممکن است اما و اگر داشته باشد. عملکرد او نشان می‌دهد در خدمت کشور بوده است. مهمترین اصل ما باید این باشد چه کسی در خدمت پیشرفت کشور است. او در چهارچوب‌های اخلاقی خود حرکت می‌کند.
ممکن است مجلس درباره مواضع دکتر ظفرقندی در سال‌های مثل ۱۳۷۸ و حادثه کوی دانشگاه‌ها یا اعتراضات سال ۱۴۰۱ واکنش منفی نشان دهد؟
در ۱۸ تیر سال ۱۳۷۸ او رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران بود و تلاش می‌کرد دو طرف آرام شوند و خسارت به حداقل برسد. در سال ۸۸ هم مواضع او مشخص است. او مواضع رادیکال نداشت و نه بازداشت شد و نه پرونده‌ای برای او تشکیل شد. او طرفدار آقای میرحسین موسوی بود ولی مواضعش طوری نبود که بگویند خلاف مصالح کشور عمل کرده است. در سال ۱۴۰۱ هم خیلی از ما، تکلیف خودمان را روشن کردیم. معترضین جمعیت بزرگی بودند و اعتراض بجایی داشتند که البته صف‌شان از اغتشاشگران جدا بود. او هم مانند خیلی‌های دیگر از اعتراضات به حق حمایت کردند. اگر کشور مال همه مردم است، باید مطابق خواست اکثریت مردم اداره شود. در انتخابات‌های اخیر مشارکت بسیار کم شده بود، در انتخابات اخیر این شیب مقداری متوقف شد. دکتر ظفرقندی در این باره موضع داشت.
ما مشکلاتی مانند زیرمیزی و نیمه‌کاره ماندن طرح تحول سلامت داریم. پیشنهاد شما برای وزارت بهداشت آینده چه برنامه‌هایی است؟
مثل بقیه جاها در وزارت بهداشت هم مشکل کم نداریم. بسیاری از مشکلات در حوزه سلامت نیست که وزارت بهداشت بتواند حل کند. وقتی تعرفه غیرواقعی باشد، نمی‌توانید با پدیده زیرمیزی مقابله کنید. تعیین تعرفه بر اساس منابع هم از امور حاکمیتی است. پزشک خانواده هم طرح ناموفقی بوده است. اول باید بدانیم مشکل چیست و بعد دنبال راهکار باشیم. کمیته تعیین وزیر بهداشت یک برنامه پیش‌نویس تهیه کرد که منتشر هم شده است. این برنامه کلی است و در ۴ سال نمی‌شود اجرا کرد ولی امیدواریم دکتر ظفرقندی رای اعتماد بگیرد و این برنامه را ویرایش و اجرا کند. باید ببینیم الگویی که متناسب با شرایط کشور ما برای بهینه سازی امور است چیست. طبعا کارشناسان به وزارت بهداشت کمک خواهند کرد. ۴ چالش عمده در حوزه وزارت بهداشت داریم. اولین مشکل، تولیت سلامت است که به وزارت بهداشت سپرده شده است ولی می‌بینیم که بسیاری از مسایل در اختیار وزارت بهداشت نیست. مثلا شورای انقلاب فرهنگی تصویب می‌کند که باید ظرفیت دانشگاه‌ها با مخالفت وزارت بهداشت زیاد شود. این مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است. تولیت حوزه سلامت با وزارت بهداشت است ولی نهاد دیگری تصمیم‌گیری می‌کند. چالش دوم، نیروی انسانی است. مهاجرت شغلی، ترک خدمت و مسایل زیاد دیگری از جمله اتفاقاتی که برای پرسنل می‌افتد، چالش برانگیز است.
مساله خودکشی پزشکان و سیاست‌های اشتباهی که در بخش آموزش وزارت بهداشت وجود دارد، به بحرانی جدی تبدیل شده است. با این چالش‌ها چه باید کرد؟
ما چالش‌های حرفه‌ای زیادی داریم. ما یک تفاوت نسلی داریم که این تفاوت در مسایلی که شما می‌گویید بسیار تاثیرگذار است. بسیاری از مسایل در یک نسل، فشار تلقی نمی‌شد ولی برای نسل امروز، مسایل خیلی فشار تلقی می‌شود. نه می‌توانیم بگوییم این نسل بی خود می‌گوید نه می‌گوییم نسل قبلی اشتباه دارد. در حوزه پرستاری همین امروز بحران داریم و اگر همینطور پیش برویم به زودی در پزشکی هم دچار چالش‌های عمیق خواهیم شد. ما سالی ۵ هزار رزیدنت جذب می‌کنیم ولی ۱۰۰۰ صندلی خالی می‌ماند. چالش بعدی بحث دارو و قاچاق دارو است که بسیار پیچیده و سخت است. چالش چهارم وزارت بهداشت هم زیرساخت‌های فیزیکی نامناسب و فرسوده است. تلاشی در طرح تحول شد و برخی تخت‌ها اضافه شد ولی هنوز از نظر زیرساخت دچار مشکل هستیم.
این چالش‌ها تابع رشد اقتصادی کشور است و تا منابع اقتصادی تامین نشود این چالش‌ها برجا می‌ماند. ما با مداخلات مدیریتی شاید ۱۵ تا ۲۰ درصد بتوانیم اثر بگذاریم ولی باید رشد اقتصادی در کشور افزایش یابد تا بتوانیم خدمات سلامت خوب داشته باشیم و خدمات سلامت خوب، در همه جای دنیا گران است. ما تولید ناخالص ملی بسیار کمی داریم و در شرایط فعلی تولید ما نسبت به جمعیت، حدود یک سوم است یعنی ۳۵ صدم درصد دنیا. وقتی بودجه عمرانی نزدیک به صفر است، یعنی مشکلات اقتصادی داریم و نیروی انسانی هم به سرعت از کشور خارج می‌شود و در آلمان و استرالیا و کشورهای خلیج فارس کار می‌گیرد.
مدیریت آقای ظفرقندی شبیه کدامیک از وزرای قبلی بهداشت خواهد بود؟
هیچ شباهی به هیچ‌یک از وزرای قبلی نخواهد داشت. من با اکثر وزرای بهداشت کار کردم. مدیریت دکتر ظفرقندی شبیه هیچ‌یک نخواهد بود.
نکته مثبت عملکرد او در چه حوزه‌ای خواهد بود؟
موفقیت‌های قبلی تابع شرایط زمان هم بود. در زمان دکتر مرندی با WHO ارتباطات خوبی داشتیم که باعث شد در بحث ارتقای بهداشت در کشور حمایت زیادی شویم. بگذریم که ایشان متهم به کنترل جمعیت شد. دکتر ظفرقندی در حوزه آموزش و پژوهش اشراف خوبی دارد و گام‌های خوبی برخواهد داشت. در حوزه بهداشت هم اگر شرایط اجازه دهد او ظرفیت برداشتن گام‌ها را دارد. من مطمئن نیستم منابع وزارت بهداشت اجازه می‌دهد یا نه. ولی در مقوله دانشجویی و حوزه آموزش و پژوهش، او شناخته شده است که یک معلم شش دانگ و موفق خواهد بود.
اولویت بیش از ۲-۳ تا معنی ندارد. نمی‌شود ۲۰ اولویت تعریف کرد. باید وزیر بتواند در ۴ سال عملکردش یک گزارش خوب از ۲-۳ اولویتی که تمرکز داشته، ارائه کند. منابع دولتی محدود است. مسایل زیادی وجود دارد و باید به اندازه ۴ سال از وزیر بهداشت انتظار داشت که بتوان تغییراتی را به وجود بیاورد.
۴۷۴۷