دومینوی قطع روابط کشورهای عربی با اسرائیل/ چرا این قطع ارتباط مهم است؟

به گزارش برگزیده، در این بیانیه همچنین آمده است: «تداوم جنگ و عملیات نظامی و تنش مداوم اسرائیل در سایه عدم احترام به حقوق بشردوستانه بین‌المللی باعث شد که پارلمان تصمیماتی را اخذ کرده و اقدامات بیشتری را انجام دهد که جان غیر نظامیان بی‌گناه در غزه و همه مناطق فلسطین را حفظ کند».

گفتنی است در بیانیه دولت منامه هیچ اشاره ای به قطع روابط اقتصادی نشده است، اگرچه گفته شده است که پروازهای بین دو کشور به طور موقت متوقف شده است.

اردن هم اوایل این هفته سفیر خود از اسرائیل را فراخواند. ایمن صفدی وزیر امور خارجه این کشور گفت: «این دیپلمات تنها در صورتی به تل آویو بازخواهد گشت که اسرائیل جنگ خود را با غزه متوقف کند و به بحران انسانی که ایجاد کرده است، پایان دهد».

بیشتر بخوانید:

پیمان ابراهیم تنها بخشی از پازل تهدیدات ضد ایرانی است

نگرانی اسرائیل از تاثیر برجام بر توافق ابراهیم

توافق آبراهام چیست؟

بحرین از جمله کشورهایی است که در قالب توافق موسوم به ابراهیم، روابط خود را با رژیم صهیونیستی عادی کرده بود. پیمان ابراهیم مجموعه ای از توافقنامه های عادی سازی روابط بین اسرائیل و چندین کشور عربی از جمله بحرین، سودان، مراکش و امارات متحده عربی است که در سال ۲۰۲۰ امضا شد. آمریکا برای عقد این توافقنامه ها تلاش زیادی کرده و آنها را به عنوان گام هایی به سوی یک خاورمیانه صلح آمیز تر معرفی کرده است.

اسرائیل امیدوار بود که این توافق ها در نهایت راه را برای یک توافق عادی سازی با عربستان سعودی، یک قدرت نفتی و مسلمان که نفوذ گسترده ای در سراسر خاورمیانه دارد، هموار کند. اما جنگ اسرائیل و حماس نقشه های اسرائیل را نقش بر آب کرد. بمباران نوار غزه توسط اسرائیل در جنگ خود با حماس که منجر به کشته شدن هزاران نفر شده است، خشم مردم کشورهای عربی را که نگران افزایش شدید تلفات غیرنظامیان و محاصره این منطقه پرجمعیت ساحلی توسط اسرائیل هستند، برانگیخته است. در بحرین هم تظاهرکنندگان به سمت سفارت اسرائیل راهپیمایی کردند و فعالان خواستار لغو توافق عادی سازی شدند.

در اوایل این هفته، بحرین خواستار آتش‌بس بشردوستانه بین اسرائیل و غزه شد و تشدید جنگ اسرائیل در نوار غزه را محکوم کرد و به پیامدهای جدی این جنگ بر تشدید وضعیت فاجعه‌بار انسانی و تاثیر آن برای زندگی غیرنظامیان بی‌گناه فلسطینی به‌ویژه کودکان و زنان اشاره کرد. روز بعد عبداللطیف بن راشد الزیانی وزیر امور خارجه بحرین از رام الله دیدن کرد.

البته در بحرین، مانند سایر امضاکنندگان توافقنامه ابراهیم، حمایت عمومی از توافقنامه ابراهیم حتی قبل از جنگ رو به کاهش بود. نظرسنجی موسسه واشنگتن که در ژوئیه منتشر شد نشان داد که ۴۵ درصد از بحرینی‌ها دیدگاه‌های تقریبا مثبتی نسبت به توافقات در نوامبر ۲۰۲۰ داشتند. این حمایت تا مارس سال جاری به طور پیوسته به ۲۰ درصد کاهش یافته است. روابط در سال جاری حتی بدتر شد و منامه به طور فزاینده ای اظهارات تحریک آمیز وزیران دولت راستگرای اسرائیل را سرزنش کرد. با این حال، الی کوهن، وزیر امور خارجه اسرائیل در ماه سپتامبر به این کشور خلیج فارس سفر کرد و با ولیعهد آن، سلمان بن حمد آل خلیفه، و همچنین عبداللطیف الزیانی، همتای بحرینی خود دیدار کرد.

روابط اقتصادی بحرین و اسرائیل

ارقام نشان می دهد که در حالی که تجارت بین امارات و اسرائیل در سال های ۲۰۲۱-۲۰۲۲ (به استثنای الماس و خدمات) حدود ۲.۵ میلیارد دلار بوده است، ارزش تجارت اسرائیل با بحرین تنها ۲۰ میلیون دلار بوده است. در حالی که حدود یک میلیون اسرائیلی در سال ۲۰۲۲ از امارات متحده عربی بازدید کردند، تنها چند هزار اسرائیلی از بحرین دیدن کردند. در سال ۲۰۲۲، ۱۴۰۰ گردشگر از امارات متحده عربی و تنها ۴۰۰ گردشگر از بحرین از اسرائیل بازدید کردند. بنابر این توافق ابراهیم برای بحرین سود چندانی در بر نداشته است بلکه دولت بحرین را در برابر افکار عمومی جامعه اش که طرفدار فلسطین هستند تا حدودی بی اعتبار کرده است.

چرا این قطع ارتباط مهم است؟

هرچند مساله فلسطین قطع روابط بین بحرین و اسرائیل را تسریع کرده است اما به نظر می رسد که پیش از جنگ غزه هم بحرین منافع مورد نظر خود را از روابط با اسرائیل به دست نیاورده بود و همچنین معاهده ابراهیم مورد توجه و تائید مردم این کشور نبوده است. اهمیت روابط اسرائیل با بحرین بیش از اینکه برای منامه مهم باشد برای ایالات متحده مهم است که ناوگان پنجم نیروی دریایی اش در این کشور قرار دارد. علاوه بر این بحرین روابط نزدیک با عربستان سعودی دارد بنابراین روابط بین اسرائیل و بحرین هر عاقبتی که داشته باشد بر عادی سازی روابط بین ریاض و تل آویو هم تاثیر مستقیم خواهد داشت.