به گزارش برگزیده، باستانشناسان با کاوش در لهستان ابزار آهنی نادری کشف کردهاند که قوم سِلت حدود ۲۳۰۰ سال پیش، از آن برای انجام جراحی جمجمه استفاده میکردند. این شیء دستی در محوطه سلتی «Łysa Góra» واقع در منطقه «مازوویا» در لهستان، پیدا شده است.
به نقل از ایسنا، «Bartłomiej Kaczyński»، باستانشناس موزه دولتی باستانشناسی ورشو در گفتوگو با «لایو ساینس» گفت: «تکنیک و دقتی که در ساخت این ابزار آهنی به کار رفته است، نشاندهنده فلزکاری سلتی است.»
به گفته این باستانشناس، احتمالا از آن برای سوراخ کردن جمجمه انسان استفاده میشده است.
واژه «ترپاناسیون» (Trepanation) از واژه یونانی به معنای «سوراخ کردن» گرفته شده و نوعی جراحی جمجمه است که در بسیاری از فرهنگهای جهان، دستکم به مدت ۵۰۰۰ سال، تا اوایل قرن نوزدهم، رایج بوده است.
چندین روش مختلف برای سوراخ کردن جمجمه وجود دارد، اما به گفته پژوهشی در سال ۲۰۰۷ در نشریه Neurosurgical Focus، بیشتر سلتها از «تکنیک سنتی تراشیدن» برای این کار استفاده میکردند و تنها اقلیت کوچکی از جوامع سلتی روش «حفاری با مته» را بهکار میبردند.
«Kaczyński» گفت: «ابزارهای جداگانهای که در گورها کشف شدهاند، نشان میدهند که سلتها عمل ترپاناسیون را انجام میدادند. بهنظر میرسد این جراحیها نه فقط هدفی جادویی، بلکه کاربرد درمانی نیز داشتهاند.»
با این حال، تاکنون هیچ اسکلت انسانی از افرادی که در «Łysa Góra» تحت این عمل قرار گرفته باشند، پیدا نشده است.
به گفته گروه تحقیقاتی، حضور سلتها، که جنگجویان نیرومند بومی اروپای قارهای بودند و حتی به روم نیز حمله کردند، در این منطقه تا حدی غافلگیرکننده است، چراکه «Łysa Góra» شمالشرقیترین محوطه سلتی شناختهشده در اروپا است.
«Kaczyński» و گروهش در دو سال گذشته در حال انجام کاوشهای تازهای در «Łysa Góra» بودهاند؛ مکانی که نخستینبار در دهه ۱۹۷۰ کاوش شد.
در سال ۲۰۲۴، باستانشناسان صدها اثر از جمله کلاهخود نادر سلتی که از ورق نازک برنز ساخته شده بود را کشف کردند. باستانشناسان در فصل کاوش ۲۰۲۵، سنجاقسینههای سلتی، سرنیزه، تبر آهنی و تعداد زیادی اشیای فلزی مرتبط با سوارکاری کشف کردند.
به گفته «Kaczyński»، ابزار سوراخ کردن جمجمه که بهار امسال در همان بخش محل کشف کلاهخود پیدا شد، حتی از خود کلاهخود هم نادرتر است؛ چراکه فقط چند نمونه از چنین ابزارهای جراحی تاکنون در محوطههای سلتی کشف شده است. این ابزار ویژه، که تیغهاش به یک نوک باریک ختم میشود و احتمالا به دستهای چوبی متصل بوده، نوعی چاقوی کوچک جراحی باستانی به شمار میرود.
«Kaczyński» به نشریه «Science in Poland» گفت: «وجود چاقوی کوچک جراحی جمجمه نشان میدهد سلتهایی که در این منطقه ساکن شدند، احتمالا فردی با دانش تخصصی پزشکی یا آیینی و آهنگری که توان ساخت چنین ابزارهایی را در «Łysa Góra» داشته است، را در میان خود داشتند.»
کاوشهای «Łysa Góra» تاکنون نشان دادهاند که این مکان پیش از ورود سلتها در قرن چهارم پیش از میلاد، سکونتگاهی مستحکم بوده است. اما پس از ورود سلتها، «ردپای فلزکاری برنز و آهن، واردات منحصربهفرد و اشیای تکهتکهشده برنزی و کهربایی همگی نشان میدهند که این سکونتگاه به مرکز مهمی برای تجارت تبدیل شده بود.»
۵۸۵۸
