برگزیده – جهانبخش احمدیان: یکی از اولین‌های ایران در حوزه آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر برج یانقین است که هنوز هم آن ابهت و عظمت گذشته خود را حفظ کرده است. این بنای تاریخی در سال ۱۳۷۷ ثبت ملی شده و علاوه بر آن در محوطه ایستگاه آتش‌نشانی خاقانی و در کنار این برج، دستگاه‌های اطفای حریق و پمپاژ آب با پمپ‌های مسی دستی دوطرفه از دوره قاجاریه و همچنین ماشین‌های اطفای حریق و دیگر وسایل مربوط به این حوزه به نمایش درآمده‌اند.
کمی آن سوتر از برج یانقین، ستاد خبرگیری سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز و یا همان اپراتورهای سامانه ۱۲۵ مستقر هستند که کارکرد برج یانقین را به شکل امروزی آن فعال کرده‌اند.
در گذشته کهن‌شهر تبریز هیچ ساختمان بلندی نداشته و شهر نیز به شکل امروزی وسعتی نداشت و تمامی نقاط شهر به راحتی از بلندای برج یانقین قابل مشاهده بود. با توسعه شهر و همچنین رشد قارچ‌گونه ساختمان‌های بلند، یانقین تاماشاسی کارکرد خود را از دست داد.
رصد تمامی نقاط شهر با بهره‌گیری از تجهیزات نوین تصویری و مخابراتی، اطلاع رسانی و اعزام سریع و دقیق نیروهای امداد و همچنین پیگیری حوادث و برقراری ارتباط مستمر با افراد حادثه‌دیده برای امدادرسانی به موقع کارکرد امروزی اپراتورهای سامانه ۱۲۵ سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز است.
بافت مناطق، تعیین‌کننده نوع حادثه
«حادثه خبر نمی‌کند»؛ نقاط مختلف شهر، شمال، جنوب، برخوردار و کم‌برخوردار همواره در معرض انواع حوادث هستند. همین موضوع موجب گستردگی خدمات آتش‌نشانی در نقاط مختلف شهر و احداث ایستگاه‌های متفاوت شده است.
“نوع حادثه در مناطق مختلف شهر و فصول مختلف سال فرق دارد” این را سید فرهاد حسینی مدیر سامانه ۱۲۵ سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز می‌گوید.
وی ادامه می‌دهد: حبس‌شدگی در آسانسور، حریق مسکونی، حریق علف‌های هرز، تصادفات خودرویی حبس‌شدگی در خانه، تنگی زیورآلاتی چون انگشتر، گازگرفتگی و گرفتاری حیوانات اهلی و وحشی از جمله حوادثی هستند که در نقاط مختلف شهر و بسته به شرایط جغرافیایی و بافت موجود فرق دارد.
حسینی اضافه می‌کند: به عنوان مثال در شهرک مایان حبس‌شدگی آسانسور نداریم و برعکس در شهرک اندیشه و باغمیشه آمار گرفتاری در آسانسور بالا است؛ به طوری که از ابتدای سال تا به امروز ۱۷۶ مورد گرفتاری در آسانسور گزارش و تیم امداد ونجات اعزام شده‌اند.
وی همچنین آمار بالای تصادفات در مناطق نزدیک به اتوبان‌ها، آتش‌سوزی در شهرک مایان و آتش‌سوزی در بازار تبریز را حوادثی اعلام کرد که بسته به نوع بافت، ابنیه و تراکم موجود اتفاق می‌افتد.
۳ دقیقه، گلدن تایم یا زمان طلایی برای امداد و نجات
از زمان اعلام حادثه به سامانه ۱۲۵ تا زمان رسیدن نیروهای امداد و نجات آتش‌نشانی، گلدن تایم و یا زمان طلایی نام دارد که بسته به عوامل مختلف همچون فاصله محل حادثه تا ایستگاه آتش‌نشانی، ترافیک مسیر و نوع حادثه، می‌تواند متفاوت باشد.
حسینی در این ارتباط نیز می‌گوید: زمان اعزام نیروهای امداد و نجات به محل حادثه بسته به شرایط مختلف فرق داشته ولی گلدن تایم یا میانگین زمان اعزام به محل حادثه در تبریز ۳ دقیقه است.
وی اضافه می‌کند: ۲۳ ایستگاه فعال و یک پست آتش‌نشانی به صورت ۲۴ ساعته آماده ارائه خدمات به افراد حادثه‌دیده در نقاط مختلف شهر هستند.
مزاحم تلفنی، پای ثابت تماس‌های روزانه سامانه ۱۲۵
با گستردگی ارائه خدمات مخابراتی برای عموم مردم کشور از اوایل دهه هفتاد، مزاحمت تلفنی و شوخی‌های بین خانواده، دوست و همکار و گاهی اذیت و آزار نیروهای امدادی نیز آغاز شد. مزاحمت‌هایی که در ظاهر شوخی بوده ولی باعث مشکلات بزرگ برای خانواده‌ها و امدادرسانی نیروهای اورژانس، پلیس و آتش‌نشانی شد.
با گذشت زمان و فرهنگ‌سازی در این زمینه، اگرچه آمار مزاحمت تلفنی پایین آمده ولی همچنان پای ثابت تماس با مراکز امداد و نجات است.
سید فرهاد حسینی، مدیر سامانه ۱۲۵ آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز در رابطه با تعداد تماس روزانه با این سامانه می‌گوید: به صورت میانگین روزانه ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ مزاحمت تلفنی داریم که ۲۰ مورد آن منجر به اعزام نیرو و انجام عملیات می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: در این بین هنوز هم شاهد مزاحمت تلفنی با سامانه ۱۲۵ هستیم و روزانه ۱۰۰ تماس تلفنی مزاحم داریم که زیر پنج درصد کل تماس‌های روزانه است.
مدیر سامانه ۱۲۵ معتقد است: البته با فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی در میان مردم به خصوص دانش‌آموزان، به نسبت گذشته کاهش قابل توجهی در مزاحمت تلفنی وجود دارد.
۲ هزار و ۱۴۰ نجات از ابتدای سال جاری تا به امروز
“هر تماس با سامانه ۱۲۵ منجر به اعزام نیرو نمی‌شود و گاها صدها تماس تنها برای یک مورد حادثه گرفته می‌شود”. بخش دیگری از صحبت‌های سید فرهاد حسینی است.
وی می‌گوید: از ابتدای سال جاری به امروز یک هزار و ۴۰۳ مورد حریق اطفا شده و ۲ هزار و ۱۴۰ نجات موفق و ۴۴۳ مصدوم داشته‌ایم که در این بین متأسفانه ۶۴ فوتی نیز وجود داشت.
اپراتورهای سامانه ۱۲۵ آتش‌نشان و متخصص حوزه ایمنی هستند
خلیلی، افسر نگهبان سامانه ۱۲۵ سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز است. پیشکسوت این حوزه با سابقه ۱۰ سال فعالیت، مجرب‌ترین آتش‌نشان اپراتور است.
“اپراتورهای سامانه ۱۲۵ خود مأمور آتش‌نشانی و آموزش‌دیده هستند، به عبارتی دیگر شرط اول اپراتوری، آتش‌نشان بودن است. ” این نخستین کلماتی است که از زبان خلیلی می‌شنویم که گویای اهمیت کار در اپراتور و قوت قلب برای شهروندان است که هنگام تماس با این مرکز، با یک فرد متخصص در حوزه ایمنی صحبت می‌کنند.
می‌گوید افراد فعال در سامانه ۱۲۵ باید هوشیاری کامل داشته و حساسیت موضوع را درک کنند؛ علاوه بر آن مسلط به آدرس‌های شهر بوده و قابلیت تصمیم‌گیری و هدایت ایستگاه‌ها را داشته باشند.
خلیلی ادامه می‌دهد: اگرچه بیسیم‌های مرکز و تماس‌های تلفنی شنود می‌شوند، ولی اپراتورهای سامانه ۱۲۵ آتش‌نشانی با سعه صدر بالا و خونسردی کامل اقدام به اخذ آدرس و یا ارائه خدمات مشاوره‌ای می‌کنند؛ در واقع به عنوان روانشناس نیز عمل می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: در ایام مختلف سال همچون ایام نوروزر، ایام محرم، سیزده به در و مناسبت‌های مختلف در آماده‌باش کامل به سر می‌بریم.
کاظمی، دیگر اپراتور و آتش‌نشان سامانه ۱۲۵ آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز، ۳ سال است در این مرکز پاسخگوی تماس‌های شهروندان فعالیت دارد.
وی می‌گوید: شهروندان در بروز حوادث، ضمن ارائه آدرس دقیق از دخالت و ازدحام در محل حادثه پرهیز کنند.
کاظمی ادامه می‌دهد: زمان برای نیروهای امداد و نجات، مهم است و برای حضور به موقع نیروهای امدادی نیازمند همراهی مردم در باز نگه‌داشتن معابر و همکاری با پلیس راهور است.
فرقی نمی‌کند برج یانقین باشد یا ستاد خبرگیری حوادث آتش‌نشانی، آنچه مهم است دیده‌بانی شهر، مدیریت حوادث و ارائه خدمات مشاوره‌ای، ایمنی و اطلاع‌رسانی است.
۴۶