میثم صداقت زاده عضو هیئت علمی و مدیر گروه فرهنگ و تربیت دانشکده معارف اسلامی دانشگاه امام صادق(ع) و مدیر مرکز تربیت مربی و آموزشی امام صادق(ع) در هیأت خانگی مکتب الزهرا(س) با اشاره به این که میزان فهم انسان‌ها از جهان خلقت با هم متفاوت است، اظهار کرد: در عالم نظمی وجود دارد که براساس طبقه‌بندی انسان‌ها توجیه می‌شود، به نحوی که نوع نگرش انسان به دنیا به این طبقه‌بندی برمی‌گردد.
مدیر گروه فرهنگ و تربیت دانشکده معارف اسلامی دانشگاه امام صادق(ع) افزود: به عنوان مثال درمقطع ابتدایی که درس می‌خواندیم موجودات زنده به ۳ دسته گیاهان ،جانوران ،آغازیان تقسیم می‌شدند، در حالی که هر کدام نیز دسته‌بندی‌های خود را دارند و ما این موضوعات را حفظ کردیم، سپس بزرگتر شدیم و در دانشگاه به فکر این افتادیم که فرشتگان در این تقسیم بندی جزو کدام دسته قرار می گیرند؟ آیا این‌ها موجودات زنده هستند؟
موجودات براساس ظرفیت و ذات آن‌ها طبقه‌بندی می‌شوند
وی عنوان کرد: در این طبقه بندی نگاه واقعی هر کسی به دنیا مشخص می‌شود، البته در ذهن ما، آن چیزی که به ما یاد داده‌اند یادآوری می‌شود و شاید چیزی به نام ماورا طبیعت را به‌عنوان موجودات زنده قبول نداشته باشیم، البته حق هم داریم؛ چون علم از نظر فردی که فقط از طریق تجربه‌ی حسی بدست می‌آید را نمی‌توان در آن طبقه‌بندی خاص آورد.
صداقت زاده با طرح این سوال که، اصلا به چه صورت موجودات زنده و غیر زنده و همه موجوداتی که در عالم هستند را باید طبق‌بندی کنیم، خاطرنشان کرد: بعضی موجودات مانند گل و درخت ظرفیت‌هایی دارند، به عبارتی رشد و تغذیه می‌کنند و تولید مثل دارند، همچنین بعضی از موجودات هستند که کمالات اضافه‌تری دارند، یعنی می‌توانند درک کنند ، چشم و گوش و حواس پنج گانه دارند که بر همین اساس می‌توانند حرکت کنند، اما در این میان انسان کمالات نامحدود در مسیر تعالی دارد.
دین هر کس، آن مسیری است که در حیات خود طی می‌کند
صداقت زاده با طرح این سوال اوصاف سوالی که پیش می‌آید این است که اگر همه انسان‌ها رو به سوی خدا آفریده شده‌اند پس چرا گناه می‌کنند، تشریح کرد: دلیلش این است انسان بالقوه با پاسخ به نیازهای حیوانی‌اش لذت می‌برد، که لازم است با مدیریت پاسخ به نیازهای خود مسیر پیشرفت را طی کند، تا جایی که می‌گویند در ماه مبارک رمضان تا ۳۰ روز غذا نخورید.
وی با بیان این که تربیت چیزی جز حرکت تکاملی انسان برای رشد و تعالی فطرت و رسیدن به کمال مطلق نیست، تصریح کرد: گاهی در روند تکامل، غریزه انسان جلوی فطرت را در مسیر دین می‌گیرد، البته دین هر کسی آن مسیری است که در طول حیات خود پیموده است، که می‌تواند صحیح یا غلط باشد.
مدیر گروه فرهنگ و تربیت دانشگاه امام صادق(ع) گفت: انسان متناسب با مرتبه حیوانی نیازمند مسیر دینی برای ادای نیازهای خود است، تا در این مسیر دچار انحراف نشود، به ویژه در نقاط عطف حیات انسان که بلوغ نام دارد، به نحوی که فرزند باید در دوران بلوغ، خودش مسیرش را پیدا کند تا از لحاظ عقلانی رشد کند و شکوفا شود، البته در ابتدا باید کمی کمکش کنیم تا بعد از این دوران خودش متولی خودش باشد.
درست‌ترین تعریف از انسان چیست؟
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) در رابطه با تعریف انسان عنوان کرد: معروف‌ترین تعریف انسان حیوان ناطق است، علاوه‌برآن یکی‌دیگر می‌گوید انسان حیوان ابزارساز است، که نشان می‌دهد از نگاه‌های مختلف تعاریف متفاوتی دارد، حال برای سنجش این مطالب نوزاد انسان را در نظر بگیرید، آیا این تعاریف برای این نوزاد صدق می‌کند یا خیر. حیوانی که حرف می‌زند یا قوه ناطقه دارد، یعنی قوه عاقله و عقل دارد؟ حیوان ابزارساز است، خب این نوزاد می‌تواند ابزار بسازد؟؛ در نتیجه بر اساس این تعاریف نوزاد انسان، انسان نیست، همچنین حالا اگر کسی نوزاد انسان را حیوان بداند، در مورد جنین انسان، چه می‌گوید ؟ آیا او انسان است؟
وی با اشاره به این که انسان از ابتدای خلقت در حال طی کردن سیر تکامل است، اضافه کرد: به نظر می‌رسد این روند از قبل از تولد شکل می‌گیرد که به دنیا آمدن یکی از مراحل آن است و این حرکت ادامه پیدا خواهد کرد؛ اکنون سوال این است که این روند از کجا شروع شده و به کجا تمام می‌شود؟، که طبق طبقه‌بندی که مطرح شد، موجودات از پایین‌ترین نقطه ماده حرکت خود را شروع کرده‌اند، یعنی یک جسم مادی در طی زمان ترکیب‌های مختلفی دارد، به نحوی که جسم مادی به نطفه و سپس مضغه و در نهایت به علقه تبدیل شده است.
نسان موجود متحرک و درعین حال متغیر است
صداقت زاده تعریف انسان را تشرح کرد و گفت: انسان موجودی متحرک و عین حال متغیر است. البته منظور حرکت مکانی نیست، چون حرکتش را از پایین‌ترین مرتبه هستی یعنی مرتبه مادی، شروع کرده است، به عبارتی انسان حرکت خودش را از خاک شروع کرده و مانند نبات از خاک حیات می‌کند.
وی با عنوان این که انسان در حین طی کردن هر کدام از این مراحل، تغییراتی به سوی افزایش کمالات پیدا می‌کند، افزود: خلقت انسان از پایین‌ترین مرتبه هستی حرکت تکاملی خودش را شروع کرده و به سمت افزایش ظرفیت انسانی خود حرکت می‌کند، اما تنها موجودی که حرکتش متوقف نمی شود انسان است، زیرا که هر موجودی با هر ماهیتی که دارد در آن مرحله باقی می‌ماند.
استاد دانشگاه امام صادق(ع) اضافه کرد: انسان موجودی است که مرتبه نباتی و حیوانی را طی می‌کند و به سوی کمال مطلق حرکت می‌کند، حال تعریف شما از کمال مطلق چیست؟ کمال مطلق یعنی خدا، به عبارتی انسان به گونه‌ای خلق شده است که رو به سوی خدا دارد و این ویژگی همان چیزی است که ما به آن نظریه فطرت می‌گوئیم.
دین چیزی جز تعالی فطرت انسان نیست
صداقت زاده با اشاره به این که انسان هر گناهی می‌کند بخاطر خودخواهی او است ادامه داد: گاهی انسان نهایت کمال را در افزایش ظواهر مادی می‌بیند، به عنوان مثال اگر دو منزل بیشتر داشته باشیم کمال بیشتری داریم و یا لزوما اگر یک کلاس بیشتر سواد داشته باشیم، پس حتما علم زیادتری داریم، گرچه علم کمال است، اما در این شرایط دنبال ظواهر علم هستیم.
مدیر مرکز تربیت مربی امام صادق(ع) اظهار کرد: انبیاء آمده‌اند تا راه رسیدن به کمال مطلق را به ما یاد بدهند و در هر سنی کمالیت‌خواهی انسان تعریفی دارد، در این میان دین چیزی جز تعالی فطرت انسان نیست، به عبارتی انسان با ابزار فطرت و از راه دین می‌تواند روح خود را بزرگ کرده و به کمال مطلق گرایش پیدا کند، با این حال ذات انسان نهایت‌گرا است، اما اگر راهنما نداشته باشد منحرف می‌شود.
امام حسین(ع) بهترین راه تربیت از طریق الگوپذیری است
وی به امام حسین(ع) به عنوان بهترین مسیر برای حرکت تربیتی اشاره کرد و اضافه کرد: روضه امام حسین بهترین وسیله برای رشد انسان‌ها است، به این معنا شخص را به شخصیت و الگویی پیوند می‌دهد، که اولا بحث ولایت و الگوسازی را مطرح می‌کند، دوما تربیت انسان با جنس دین مطرح می‌شود و سوما هر کسی با هر گرایش اعتقادی جذب می‌کند، به عبارتی فهم دین در قالب فطرت، باعث می‌شود دین را متعلق به ۱۴۰۰ سال پیش نبینیم، بلکه لحظه به لحظه زندگی ما در راستای نزدیکی به منشا خلقت، خداوندگار تعالی باشد، همچنین الگوپذیری از نمادهای حق ما را به سمت حقیقت سوق می‌دهد.
انتهای پیام/پ