روایتی از کمبود شدید خوابگاه متاهلین/ ۲۵۰۰ دانشجوی علوم پزشکی در صف اسکان در ۱۳۰ واحد در تهران
روایتی از کمبود شدید خوابگاه متاهلین/ ۲۵۰۰ دانشجوی علوم پزشکی در صف اسکان در ۱۳۰ واحد در تهران
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برگزیده های ایران، با گذشت نزدیک به چهار سال از طرح افزایش سالانه ۲۰ درصدی ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی که بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۴۰۰ به اجرا گذاشته شد، ارزیابیهای میدانی دانشگاههای علوم پزشکی نشان میدهد که این سیاست، اگرچه به رشد عددی ورودیهای رشته پزشکی منجر شده، اما در بُعد زیرساختی و پشتیبانی آموزشی و رفاهی با چالشهای قابلتوجهی مواجه است.
هدف اولیه این طرح، تأمین نیروی انسانی حوزه درمان و رفع کمبود پزشک در مناطق مختلف به ویژه مناطق محروم کشور عنوان شده بود؛ موضوعی که در سالهای اخیر بهعنوان یکی از مطالبات سیاستگذاران بخش درمان مطرح بود. با این حال، بهدلیل عدم تخصیص کافی منابع و نبود آمادگی زیرساختی در بسیاری از دانشگاههای علوم پزشکی، افزایش ظرفیت در عمل پیامدهایی را به همراه داشته که در سخنان مسئولان آموزشی کشور نیز بهطور صریح منعکس شده است.
محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت با تأکید بر ضرورت تعادل ظرفیت پذیرش با زیرساختهای آموزشی و رفاهی اظهار کرد: طبق قانون برنامه ۲.۳ نفر به ازای هر هزار نفر جمعیت باید در رشته پزشکی داشته باشیم و ما اکنون به این حد رسیدهایم. این تعداد داشت با شیب ملایمی تامین میشد اما با این مصوبه سرعت گرفت. امروز مجموعاً حدود ۲۵۰ هزار پزشک و دانشجوی پزشکی داریم که نسبت به جمعیت کشور، بیش از ۲.۵ پزشک به ازای هر هزار نفر جمعیت داریم و بنابراین نیازی به افزایش ظرفیت نیست.
وی افزود: همه معتقدیم که ظرفیت پذیرش باید متناسب با زیرساختها و نیاز کشور باشد. در شورای عالی انقلاب فرهنگی گزارش کاملی ارائه شد و درخواست کردیم روند افزایش ظرفیت پزشکی متوقف شود. بر اساس مصوبه، امسال آخرین سال افزایش ۲۰ درصدی است و از سال آینده ظرفیتها باید با زیرساختها انطباق پیدا کند. این موضوع به صورت کتبی نیز به رئیسجمهور ارائه شده و در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار خواهد گرفت.
در همین راستا، سیدرضا رئیسکرمی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران، از تأثیرات گسترده افزایش ظرفیتها بر امکانات رفاهی دانشگاهها سخن گفت. وی با تأکید بر اینکه مجموعههای آموزشی قادر به همپایی با رشد ناگهانی جمعیت دانشجویی نبودهاند، اظهار کرد: «افزایش ظرفیتها بهطور جدی بخشهای رفاهی و فرهنگی دانشگاههای علوم پزشکی را تحت فشار قرار داده است. بطوری که ما در سال جاری ناچار شدیم برای حدود هزار دانشجو خوابگاه استیجاری تهیه کنیم.»
به گفته او، نبود ساختمانهای استاندارد در محدوده اطراف دانشگاه بهویژه در شهر تهران موجب شده دانشگاهها به اجاره هر ساختمانی که امکان تبدیل آن به خوابگاه وجود دارد، روی بیاورند. رئیسکرمی توضیح داد که فرآیند مناسبسازی این ساختمانها نیز با هزینههای قابلتوجهی همراه بوده و در بسیاری از موارد، این فضاها همچنان با استانداردهای مطلوب فاصله دارند.
وی افزود: «اتاقهای چهار، شش و هشتنفره، کمبود سرویسهای بهداشتی و تراکم بیش از حد در خوابگاههای موقت باعث شده این فضاها حتی شرایط لازم برای استراحت مناسب را فراهم نکنند، چه برسد به اینکه دانشجویان بتوانند بهصورت مطلوب به مطالعه بپردازند.»
قانون درباره خوابگاه متاهلین چه میگوید؟
در این میان دانشجویان متاهل نیز با چالشهایی جدی مواجهند، پیش از افزایش چشمگیر ظرفیت پزشکی نیز، بسیاری از دانشجویان علوم پزشکی در صف خوابگاههای متاهلی قرار داشتند و اوضاع پس از اجرای این مصوبه برای دانشجویان متاهل، نامطلوبتر شده است. این در حالی است که با توجه به تمرکز کشور بر لزوم تسهیل ازدواج و فرزندآوری جوانان، یکی از راهکارهایی که برای تسهیل این امر عنوان میشود، راهاندازی خوابگاههای متاهلی است.
در این زمینه تبصره ۴ ماده ۷ قانون جوانی جمعیت، تاکید دارد که کلیه دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی مکلفند متناسب با تعداد دانشجویان متأهل، خوابگاههای موجود را جهت اختصاص به خوابگاههای متأهلین بهسازی و تجهیز نمایند و در احداث خوابگاههای جدید، خوابگاههای متأهلین را در اولویت قرار دهند.
با این حال، بسیاری از دانشجویان علوم پزشکی که به تازگی ازدواج کردهاند، از خوابگاه کافی برخوردار نمیشوند. در این زمینه، دانشگاه علوم پزشکی تهران یکی از مطرحترین و بهترین دانشگاههای علوم پزشکی کشور است که بسیاری آرزوی تحصیل در آن را دارند اما علیرغم برخورداری از اساتید مجرب و شرایط خوب تحصیل، به دلیل عدم تامین منابع و همچنین افزایش بدون زیرساخت ظرفیت پزشکی، با چالشی جدی در ارائه تسهیلات به دانشجویان متاهل خود مواجه شده است.
دکتر محمدحسین پورغریب، معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی تهران از کمبود منابع لازم برای ارائه خدمات به دانشجویان متاهل خبر داده و اظهار کرد: در دانشگاه، مجموعاً ۱۳۰ واحد خوابگاه متأهلین داریم، در حالی که تعداد دانشجویان متأهل ما حدود ۲۵۰۰ نفر است بنابراین توازن بین ظرفیت خوابگاه و تعداد متقاضیان اصلاً برقرار نیست.
وی افزود: هر سال هم تقریباً ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفر در فهرست انتظار قرار میگیرند که به دلیل کمبود ظرفیت، امکان اسکان ندارند. نیاز به خوابگاه واقعاً جدی است و دانشجوها همیشه با این موضوع چالش دارند.
پورغریب با ارائه مثالی گفت: یکی از چالشهایی که همیشه با آن مواجهیم این است که هر دانشجو فقط دو سال میتواند از خوابگاه متاهلین استفاده کند و بعد از آن مجبور است فکری برای اسکان خود بکند. این مسئله برای ما هم مدیریت سختی دارد.
معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه در حال حاضر تلاش کردهایم بخشی از بودجه وامهای دانشجویی را در این حوزه استفاده کنیم، تصریح کرد: اکنون یک خوابگاه ۵۰ واحدی (۵۰ سوئیت) در حال بازسازی است که انشاءالله تا یک سال آینده به بهرهبرداری میرسد و کمی به ظرفیتها اضافه میکند. همچنین جلسهای با استانداری داریم تا کمک کنند یک بلوک ۱۰۰ واحدی جدید برای دانشجویان ساخته شود.
وی با تاکید بر اینکه ما مسیرهای مختلف را پیگیری کردهایم؛ از جمله وزارت بهداشت، بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی و بنیاد برکت و همچنین خیرین حوزه سلامت اما کار ساخت خوابگاه بسیار سخت و پرهزینه است، توضیح داد: برای خوابگاه مجردی حدود هزار تخت در حال احداث است که تقریباً ۵۰۰ میلیارد تومان هزینه دارد اما خوابگاه متأهلی بسیار گرانتر است. اگر یک واحد ۴۰ متری بسازیم و فرض کنیم زمین موجود باشد، با قیمت ساخت هر متر ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان، هزینه ساخت آن حدود ۲ میلیارد تومان میشود. یعنی اگر بخواهیم یک مجموعه ۱۰۰ واحدی بسازیم، حداقل ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیارد تومان (غیر از هزینه زمین) نیاز است.
پورغریب با اشاره به اینکه در تهران مشکل زمین هم داریم، گفت: برخلاف برخی شهرستانها که از نظر زمین محدودیتی ندارند اینجا هزینه زمین بسیار بالاست.
وی در رابطه با بودجه خوابگاه متأهلین بیان کرد: بخشی از آن از محل طرح «جوانی جمعیت» اختصاص پیدا میکند، اما پاسخگوی نیاز واقعی نیست مثلاً کل هزینه بازسازی خوابگاهها حدود ۱۵۰ میلیارد تومان است، اما طی یک سال اخیر فقط ۳۰ تا ۴۰ میلیارد تومان دریافت کردهایم؛ که این رقم بسیار کم است و نیازها را پوشش نمیدهد. به همین دلیل دوباره از ارگانهای مختلف، خیرین سلامت و حتی منابع داخلی دانشگاه کمک خواستهایم؛ هرچند منابع دانشگاه هم محدود است. همین الآن هم بیمارستانهای دولتی سودده نیستند و زیان میدهند، و دانشگاه مجبور است از یک بخش کم کند و به بخش دیگر اضافه کند.
/