زنی روستایی در بزنگاه‌های تاریخ معاصر/ صدور مقاومت از دل خانه‌ای گِلی به جهان

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری برگزیده های ایران‌، کتاب «خیرالنساء» به‌همت سمانه آتیه‌دوست و محمد اصغرزاده و با ویراستاری معین پایدار و منیره زین‌العابدینی در انتشارات راه یار منتشر شده است. این کتاب طرحی از یک زندگی به‌روایت خیرالنساء صدخروی و یکی از آثار مجموعه تاریخ شفاهی جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی است.

 «خیرالنساء صدخروی»، با همت و غیرت مثال‌زدنی، در طول ۸ سال جنگ تحمیلی، خانه خود در روستای صَدخَرو سبزوار را تبدیل به پایگاهی برای پشتیبانی جنگ کرده بود. او با تلاش مجدّانه و مجاب‌کردن دیگر زنان روستا، اقدام به پخت نان، تهیه مربا از میوه‌ها و محصولات بومی روستا، خیاطی و تهیه لباس برای رزمندگان دفاع مقدس می‌کرد.

«خیرالنساء» مقاومت را از دل خانه گِلی‌اش در روستای «صدخرو» سبزوار به جهان صادر کرد، زنی نه شرقی و نه غربی که هر کجا بود رسالتش را انجام داد، خیرالنساء صدخروی، در آذر ۱۳۹۹ درگذشت.

معصومه فاطمی پژوهشگر حوزه مطالعات زن و خانواده در یادداشتی که در اختیار برگزیده های ایران قرار داده به نقد و بررسی این کتاب پرداخته است،‌ این یادداشت به‌شرح ذیل است:

کتاب «خیرالنساء»، زندگی زنی روستایی را بی‌آلایش روایت می‌کند. «خیرالنساء» مثل هر زن روستایی دیگری با سنت‌های درست و غلط اجتماعی مختلفی روبه‌رو شده، زحمات بسیاری را متحمل شده و در دل سختی‌ها برای روزهای دشوار آماده شده است.

نویسنده سعی کرده است تمام زندگی «خیرالنساء» را با حفظ ویژگی‌های فرهنگی‌ و‌ اجتماعی به‌تصویر بکشد و تا حد ممکن از الفاظ و لهجه «خیرالنساء» بهره ببرد که این موضوع ممکن است در ابتدای کتاب خواننده را دچار چالش و خستگی کند، اما اگر بتواند کتاب را ادامه بدهد با واژگان جدید و اصیل ایرانی آشنا و همراه می‌شود.

روایت از سختی‌ها و نداری‌ها، فرزندآوری و سادگی مرگ فرزند، دست‌های باز و مهمان‌داری، سنت‌های اجتماعی و دین‌داری، همسرداری و مادری؛ در کتاب ذکر شده است. نویسنده در روایت‌های ساده و روزمره گاهی مخاطب را با دلزدگی نسبت به مطالعه کتاب مواجه می‌کند که برای کیفیت‌بخشی به کتاب نیاز است ویرایش شود و با حفظ شرح زندگی فردی و خانوادگی و اجتماعی، از برخی روزمرگی‌ها و مسائل خرد که بخش قابل‌توجهی از کتاب است، چشم‌پوشی کند.

خیر‌النساء، روایت زندگی زنی معمولی است که در بزنگاه‌های تاریخ حاضر بوده و اقدامی شایسته را داشته است. او قریب به صد سال زندگی کرده است و قحطی، کشف حجاب، انقلاب و دفاع مقدس را تجربه کرده است. او حتی در روزهای جنگ داعش در سوریه نیز آماده خدمت برای جبهه مقاومت بوده است، استفاده از نکات تاریخی و فرهنگی ذکرشده قابل استفاده است.

در دفاع مقدس، او مثل بسیاری از مادران از حضور فرزندانش در جنگ حمایت می‌کند و به انگیزه‌دهی و سازماندهی زنان روستای صدخرو برای کمک به جبهه اقدام می‌کند و زنان با کمک‌های مالی و کالایی، پخت نان، دوخت لباس، بافتن لباس گرم، تهیه ماست و لبنیات، پخت مربا و اقدامات متعدد دیگر به جبهه کمک می‌کنند و این اقدامات نه یک روز و یک هفته بلکه ۸ سال توأمان با زندگی آنها بوده است. زنان صدخروی نه خسته شده‌اند و نه بی‌تاب و کم‌حوصله بلکه تا توان داشته‌اند برای اعتلای جبهه حق تلاش کرده‌اند.

کتاب می‌تواند مخاطبین متعددی را به خود جذب کند، از افرادی که به مردم‌شناسی و روستاپژوهی علاقه‌مندند تا افرادی که تاریخ و دفاع مقدس و انقلاب برای آنها اهمیت دارد، حتی با زاویه دید مطالعات زنان، کتاب قابل بررسی و تحلیل است. در نگاه هر تخصص، شاید روایت‌های بسیار معمولی مورد توجه و دقت باشد.

این کتاب با کتاب «نان سال‌های جنگ» ـ درباره خاطرات زنان روستای صدخَرو سبزوار از پخت نان برای رزمندگان دفاع مقدس ـ و مستند «خیرالنساء» ارتباط موضوعی دارد و می‌توان به آنها نیز رجوع کرد.

کتاب «خیرالنساء» کنار همه کتاب‌هایی که به زندگی زنان می‌پردازد، قابل‌توجه است به‌جهت اینکه توانسته است تاریخ، سیاست، جامعه، فرهنگ را در زندگی معمولی یک زن روستایی جمع روایت کند و کنشگری زنان در سایه تحول انقلاب امام خمینی را به نمایش بگذارد.

این کتاب در ۲۸۰ صفحه و قیمت ۹۰ هزار تومان توسط انتشارات «راه یار» منتشر شده است.

/+