به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری برگزیده های ایران، رادیو را باید یکی از رسانه‌های قدیمی و با اصالت بدانیم؛ رسانه‌ای که سال‌هاست در مسند رسانه‌ای فراگیر و محبوب، با ایران و ایرانی همراه شده است. در این بین، رادیو گفتوگو نیز به عنوان یکی از ۱۴ شبکه رادیویی در معاونت صدا، سال‌هاست بصورت تخصصی در مباحث اندیشه‌ای و تبیینی تلاش می‌کند تا رسانه‌ای برای متخصصان زمینه‌های مختلف به ویژه علوم شناختی باشد.
۱۱ مردادماه سالروز راه‌اندازی برنامه‌ای در این شبکه رادیویی است که تلاش می‌کند گفتمان‌سازی بر مبنای علوم شناختی به ویژه در جنگ‌های ترکیبی را در اصلی‌ترین موضوعات کاربردی تبدیل به رفتارسازی کند. به همین مناسبت گفت‌وگویی با رضا کوچک‌زاده مدیر این شبکه رادیویی داشتیم که در زیر منتشر می‌شود.
برگزیده های ایران: در ابتدا، درباره ورود شبکه رادیویی گفتوگو به حوزه علوم شناختی و دلیل آن توضیح بدهید.
رادیو گفتوگو به جهت رسالت جریان‌سازی و فضای نخبگانی خود و با توجه به مقتضیات امروز رسانه در تمام دنیا همواره برای تبیین و روشنگری پیشتاز بوده است؛ باتوجه به اینکه فضای نبرد شناختی در حوزه رسانه سال‌هاست از عملیات روانی عبور کرده و بر پایه تسلط بر ادراک و عملکرد ذهن بنا شده، صحبت از علمی نوین و میان رشته‌ای که بیش از ۹۰ علم پایه را دربرمی‌گیرد، به میان آمده است.
از آنجا که رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۹۷ در دیدار با ستاد علوم و فناوری‌های شناختی تأکید کردند که اگر ما امروز در زمینه علوم شناختی و فنّاوری‌های شناختی تلاش نکنیم از همه دنیا عقب می‌مانیم، زمینه لازم برای حرکت بالفعل درآمده تیم سردبیری رادیو گفتوگو را ایجاد کرد، زیرا رسانه امروز یکی از ارکان قدرت در نظام بین‌الملل است.
دقت داشته باشید که علوم شناختی یک حوزه جدید است که رسانه می‌تواند با بهره‌گیری از آن، قدرت خود را روز به روز افزایش دهد. عملیات روانی که نتیجه محور بوده، ایستگاه‌های عملیات شناختی را تشکیل می‌دهد و رسانه با استفاده از علوم شناختی می‌تواند مسیر حرکت خود را مهندسی و طراحی کند، به نحوی که از ابتدای هر عملیاتی طراح اصلی باشد.
پس به صراحت می‌توان گفت عملیات روانی متمرکز بر نتیجه و عملیات شناختی، مسیر رسیدن به نتیجه را مهندسی می‌کند. بنابراین اهمیت دستیابی امروز رسانه‌ها به ابزار شناختی در فضای جنگ شناختی در دنیا، بیش از پیش ضرورت دارد؛ به همین دلیل رهبر معظم انقلاب بارها بر ضرورت تسلط به این علم نوین تأکید کردند و البته فرمایشات ایشان در فواصل زمانی مختلف به اصحاب و مدیران رسانه‌ای کشور مبنی بر قدرت رسانه در تمامی عرصه‌ها لزوم ورود به این حوزه را بیش از پیش عیان می‌کند.
انتخاب موضوع علوم شناختی در رادیو گفتوگو مستلزم پژوهش، مطالعات و بررسی‌های قبلی بوده که از حدود ۲ سال پیش از برنامه‌سازی، توسط تیم کارشناسی این برنامه انجام شده است تا امروز بتوانیم با تمرکز بر این حوزه و جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز منجر به تولید دانشی منبعث از علوم شناختی در ساحت رسانه شود که برای اولین بار در کشور تکنیک‌های رسانه‌ای در حوزه شناختی را منتشر و شیوه استفاده از آن به‌صورت کاربردی تبدیل به برنامه‌ای رادیویی به نام «ساعت بیست وچهار و یک دقیقه» شود، که امروز دوسال از تولد این برنامه در رادیو گفتوگو می‌گذرد.
– در مورد فعالیت این برنامه برای ما بیشتر توضیح دهید.
پرونده شناختی در رادیو گفتوگو از اواخر سال ۱۳۹۹ وارد مرحله تولید و پخش از آنتن این شبکه شده و مشخصاً در سه عنوان برنامه هرکدام با رویکردی متفاوت هدف‌گذاری شده است. برهمین اساس ۳ برنامه با عناوین «ساعت بیست و چهار و یک دقیقه» (پخش در روزهای دوشنبه و چهارشنبه ساعت ۱۶)، «روایت رنگ‌ها» (به صورت روزانه ساعت ۱۱:۵۵ و ۱۷:۲۵) و «امواج شبهه» (یکشنبه و سه شنبه ساعت ۱۶) در حوزه شناختی فعالیت می‌کنند.
زمانی که تکنیک‌های حوزه شناختی در بستر رسانه را در قالب برنامه کوتاه “روایت رنگ‌ها” منتشر کردیم، و از آنجایی که این محتوا برای اولین بار از رسانه منتشر می‌شد نیاز به توضیح بیشتری از نحوه به کارگیری این دانش داشت، به همین دلیل برنامه «ساعت بیست و چهار و یک دقیقه» برای گفتمان‌سازی بر مبنای این تکنیک‌ها شروع به کار کرد، پروژه شناختی در رادیو گفتوگو به سردبیری علیرضا داودی و تهیه کنندگی نوشین رهگذر، دو سال است به‌صورت متمرکز روی آنتن رادیو گفت وگوست و این برنامه توانسته در ۷ فصل تخصصی با نگاهی حرفه‌ای و با تکیه بر جایگاه اقشار مختلف جامعه، رفتارسازی ایرانی-اسلامی را تبیین و شیوه‌ای نوین در علوم انسانی را پدید آورد.
– به نظر شما ساحت‌های مختلف علوم شناختی چگونه می تواند در برنامه سازی رادیو و تلویزیون یا حتی ریل گذاری رسانه‌ای صداوسیما مورد استفاده قرار بگیرد؟
همانطور که در ابتدای صحبت‌هایم گفتم، رسانه، امروز به عنوان یکی از ارکان قدرت در نظام بین‌الملل نقش‌آفرینی می‌کند و تسلط به دانش روز ضرورتی غیرقابل انکار است. علوم شناختی و به تبع آن شناخت از جنگ‌های شناختی، از ضروریات امروزین هر فعال حوزه رسانه و عرصه مبارزه با رویکردهای غیرسخت دشمن است. طبعاً ما نیز از این پیام‌ها و برنامه‌ها کسب شناخت می‌کنیم و خود را بی نیاز نمی‌دانیم.
رادیو گفتوگو با ورود به حوزه شناختی و احصاء تکنیک‌های شناختی و البته بهره‌مندی از تیم پژوهشی قوی در این حوزه تلاش می‌کند برنامه‌ریزی محتوایی و اجرایی خود را با استفاده از این علم، طرح‌ریزی و عمل کند. با توجه به هدف‌گذاری عمیق حوزه شناختی در تمامی ابعاد از جمله در ساحت رسانه، درک و بکارگیری این دانش و مجهز بودن به تکنیک‌ها آن در شیوه‌های تاکتیکی در میدان رسانه‌ای می‌تواند مسیری متفاوت و البته هدفمند را برای رسانه ملی به ارمغان بیاورد.
البته تسلط میدانی به این دانش در مراحل ابتدایی است، اما امید داریم رسانه ملی و البته تمامی رسانه‌ها با تمرکز بیشتر و بهتر بر دانش شناختی بیش از پیش به میدان دار نبردهای رسانه‌ای در نظام بین الملل باشند. لذا امیدواریم جریان‌سازی رادیو گفتوگو و آغازگری این رسانه در شروع معرفت افزایی جامعه نسبت به جنگ‌ها و علوم شناختی به سایر حوزه‌های شنیداری و دیداری رسانه ملی و حتی فضای مجازی تسری بیابد و همچون «جنگ نرم»، «جنگ روانی» و مابقی انواع جنگ‌ها این مهم نیز مورد توجه قرار بگیرد.
/