به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برگزیده های ایران، بیست و یکم تیرماه از سوی دوستداران محیط زیست در ایران روز بدون پلاستیک و در واقع روز “بدون کیسه‌های پلاستیکی” نامیده شده است.
دلیل این نامگذاری نیز مصرف بسیار زیاد کیسه‌های پلاستیکی، رهاسازی در محیط پس از مدت زمان کم استفاده از آنها، ماهیت تجزیه‌‌ناپذیری این مواد نفتی و آسیب‌های فراوانش بر محیط زیست خشکی و دریا و زیست بوم‌ها است.
این رویداد محیط زیستی مردم را تشویق میکند با مصرف کمتر کیسه‌های پلاستیکی، خطرات ناشی از آلودگی پلاستیکی را کاهش دهند. لازم به یادآوری است که منظور از این روز، عدم استفاده از کیسه‌های پلاستیکی و ظروف یکبار مصرف با پایه پلاستیک است، نه هر آنچه که پلاستیک نام دارد.
البته روز سوم ژوئیه برابر با ۱۲ تیرماه، بعنوان روز بین‌المللی بدون کیسه‌های پلاستیکی(International plastic bag free daye) با هدف افزایش آگاهی عمومی در خصوص خطرات کیسه‌های پلاستیکی برای محیط زیست و ارائه راه‌حل‌های جایگزین برای استفاده کمتر از کیسه‌های یکبار مصرف، نامگذاری شده است.
در حال حاضر و بر اساس براوردهای انجمن ملی صنایع پلیمر ایران، حدود ۳.۵ میلیون تن مواد پلیمری و پلاستیکی در بورس کالا معامله می‌شود. سالانه حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن پلاستیک وارد کشور می‌شود و همچنین سالانه حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تن پلاستیک نیز در کشورمان بازیافت می‌شود.
به این ترتیب سالانه حدود ۴ میلیون و ۳۰۰ تا ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تن انواع محصولات پلاستیکی و پلیمری در کشور تولید می‌شود. بخشی از محصولات پلاستیکی تولیدی در کشور محصولاتی هستند که به صورت روزمره به مصرف مردم می‌رسند و یک بار مصرف هستند که از جمله آنها می‌توان به ظروف یک بار مصرف، کیسه‌های پلاستیکی و پلاستیک‌های مورد استفاده در بسته‌بندی محصولات غذایی اشاره کرد.
در مجموع، برآورد می‌شود سالانه ۱.۵ میلیون تُن از محصولات پلاستیکی روزمره یک بار مصرف در کشورمان شامل بشقاب، چنگال، قاشق، لیوان و سایر ظروف یک بار مصرف استفاده شود.
مصرف پلاستیک در ایران ۳۵ کیلوگرم به ازای هر نفر در سال است و متوسط نرخ جهانی مصرف پلاستیک نیز در همین حدود است، اما در برخی کشورهای توسعه یافته از جمله آمریکا و ژاپن مصرف سالیانه پلاستیک از صد کیلوگرم به ازای هر نفر نیز بالاتر است.
سالانه حدود ۱.۵ میلیون تُن پلاستیک در مصارف روزمره مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد و حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تن از این مواد پلاستیکی بازیافت می‌شود، مابقی این پلاستیک‌ها یا سوزانده شده و یا در طبیعت رها می‌شود.
در زمینه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی، اغلب کشورها به جنبش جهانی کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی پیوسته‌اند و دارای برنامه‌های ملی و یا منطقه‌ای هستند. برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد(UNEP) گزارشی منتشر کرده است که بر اساس آن از میان ۱۹۲ کشور، ۱۲۷ کشور قوانین و مقرراتی را برای منع و یا کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی تصویب کرده‌اند که در قالب ممنوعیت توزیع رایگان کیسه‌های پلاستیکی، ممنوعیت تولید و واردات، مالیات بر تولیدگنندگان، مالیات بر مصرف کنندگان و ایجاد شرایط لازم برای بازیافت کیسه‌های پلاستیکی اجرا می‌شود.
دریافت کمترین تعداد کیسه‌های نایلونی هنگام خرید، به همراه داشتن کیسه‌های ضخیم‌تر و یا پارچه‌ای در زمان خرید، استفاده از سبدهای خرید به جای کیسه پلاستیکی، استفاده کمتر از ظروف یکبار مصرف، خرید محصولاتی که در بسته‌بندی آنها به جای پلاستیک از شیشه یا کاغذ استفاده شده و آنچه بسیار مهم است افزایش سطح آگاهی و دانش مردم درباره موضوع از جمله راهکارهای مشارکت اجتماعی در جهت کاهش مصرف کیسه‌ها و محصولات پلاستیکی یک بار مصرف است.
مهدی خادم ثامنی؛ مدیرکل دفتر پسماند سازمان حفاظت محیط زیست
/