به گزارش برگزیده، شبکه بانکی در دوره جنگ ۱۲ روزه یکی از بخشهایی بود که از حملات مختلف مصون نماند. هر چند حملات صورت گرفته به بانکها، بیشتر در حوزه سایبری بود، اما در این بخش شبکه بانکی به هر دلیلی توانایی کافی برای مقابله با این حملات را نداشتند.
این در شرایطی است که بانک مرکزی در طول جنگ تلاش خود را بر تامین و تخصیص ارز مورد نیاز بر واردات متمرکز کرد و در این دوره مشکل چندانی در این بخش به وجود نیامد. با وجود این عملکرد، باز هم به اعتقاد کارشناسان، نظام بانکی کشور نیازمند اصلاحاتی در حوزه سایبری است. ضمن اینکه در حوزه تامین و تخصیص ارز نیز باید منتظر تغییرات بزرگی باشیم.
اولویت دولت در دوره جنگ چیست؟
در همین رابطه حجتاله فرزانی، کارشناس حوزه پولی به برگزیده گفت:«اینکه گفته میشود مدیریت منابع ارزی در بحرانهایی چود جنگ، به شکلی دیگر تخصیص مییابند، ناشی از تغییر اولویت های یک اقتصاد در دوران جنگی است. در زمانی که کشورها در وضعیت نرمال به سر میبرند، اولویتهایی چون تامین نیازهای تولید و تکنولوژی مورد نیاز صنعتی هم مطرح میشوند اما در وضعیت جنگی اینها به نفع تامین کالاهای اساسی مردم یا نیازهای دفاعی کنار خواهد رفت.»
به باور این تحلیلگر اقتصادی، منطق این تغییر اولویت از آنجا نشات میگیرد که در دوره جنگ اولویت اصلی کشورها حفظ ثبات فعلی است، نه توسعه.
وی پاسخ داد: «دولت موظف است همزمان با پیشبردن امور جنگی، کالاهای اساسی و ضروری مردم را هم تامین کند تا زیست مردم مختل نشود. این در حالی است که پیش از شروع جنگ هم ما شرایط خیلی خوبی نداشتیم و منابع ارزی کشورمان به دلیل فشار تحریمها، به شدت دچار مضیقه شده بود. به زبان سادهتر، پیش از جمله تجاوزکارانه صهیونیستها هم بانک مرکزی و دولت برای تامین یا بازگرداندن ارز به کشور دچار مسایل متعددی بودند و جنگ این امر را حتی دشوارتر هم کرده است.»
بانک مرکزی چه اقداماتی را در دستور گذاشت؟
او درباره اقدامات بانک مرکزی برای کنترل و تخصیص منابع ارزی در طول جنگ ۱۲ روزه گفت: «بانک مرکزی با توجه به وضعیت خطیری که کشورمان را در بر گرفته بود، یکسری اقدامات مشخص را در زمینههای تخصیص و تامین ارز و ثبات نظام بانکی به اجرا گذاشت که به باور من در عمل اقدامات موفقی بودند. از نمودهای عملکرد موفق بانک مرکزی را باید در کارهای دشمن مشاهده کرد. ما دیدیم پس از جنگ ۱۲ روزه تلآویو، بانک مرکزی جمهوری اسلامی را به عنوان یک سازمان تروریستی معرفی کرد.»
فرزانی درباره دلیل این اقدام توضیح داد:«اگر بانک مرکزی عملکرد مطلوب را نداشت،دشمن به این کارها هم دست نمیزد. به نظر میرسد تصور صهیونیستها این بود که با آغاز عملیاتشان بازارهای داخلی به هم خواهند ریخت و وقتی در عمل این انتظارشان محقق نشد، مذبوحانه بانک مرکزی را تروریستی اعلام کردند.»
وی افزود:«به نظر میرسد دشمن منتظر این بود که با حمله به ایران چنان روابط مالی در کشورمان مختل شود که دیگر تامین مالی صورت نگیرد. خوشبختانه چنین چیزی به دلیل اقدامات بانک مرکزی محقق نشد و دشمن متجاوز در این مورد هم شکست خورد. شکست دشمن در دستیابی به اهدافش آنها را به سمت اقدامات مذبوحانه کشاند.»
تاثیر تروریستی خواندن بانک مرکزی از سوی تلآویو چیست؟
این کارشناس حوزه پولی و بانکی درباره تاثیر «تروریستی خوانده شدن» بانک مرکزی بر عملکرد آن تاکید کرد: «عملکرد کلی سیاستگذار پولی تغییری نخواهد کرد. به طور قطع بانک مرکزی تلاش میکند هر طور شده کار خود را پیش ببرد و تا زمانی که در مجامع بینالمللی یک اجماع حول این مساله شکل نگیرد، اقدام اخیر تلآویو اهمیت چندانی نخواهد داشت. اما اگر دیگر کشورها هم حول تروریستی اطلاق کردن بانک مرکزی اجماع کنند، کار برای این نهاد بسیار دشوار خواهد شد که البته خوشبختانه تاکنون این اتفاق نیافتاده است و صرفا دشمن یک حرفی زده که جنبه عملیاتی چندانی ندارد.»
فرزانی در پاسخ به اینکه اگر این اجماع شکل بگیرد، چه خواهد شد توضیح داد: «ما مشابه این مشکل را در اواخر دولت احمدی نژاد هم داشتیم و در آن زمان دسترسی به منابع ارزی بسیار دشوارتر از امروز بود. آن زمان اجماع لازم شکل گرفته بود و لااقل آمریکا و دیگر متحدانش در کمپ غرب به آن کارزار پیوستند. به نظر من این اقدام در سطح جهانی مرسوم نیست و نباید خیلی نگران آن باشیم هر چند در جهان امروز اتفاقات زیادی افتاده که تا پیش از این مرسوم نبوده است. این مساله غیرممکن نیست ولی نمیتوانیم از امروز آن را محتمل بدانیم.»
به باور این کارشناس اقتصادی جنگ اخیر کمتر از دو هفته طول کشید و به همین دلیل تصمیماتی که سیاستگذاران از جمله سیاستگذار پولی اتخاذ کردند، تصمیماتی کوتاه مدت بوده، نه میان مدت و بلندمدت.
چرا سیستم بانکی ایران در مقابل حملات سایبری آسیب پذیر بود؟
فرزانی در مقابل این پرسش تاکید کرد: «پیش از جنگ ۱۲ روزه، بانک مرکزی نسبت به ریسک بخش فناوری و حفاظت اطلاعات شبکه بانکی مطلع بود. این پیش آگاهی موجب شده بود تا تلاشهایی برای اینکه بانکهای به سمت افزایش امنیت در این بخش بروند، آغاز شده بود. از جمله این اقدامات، ملزم کردن بانکها به افزایش امنیت شبکه و انواع هشدارهایی بود که در حوزه حفاظت اطلاعات داده شده بود.»
وی درباره مقاومت برخی از بانکها در مقابل این اقدامات گفت: «به هر حال آنها ملزم شدهاند و نهایتا این کارها را خواهند کرد اما این مقاومت هم عجیب نیست. چنین الزامات گاه با اهداف و چشم انداز بانکها همخوان نیست و بانکها هم تمایلی به اجرای آن ندارند. هر چند وقتی سیاستگذار پیگیریهای لازم را انجام دهد، در نهایت آنها نیز تبعیت خواهند کرد ولی همین تعلل نیز موجب شد در جنگ اخیر آسیب ببینیم.»
او درباره اصلاحات مورد نیاز حوزه فناوری و حفاظت اطلاعات توضیح داد: «جدای از جنگها، حملات سایبری هم به شدت افزایش یافته و اگر امنیت در حوزه سایبری فراهم نشود، کشور در دوران صلح نیز آسیبپذیر خواهد بود.بانکها باید به سرعت این اصلاحات را عملیاتی کنند و سرورهای مربوط به دادههای اولیه، پشتیبان و حالت بحران را فراهم کنند تا اگر مورد حملات سایبری قرار گرفتند و سرور اولیه آسیب دید، روابط مالی افراد دچار به هم ریختگی نشود.»
۲۲۳۲۲۹
