هفت بخش تازه امسال به شانزدهمین دوره از جشنواره تجسمی فجر راه پیدا کردند. تعدادی از این هفت بخش البته در دوره‌های دیگری نیز همراه جشنواره بودند و هر کدام به دلیلی در دوره گذشته حضور نداشتند. این دوره با بخش‌های جدید آبگینه هنری، طراحی فرهنگ‌محور، ناشران کتاب‌های هنرهای تجسمی، بخش علمی یا دانش‌هنرهای تجسمی، کاتبان سوره حمد، دیوارنگاری شهری و پوسترهای فجر همراه شده است.
بخش هنر جدید، سال گذشته در دوره پانزدهم جشنواره تجسمی فجر حذف شده بود؛ این بخش امسال دیگر باره بازگشته است. دو بخش فیلم‌های مستند هنرهای تجسمی و بازار هنرهای تجسمی نیز طی چندین دوره از جشنواره حضور داشتند که بعد از چند دوره غیبت بازگشتند.
جشنواره تجسمی فجر قرار است با رویکرد هنر نوآور، خلاق، وحدت‌بخش و امیدآفرین برگزار شود. این رویداد در اصل دارای بخش رقابتی با عنوان طوبای زرین و بخش‌های غیررقابتی است که هر کدام چندین زیرمجموعه را داراست.
امیر عبدالحسینی ـ دبیرکل شانزدهمین جشنواره تجسمی فجر ـ معتقد است که به صورت کلی در دوره‌های گذشته جشنواره از مسیر اصلی خود که قرار بوده محل حضور حرفه‌ای‌ها شود، فاصله گرفته است و به یک جشنواره کمیت‌گرایانه رسیده است. او همچنین یادآور شده که قرار بود، «تجسمی فجر» جشنواره‌ای کیوریت شده برای ارایه آثار شاخص هنرهای تجسمی و نمایش آخرین دستاوردهای جدی این حوزه در یک سال اخیر باشد.
عبدالحسینی گفته بود که اضافه شدن بخش‌های جدید به این دوره از جشنواره در راستای ترویج و تبلیغ و کاربرد هنرهای تجسمی بوده است؛ به جز بخش‌های رقابتی گذشته مواردی که به رونق و جریان هنرهای تجسمی معاصر ایران کمک می‌کند هم در این جشنواره مورد توجه قرار گرفته است.
از نگاه او بخش‌های ناشران کتاب‌های تجسمی، فیلم‌هایی با مضامین هنرهای تجسمی، طراحی فرهنگ‌محور و بازار هنر از جمله مواردی است که به جنبه‌های اقتصادی و کاربردی هنرهای تجسمی کمک می‌کند.
عکس از جشنواره تجسمی فجر سیزدهمافتتاحیه نمایشگاه شانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر یکشنبه ۸ بهمن ماه خواهد بود.
بخش طراحی فرهنگ‌محور این جشنواره در واقع در زمینه طراحی محصول، طراحی معماری، طراحی صنعتی و طراحی کاربردی است. این بخش به شناسایی و بهره‌مندی از ظرفیت خلاقانه و نوآورانه طراحان فرهنگ محور به منظور بروز و ظهور ظرفیت‌های فکری و هنری جامعه‌ی طراحان معاصر ایران با رویکرد بازارپردازی (merchandising) خواهد پرداخت و قرار است از تولید طرح‌های برگزیده بر اساس شرایط و قواعد اعلام شده حمایت کند.
بخش ناشران کتاب‌های هنرهای تجسمی یکی از بخش‌هایی است که دبیر این جشنواره معتقد بود به جنبه‌های اقتصادی و کاربردی هنرهای تجسمی کمک خواهد کرد. این بخش قرار است به کتاب‌های منتشر شده با مضامین هنرهای تجسمی بپردازد. در این بخش از کتاب‌های منتخب در بخش نمایشگاهی و فروشگاهی بازار هنرهای تجسمی فجر ارائه و از ناشران کتاب و یا کتاب‌های برتر تجلیل خواهد شد. گفته شده که در این بخش، محتوای کتاب (کتاب‌های تصویری بر اساس آثار هنرمندان یا کتاب‌هایی با مضامین ترجمه، مقاله، نقد، آموزش، پژوهش و تولید دانش هنرهای تجسمی و …)، عیار علمی، هنری و نحوه‌ی ارائه (کتاب‌آرایی) مورد توجه قرار خواهد گرفت.
بخش علمی یا دانش‌هنرهای تجسمی؛ یکی دیگر از بخش های تازه‌وارد این جشنواره است که با مشارکت دانشکده‌ها، مراکز آموزش عالی هنر و پژوهشگاه فرهنگ و ارتباطات ساماندهی شده است. این بخش به پایان‌نامه‌های مقطع «کارشناسی ارشد» و «دکترا» در رشته‌های هنرهای تجسمی خواهد پرداخت که در سه سال اخیر تحویل و دفاع شده است. در این بخش، برگزاری نشست و همایش تخصصی با مضامین اقتصاد هنر، صنایع خلاق فرهنگی، شیوه‌های نمایشگاه‌گردانی، آینده‌پژوهی و توسعه هنرهای تجسمی معاصر با مشارکت دانشکده‌های هنری کشور نیز در نظر گرفته شده است.
درباره اضافه شدن بخش کاتبان سوره‌ی حمد نیز از سوی برگزارکنندگان این جشنواره گفته شده است که «نگارش و کتابت سوره‌ی حمد یکی از مراتب عالی در هنر خوشنویسی است که از روزگار کهن تا دوره‌ی معاصر جریان دارد. از سویی قرآن کریم با سوره‌ی حمد گشوده و این سوره از منظری دیگر در عبادت روزانه‌ی مسلمانان تکرار می‌شود. اهمیت این سوره (هم از منظر قرآنی و هم از نگاه هنری) به قدری است که برگزاری نمایشگاهی شامل ۱۱۴ سوره حمد از قدمای خوشنویس تا استادان صاحب‌نام معاصر و انتشار کتاب نفیس آن به طور مستقل از منظر هویت ملی، عیار هنری و نگاه تاریخی ضروری به نظر می‌رسد.»
عبدالحسینی در این باره نیز گفته بود که در این باره چند نکته مورد توجه بوده است؛ یکی به دلیل واکنش‌هایی نسبت به قرآن و موجی از اهانت در کشورهای غربی ضرورت داشت که توجه جدی به قرآن معطوف شود. از سوی دیگر خوشنویسی، مهمترین اثر درجه یک کاتب و خوشنویس، نگارش قرآن و اوج هنرنمایی یک کاتب این است که یک نسخه قرآن را کتابت کند.
او گفته بود خوشنویسی نیست که در مقام استادی باشد و حداقل یک بار سوره حمد را کتابت نکرده باشد. از سوی دیگر افتتاح قرآن نیز با سوره حمد است و این سوره در نماز هم بارها قرائت می‌شود.
دیوارنگاری شهری نیز از بخش‌های وارد شده به جشنواره است. در این بخش قرار است دیوارهای شهری تهران در سه سال اخیر معرفی و به نمایش گذاشته شود. گفته شده که این بخش به طراحی و اجرای دیوارهای شهری اختصاص دارد و بازاجرای نقاشی‌های پیشکسوتان هنری در ابعاد بزرگ روی دیوار و همچنین کارهای پیمانکاران و گروه‌های اجرایی را شامل نمی‌شود. آثار بخش دیوارنگاری شهری قرار است توسط سازمان زیباسازی شهر تهران گردآوری، ساماندهی و ارائه شود.
همچنین قرار است اداره نقاشی دیواری سازمان زیباسازی شهر تهران علاوه بر ارائه نمایشگاهی آثار برگزیده دیوارنگاری شهر تهران طی سال‌های اخیر، سه اثر جشنواره شانزدهم را انتخاب و پس از خریداری طرح و توافق با صاحب اثر، آن‌ها را روی دیوارهای متناسب با فضای اثر اجرا کند.
پوسترهای (محیطی) فجر نیز از دیگر بخش‌های اضافه شده به این جشنواره است؛ برگزارکنندگان در این باره گفته‌اند که پوستر یکی از شاخه‌های اصلی در هنر ارتباط تصویری و از کاربردی‌ترین گرایش‌های هنرهای تجسمی است که بیشترین بیننده و مخاطب را به خود اختصاص می‌دهد. بر همین اساس نیز در این مجموعه، تمامی پوسترهای ادواری جشنواره‌های فیلم، موسیقی، تئاتر، تجسمی، شعر و مد و لباس فجر به شکل محیطی به نمایش گذاشته خواهد شد.
دبیر کل این جشنواره به بخش «مفاخر هنرهای تجسمی» نیز اشاره کرده و گفته بود که این بخش نیز امسال در موزه‌هنرهای معاصر تهران کیوریت خواهد شد. در دوره شانزدهم این بخش مدعو نداشت اما آثار هنرمندانی که به عنوان فخر هنرهای تجسمی معاصر شناخته می‌شوند، در بخشی با عنوان «مفاخر هنرهای تجسمی» ارائه خواهد شد.
افتتاحیه نمایشگاه شانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر یکشنبه ۸ بهمن ماه خواهد بود.
ثبت نام برای شرکت در بخش‌های مختلف این جشنواره یکشنبه ۲۳ مهر آغاز شد و تا ۱۸ آذرماه ادامه داشت. با پایان مهلت ارسال اثر به دبیرخانه شانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر، اعلام شد که در تمامی بخش‌ها ۱۰۰۷۶ اثر از ۳۴۲۹ هنرمند متقاضی حضور در این رویداد هنری به دبیرخانه جشنواره رسید. در ادامه جلسات انتخاب و داوری آثار هنری با حضور دبیر و داوران هر بخش در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد و فرایند داوری و ارزیابی آثار رسیده به دبیرخانه تا هفته دوم دی ادامه داشت.
این جشنواره با هماهنگی اداره کل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با همکاری مؤسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر، موزه هنرهای معاصر تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی و…، به دبیرکلی امیر عبدالحسینی و دبیری هنری مسعود زنده‌روح کرمانی، بهمن امسال در موزه هنرهای معاصر تهران، مراکز معتبر نمایشگاهی تهران و سایر استان‌ها برگزار می‌شود.
۲۲۰۵۷