هشتم سپتامبر (هفدهم شهریور ماه) روز جهانی مبارزه با بی‌سوادی است و اهمیت مبارزه با بی سوادی بر کسی پوشیده نیست لذا کم و بیش تمام کشورهای جهان و به خصوص جوامع در حال توسعه از دیرباز به اهمیّت این امر پی برده‌اند، جمهوری اسلامی ایران نیز با توجه به اهمیتی که برای امور آموزشی و فرهنگی قائل است، برنامه‌های گسترده‌ای برای مبارزه با بی‌سوادی به انجام رسانده و تشکیل نهضت سوادآموزی و فعالیت‌ها و موفقیت‌های آن در صحنه‌های بین‌المللی، شاهد گویایی بر این ادعا است.
یکی از بزرگترین دستاوردهای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران ریشه‌کنی بی‌سوادی است و در زمان پیش از انقلاب افراد کم‌سواد و بی‌سواد در کشور دیده می‌شد، بر همین اساس زنان روستایی و حتی زنان جامعه شهری دارای پایین‌ترین نرخ سواد در آن زمان بودند اما با ورود انقلاب اسلامی و پیام تاریخی امام خمینی (ره) این وضعیت بهبود پیدا کرد و همه مسئولان در تلاش هستند که بی‌سوادی در کشور و استان‌ها ریشه‌کن شود.
به بهانه روز جهانی مبارزه با بی‌سوادی به سراغ یاسر کرمی معاون سواد آموزی آموزش و پرورش استان کرمانشاه رفتیم و در ادامه با پرسش چندین سوال از وی به پاسخ‌های امیدوار کننده‌ای رسیده‌ایم.
در ابتدا در خصوص پیشینه روز جهانی مبارزه با بی‌سوادی توضیح دهید
هشت سپتامبر یا همان ۱۷ شهریور ماه، سازمان یونسکو به دلیل اهمیت و جایگاه سواد در بین جوامع مختلف این روز را به نام روز سوادآموزی معرفی کرده و در این روز شاخص‌هایی که ملاک باسوادی، کم سوادی و بی‌سوادی است معرفی کرده که در سال‌های مختلف تعریف‌های خاصی را برای سواد عرضه کرده است.
چه تعداد بی‌سواد در استان کرمانشاه وجود دارد؟
در استان کرمانشاه شاخص‌های سوادآموزی یک شاخص بین المللی و تعریف شده است و جزو استان‌های برتر کشور در این زمینه هستیم، سال گذشته طبق پالایشی که توسط سازمان‌های مختلف همکار انجام شد حدود ۲۵ هزار نفر بی‌سواد در استان کرمانشاه شناسایی شدند که طبق آماری که دولت منتشر کرده حدود هشت میلیون نفر بی‌سواد در سراسر کشور وجود دارد.
در دوران پیش از انقلاب اسلامی میانگین نرخ سواد کشوری ۳۶ درصد بود اما با ورود انقلاب اسلامی و پیام تاریخی امام خمینی (ره) در آن زمان تقاضا محور شد و در حال حاضر میانگین نرخ سواد کشوری ۹۷ درصد است.
چه میزان افراد در حال سوادآموزی هستند و چه میزان مایل به سوادآموزی نبودند؟
فردی که در دوره‌های سوادآموزی حضور پیدا می‌کند مستلزم زیرساخت‌هایی به خصوص از نظر فکری و از نظر اجتماعی است که فرد خودش تقاضا کند.
در استان کرمانشاه با برنامه‌های متنوعی که داشته‌ایم این افراد را جذب مراکز سوادآموزی خود کرده و از ۲۵ هزار نفر بی‌سواد سعی داشتیم که حداقل سالانه نیمی از این تعداد را آموزش دهیم.
اما اگر بتوان مبادی‌های ورود همچون مبادی ورود از نظر فقر فرهنگی، فقر اقتصادی، بعضی از اتباع، کوچ نشینی و عوامل مختلف دیگر توسط طرح‌های مختلف را مسدود کرد نهایتاً کار ما به ریشه‌کنی بی‌سوادی خواهد رسید.
سال گذشته حدود یازده هزار و ۷۰۰ فرد بی‌سواد تحت پوشش مراکز سوادآموزی انتقال و تحکیم بودند اما در سال جاری طبق درخواستی که استان کرمانشاه داده و تحقیقاتی که انجام شده ۱۰ هزار و ۸۰۰ نفر در مراکز سوادآموزی در حال تحصیل هستند.
آمار جمعیت بی‌سوادی شهری و روستایی را به تفکیک بیان کنید
از آنجا که آمار شهری و روستایی مدام در حال تغییر است نمی‌توان آمار دقیق را در حال حاضر اعلام کرد اما قالب جمعیت روستایی مخصوصاً در زنان مقداری در موضوع بی‌سوادی نرخ بالاتری دارد.
نرخ سواد استان کرمانشاه در میانگین نرخ کشوری مقداری بالاتر است اما برخی از شهرستان‌ها، مخصوصاً مناطق عشایری و روستایی استان کرمانشاه این نرخ سواد پایین‌تر از میانگین استانی و به طبع کشوری هستند.
یک طرحی را به نام طرح (شتاب بخشی) معرفی کردیم که انتظار می‌رود در یک بازه چهار ساله آن ناحیه، منطقه یا حتی شهرستانی که ضعیف است را به نرخ میانگین سواد استان کرمانشاه برسانیم و نرخ سواد استان کرمانشاه یک درصد از نرخ سواد کشوری که ۹۸ درصد است بالاتر است.
از چه نوع امکانات و مدارسی برای افراد بی‌سواد استفاده می‌کنید؟
نهضت سوادآموزی در کشور نیروهای جهادی و آماده به خدمت و نیروهایی که دلی کار می‌کنند را دارا است و این نیروها عملا وجه قابل توجهی در مقابل زحمات زیادی که می‌کشند، دریافت نمی‌کنند.
این نیروها آموزش دیده هستند و دوره‌های دانشگاهی عالی را سپری کردند و استان کرمانشاه توسط دانشگاه علمی کاربردی دوره‌های تخصصی را برای این افراد در سال‌های گذشته برگزار کرده است.
در مناطق کم برخوردار بحث توزیع عادلانه آموزش که شعار دولت نیز هست، وجود دارد و مراکز سوادآموزی برای خانم‌های خانه‌دار یک منبع امنی است و در آن مراکز در کنار بحث سواد که شامل سه دوره سوادآموزی، تحکیم، تعمیق و تثبیت سواد است کارگاه‌های فنی وحرفه‌ای را دایر کردیم.
۱۶ مرکز سوادآموزی در کل استان کرمانشاه وجود دارد که ۱۴ مرکز محلی و یادگیری در شهرستان‌ها و مرکز استان هستند و ۲ مرکز سوادآموزی دیگر نیز در زندان‌ها وجود دارد که در حال افزایش مراکز سوادآموزی از ۱۶ مرکز به ۱۸ مرکز هستیم.
روند پیگیری این افراد در ادامه تحصیل در مقاطع مختلف بالاتر چگونه بوده و افرادی بودند که به دانشگاه‌های کشور راه یافته باشند؟
در حال حاضر چند دندانپزشک و پزشک عمومی در استان کرمانشاه وجود دارند که از همین کلاس‌های سوادآموزی شروع به تحصیل کردند.
بسیاری از کارمندان آموزش و پرورش همین سوادآموزان مراکز ما بودند که مراحل مختلف و مراحل عالیه را طی کردند و به این نقطه رسیدند و حدود یک هزار نفر از بازرگانان، مدیران، پزشکان و معلمانی که دانش‌آموخته مراکز سوادآموزی بودند در قشرهای مختلف حضور دارند.
میزان میانگین سنی افراد شرکت کننده در مراکز سوادآموزی به چه میزان است؟
ابتدا میانگین سنی در سال‌های اخیر ۱۰ الی ۴۹ سال بود که سن قبل از ۱۰ سال به آموزش ابتدایی باز می‌گردد و دروه‌هایی که در آموزش ابتدایی وجود دارد بعد از این طرح در سال گذشته به ۱۰ الی ۵۹ سال رسید یعنی ما ۱۰ سال میانگین سنی به آموزش کشور اضافه کردیم و استان کرمانشاه در بخش اداری آموزشی جزو سه استان برتر کشور شده است.
یک طرح بین‌المللی هم توسط رئیس سازمان سوادآموزی در ایران به نام رهیافتهای نوین اجرا شد و حدود ۱۰۰ طرح به عنوان طرح شاخص معرفی شدند.
استان کرمانشاه نیز در همین بحث رهیافتهای نوین توسط اساتید استان کرمانشاه در امر آموزش جزو پنج استان مؤثر کشور بوده و ورود خوبی هم به بحث پژوهشی داشته که در تلاشیم به مرحله اجرا برسند.
آیا موارد خاصی در این حوزه وجود داشته اینکه افرادی با سن خیلی زیاد راغب به تحصیل باشند؟
«روند آموزش باید به جایی برسد که یک تغییر در روند زندگی فرد ایجاد کند» و این یک تعریف جامعی از سواد از سازمان یونسکو است که در سال گذشته عرضه کرد.
در استان کرمانشاه کوردها معمولا جزء اقوام پیشرو بودند و در حال حاضر سال‌خورده‌ای ۸۴ ساله وجود دارد که اخیرا برای شرکت در کلاس‌های سوادآموزی اعلام آمادگی کرده است.