به گزارش خبرگزاری برگزیده به نقل از مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، همایش ملی شناخت مفاخر خراسانشمالی با محوریت بزرگداشت ابوالعباس فضل بن احمد اسفراینی با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و اهالی فرهنگ شامگاه پنجشنبه (۶ آذر) برگزار شد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم گفت: ایران عزیز همواره برای ما ایرانیان عزیز بوده است اما در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه این عزیزبودن آشکارتر شد.
وی افزود: به یاد دارید که در شب عاشورا، هنگامی که مقام معظم رهبری در آن مراسم حضور یافتند، از آقای کریمی مداح محترم خواستند که «ایران ای سرای امید» را بخواند البته ایشان حضور ذهن نداشت و شعری دیگر خواند ولی دوشنبهشبِ گذشته در ایام فاطمیه نیز آقای کریمی «ایران ای سرای امید» را در فضایی اقتباسی اجرا کرد.
صالحی با بیان اینکه ایران، جانِ ایرانیان است و در این جنگ تحمیلی ۱۲ روزه جایگاه این جان روشنتر شد، تصریحکرد: بارها عرض کردهام که ما ایرانیان در سرزمینی زندگی میکنیم که ویژگیهای کمنظیری دارد؛ افزون بر تمدنی چند هزار ساله، تمدنی پیوسته است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: هرگاه مورد حمله قرار گرفتهایم به سرعت خویشتن را بازیافتهایم، از این جهت، ایران در میان تمدنهای جهان کمنظیر است؛ تمدنی چند هزار ساله که نه به زمین افتاده و نه حتی فرونشست تاریخی داشته است.
وی با طرح این پرسش که چرا ایران چنین ویژگیای دارد؟ افزود: به این سوال پاسخهای گوناگونی میتوان داد اما به مناسبت این محفل که برای پاسداشت وزیر دانشمند ایرانی ابوالعباس اسفراینی برگزار شده است، تنها به یک نکته اشاره میکنم: ایرانیان، پیش و پس از اسلام، نهادی به نام «نهاد وزارت» را بسیار جدی گرفتند.
صالحی تصریح کرد: از دوران هخامنشیان تا ساسانیان نهاد وزارت نهادِ مهمِ ایرانی بود؛ مفهومی که تا حدی با صدر اعظمی یا نخستوزیری امروز قابل مقایسه است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه پس از اسلام نیز تمدن اسلامی بهسرعت از این نهاد ایرانی تأثیر پذیرفت، گفت: ابوالعباس اسفراینی یکی از چهرههای برجسته این عرصه بود.
وی افزود: در حوزه هویت ملی به نقش نهاد وزارت اشاره میکنم؛ یکی از حوزههای هویت ملی ما زبان فارسی است و نهاد وزارت نقش قابل توجهی در حفظ زبان فارسی داشت.
صالحی با اشاره به برخی آثار ادبی_تاریخی تصریحکرد: نقش این آثار در حفظ زبان فارسی برجسته است مثلا «تاریخ بلعمی» به گونهای نوشته شده است که یک دانشآموز دبیرستانی نیز میتواند بخشهای قابل توجهی از آن را بفهمد؛ این مساله به نقشی که این شخصیتهای بزرگ در حوزه ادبیات ایفا میکردند، بازمیگردد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: اینکه زبان دیوانی به زبان فارسی تغییر میکند کار کمی نبود؛ زبان اداری رسمیت بخش زبان و فرهنگ است، ابوالعباس اسفراینی زبان رسمی اداری را به فارسی بازمیگرداند که مساله کم اهمیتی نیست.
وی با بیان اینکه ابن سینا که وزیر آلبویه بود فلسفه را برای نخستین بار به زبان فارسی نوشت، افزود: در همین راستا میتوان به وزرای دیگر چون خواجه نظامالملک طوسی نیز اشاره کرد او که ۳۰ سال وزیر سلجوقیان بود نقش مهمی در گسترش زبان فارسی داشت.
صالحی با تاکید بر اینکه کسانی مانند ابوالعباس اسفراینی که وزیر دوره غزنوی بود و امثال وی زبان فارسی را برای ما به یادگار گذاشتند، تصریحکرد: اگر اقوام مختلف ایرانی با نخ تسبیح زبان فارسی به هم متصل هستند به دلیل اقدامات امثال ابوالعباس اسفراینی است و نباید آنها را دست کم گرفت؛ این وزیرانِ دانشمند تلاش کردند از زبان فارسی به عنوان جوهر اصلی ایران صیانت کنند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: نقش دیگر وزیران دانشمند به ادبیات و شعر ایران باز میگردد شعر ایرانی بخشی از هویت ایران است، ادبیات و شعر ایران همپای زبان فارسی دو نماد شناسایی ایران در جهان است.
وی افزود: طبق روایت خودِ فردوسی بلعمی از رودکی میخواهد کلیله و دمنه را به شعر بسراید (البته این اشعار در دسترس ما نیست) این امر نشاندهنده حمایتهای وزیران دانشمند ایرانی از شعر و ادبیات فارسی است.
صالحی تصریح کرد: مناسبات ابوالعباس اسفراینی با فردوسی قابل توجه بوده است البته اینکه فردوسی از چه زمانی شاهنامه را سرود و اسفراینی از کجایِ سرودن شاهنامه به فردوسی متصل شد مساله دیگری است اما در حداقلیترین حالت در باز تدوینهای نهاییِ شاهنامه نقش ابوالعباس اسفراینی جدی است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: یکی از اقدامات خواجه نظام الملک (که نقش قابل توجهی در تاریخِ ایران ایفا کرده است و سی سال وزارت را برعهده داشته است) این است که برای هر مدرسهای که ساخته بود و یا تحت حمایتش قرار داشت دستور میداد ۵ شاهنامه نوشته و اهدا شود، همین امر موجب ترفیع جایگاه شاهنامه شد.
وی با بیان اینکه نقش دیگر وزرا در حوزه فرهنگ، آداب و رسوم ایرانی است که در این حوزه هم نهاد وزارت ایرانی سهم قابل توجهی ایفا کرد، افزود: خواجه نظامالملک تقویم جلالی را طراحی میکند؛ نوروز در دورههایی از عباسیان هم سابقه داشت اما تقویم جلالی معنایی تازه به فرهنگ و رسوم ایرانی داد و به اقوام ایرانی گفت تقویم را از نوروز آغاز کنید و محاسبه آن نیز به روش خاصی صورت پذیرد.
صالحی تصریح کرد: از اینرو تداوم تاریخی ایران پدیدهای خاص است، کمتر سرزمینی مانند ایران داریم که از این ویژگی (تداوم تاریخی) برخوردار باشد.
وی افزود: نقش بزرگانی چون ابوالعباس اسفراینی در حوزههای مختلف از جمله هویت ملی ایران قابل توجه بوده است بنابراین گرامیداشت این افراد بزرگداشت ایران و فهمیدن بهتر ایران است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: برای اینکه این خاک به دست ما به امانت برسند بزرگان زیادی در این مسیر کار کردند و حتی جان دادند و به شهادت رسیدند؛ امانتِ سنگینی در اختیار ماست و با تمام همت برای پاسداری از آن باید بکوشیم.
گفتنی است، اسفراینی با نام کامل فضل بن احمد از شخصیتهای برجسته تاریخ ایران است که همزمان در عرصه سیاسی و فرهنگی نقش مهمی ایفا کرد.
ابوالعباس اسفراینی از دبیران سامانی و نخستین وزیر دربار غزنوی است که توانست زبان فارسی را در متون دیوانی رسمی نهادینه کند و زندگی این مرد درباری نمونهای از هماهنگی قدرت و فرهنگ است که حتی پس از مرگش، میراثش الهامبخش پژوهشگران و دوستداران ادبیات ایران شد.
۲۴۳
