زاوش محمدی؛ آغاز سال با یک پایان امیدوارکننده همراه بود. پایانی که در حقیقت نقطه انتهایی یک ماراتن طولانی و پرپیچ و خم به شمار می رفت که در آن بالاخره صعود کردیم. یک صعود قابل پیش بینی که به رغم تمامی جذابیت و اهمیت آن نگرانی های عمیق و دلشوره های متعددی به همراه داشت. تیمی که مقتدرانه و پیش از موعد بلیت جام جهانی را اوکی کرد اما این صعود خنده های عمیقی در پی نداشت. تنها یک تبسم با چهره ای که از چشم ها نگرانی می بارد.
تیم ملی فوتبال ایران در چارچوب رقابتهای مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۶، پس از تساوی مقابل ازبکستان ۱ امتیاز شیرینی که برای ورود به این تورنمنت نیاز داشت را کسب کرد و راهی دور بعد شد. شاگردان قلعهنویی برخلاف آنچه خودش اظهار داشت، مقابل ازبکستان عملکرد خیرهکنندهای نداشتند و تا آستانه شکست نیز پیش رفتند. تیم ایران در بازی شب گذشته ۲ بار از حریف ازبک خود عقب افتاد اما با گلهای مهدی طارمی هربار به بازی برگشت تا امید مردم برای صعود ناکام نماند و در نهایت بلیت امریکا را رزرو کند. اما کیفیت بازی تیم ملی برابر ازبک ها و تساوی در تهران دلشوره هایی عمیق را به همراه داشت که می تواند یک چالش بزرگ در مسیر جام جهانی باشد.
دفاع پراشتباه، مسن و کند
تردیدی وجود ندارد که تیم ازبکستان یک تیم با برنامه و سرعتی است اما نه آنقدر باکیفیت که بتواند تیم ایران را در منگنه قرار دهد. ستاره های ایران نفر به نفر از رقیب ازبک بالاتر و بهترند و از منظر نیروی انسانی و کیفیت و کمیت فوتبال قطعا از آنها بالاتریم.
با این وجود بیشتر از آنکه برنامه ها و پلن ازبک ها برای رسیدن به گل موثر باشد، عملکرد ضعیف خط دفاع و گلر تیم ما باعث دریافت گلهای ساده از جانب ازبکها شد. بی تردید یکی از مشکلات تیم ملی به ویژه در خط دفاعی که به وضوح در این بازی به چشم آمد، میانگین سنی بالای مدافعان مرکزی تیم ایران است. میانگین بازیکنان تیم به قدری بالا است که ایران در حال حاضر دومین تیم مسن دنیا به شمار میرود. علیرغم وعدههایی که قلعهنویی برای جوانگرایی داده، هنوز میبینیم که از یک مدافع ۳۵ ساله که چابکی لازم را ندارد برای چنین بازی حساسی استفاده میکند. دل بستن سرمربی تیم ملی برای استفاده از بازیکنی مانند خلیلزاده که در جام جهانی ۲۰۲۶ به ۳۷ سال میرسد، واقعا جای تعجب دارد. مدافعی که در دوران جوانی نیز اشتباهات نابخشودنی داشت و حالا که به آستانه بازنشستگی رسیده، کندی نیز مزید بر علت شده و ضریب اشتباهاتش بیشتر شده و قطعا با این کیفیت در جام جهانی برابر رقبا و مهاجام حرفه ای حرفی برای گفتن نخواهد داشت.
بیرو نه تمرکز دارد نه آمادگی
استفاده از علیرضا بیرانوند در ترکیب تیم ملی با وجود ۲ دروازهبان باتجربهی دیگر، مسئله بعدی است که نقدهای زیادی را میطلبد. گل دوم ازبکستان روی اشتباه او دریافت شد که اعتراض هواداران را به شدت برانگیخت. در ۳۲ سالگی و بعد از نزدیک به ۸۰ بازی ملی، دیگر نمیتوانیم بپذیریم که بیرانوند، شبیه به یک دروازهبان جوان عمل کند، واکنش نشان بدهد و اسیر حواشی شود. کافی است به عملکرد یکی دو ماه اخیر او نگاهی بیندازیم. بیرانوند در تراکتور هرگز آن دروازهبان کماشتباه سابق نبوده و بعضاً گلهای عجیبی را نیز دریافت کرده و در تیم ملی نیز در عملکردی نزدیک به فاجعه داشته و به هیچ توپی نه نگفته.
قلعهنویی اما در کنفرانس خبری بعد از بازی بیرانوند را بعد از طارمی به علت مهار یک موقعیت تک به تک، بهترین بازیکن زمین دانست و از او تشکر کرد! مهدی طارمی با گلهای فوقالعاده زیبایی که به ثمر رساند جور اشتباهات فردی و تیمی را کشید و به همین دلیل بهترین بازیکن زمین شد. شاید اگر این مهاجم نبود، فاتحه ایران خوانده میشد! حالا اینکه سرمربی تیم، چنین بازیکنی را با گلر پراشتباه آن در یک رده قرار میدهد، درواقع نوبر است.
باز هم طارمی
مهدی طارمی با وجود مصدومیتی که داشت و به صلاحدید مربی تیم، کادرفنی و کادر پزشکی مقابل ازبکستان بازی کرد. البته قلعهنویی پیش از بازی اشاره کرده بود که سلامتی طارمی از همه چیز مهمتر است و در کنفرانس خبری بعد از بازی نیز گفت که او فقط بخاطر مردم پا به توپ شد. خبرنگاران ازبک پیش از بازی تنها سوالی که از امیر قلعهنویی پرسیدند، مربوط به حضور طارمی بود. طارمی یک تنه کار را برای ایران درآورد و ثابت کرد که چرا تیم حریف انقدر کابوس حضورش را داشت.
تعویض های کاربردی
در کنار عملکرد درخشان مهدی طارمی، تعویضهای تاکتیکی سرمربی تیم نیز در بازیسازی و تغییر نتیجه تاثیر فراوانی داشت. میدان دادن به جوانترها حتی برای دقایقی اندک از جمله گامهای مثبت قلعهنویی برای اعمال روند جوانسازی تیم بود که کارامد هم نائل شد. اگرچه سرمربی تیم ملی تاکید می کند که جوانگرایی را با شیب ملایم انجام می دهد اما صرف استفاده از چند جوان آن هم به عنوان بازیکن تعویضی شیب مورد ادعای را بسیار ملایم تر از ادعاهای موجود نشان می دهد. با این وجود باید به تعویض های سرمربی و تغییر جریان بازی نمره قبول داد و همین نشان می دهد که سرمربی تیم ملی حداقل در بخش بازیخوانی و «کوچینگ دگیم» خوب عمل کرده. هر چند که باید تاکید کرد در جام جهانی قرار نیست با حریفانی در حد ازبکستان بازی کنیم و تردستی در برابر حریفان بزرگتر و مربیان کارکشته تر نقشی کلیدی در موفقیت خواهد داشت. آنچه حداقل روی کاغذ از کادر فنی فعلی تیم ملی کمتر انتظار می رود.
پلن تازه برای جام جهانی
به طور کلی ملیپوشان کشورمان برای ادامه افتخارآفرینی به تغییرات اساسی بیشتری نیاز دارند. تیم ایران مقابل ازبکستان جلو نیفتاده بود که با گلهای حریف به تساوی برسد؛ بلکه گلهای خورده را جبران کرد و توانست نتیجه را برابر کند. همین نکته خودش بسیار جای کار دارد. در ادامه راه قطعا حریفان بزرگتر و سرسختتری پیش روی ایران خواهند بود که برآمدن از پس آنها ممکن از توان طارمی به تنهایی خارج باشد. بنابراین کادرفنی و امیر قلعهنویی باید از الان فکری کنند که فکر باشد!
۲۵۸۲۵۷