صفر تا صد احداث “خطوط تراموا” در تهران/ به هر قیمتی حاضر به احداث تراموا نیستیم!

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برگزیده های ایران،  آلودگی هوا و ترافیک، دو مشکل دیرینه تهرانی‌هاست و نسخه‌هایی که طی سالیان گذشته برای حل این چالش جدی پیچیده‌اند، نتوانسته سایه آلودگی هوا را از سر این شهر و شهروندانش کم کند اما میان ده‌ها راهکار برای کاهش آلودگی هوا، تنها یک گزینه وجود دارد که همه صاحبنظران و مسئولان امر بر آن اتفاق نظر دارند و آن “گسترش و ارتقای حمل و نقل عمومی” است.

حمل و نقل عمومی در تهران از جمله مترو و اتوبوس که در بسیاری از شهرهای دنیا شامل موارد دیگری مانند تراموا و مونوریل نیز می‌شود، رشد قابل توجهی داشته است؛ اگرچه در مقطعی این حوزه با پسرفت مواجه شد اما در ماه‌های اخیر نه تنها شاهد رونق خوبی در حمل و نقل عمومی هستیم بلکه خبرهای هفته‌های اخیر حاکی از افزودن مُد جدیدی به حمل و نقل عمومی تهران است.

طبق آنچه از سوی مسئولان مربوطه عنوان شده، قرار است تراموا (نوعی قطار برقی شهری است که واگن‌های آن بر روی ریل‌هایی که در خیابان تعبیه شده‌اند، حرکت می‌کند.) به جمع وسایل حمل و نقل عمومی تهرانی‌ها افزوده شد و ضمن تغییر چهره شهر، گامی در جهت گسترش این حوزه بردارد.

اگرچه تراموا قدمتی ۲۰۰ ساله در دنیا دارد و بسیاری از شهرهای دنیا از جمله استامبول، لندن، ملبورن، وین و سان‌فرنسیسکو از وجود آن بهره‌مند بوده‌اند اما به دلیل اینکه اقدام نوینی در کشورمان محسوب می‌شود پرسش‌ها و اما و اگرهای زیادی درباره آن وجود دارد که مسئولان شهرداری تهران در هر فرصتی به آنها پاسخ می‌دهند، در این راستا برای دریافت پاسخ برخی پرسش‌ها درباره اقدام شهرداری برای راه‌‌اندازی تراموا در تهران به سراغ محسن هرمزی؛ سرپرست معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران رفتیم که مشروح آن تقدیم مخاطبان برگزیده های ایران می‌شود:

برگزیده های ایران: در حال حاضر وضعیت مترو و اتوبوسرانی تهران شرایط رضایت‌بخشی ندارد، آیا ورود تراموا به شبکه حمل و نقل عمومی ما را با چالش مواجه خواهد کرد یا به عنوان یک مکمل می‌تواند مفید واقع شود؟

آنچه درباره تراموا دنبال می‌کنیم، در طرح جامع حمل و نقل و ترافیک شهر تهران بررسی شده است یعنی مشاوران ما بر اساس مصوبه ۱۵۶ شورای عالی ترافیک، این طرح را طی یکسال بروز‌رسانی کرده‌اند.

مصوبات ۱۵۶ و ۱۷۵ شورای عالی ترافیک شهرداری‌ها را مکلف کرده که طرح جامع حمل و نقل شهر تهران که در گذشته تهیه شده بود را بروز‌رسانی کنند، برای تحقق این امر، یک سال است سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران قراردادی با کنسرسیومی (شرکتی بزرگ، متشکل از چند شرکت) منعقد کرده تا بروز‌رسانی طرح جامع انجام شود. درحال حاضر مطالعات این طرح به اتمام رسیده و به زودی آن را به شورای عالی ترافیک کشور ارسال می‌کنیم.

براساس مطالعات انجام شده ۳ کریدور، شرایط اجرای تراموا را دارند که شامل پایانه شرق جدید تا تهرانسر، جنت آباد تا میدان فاطمی و مسیر تردد اتوبوس‌های بی‌آر تی در بزرگراه اشرفی اصفهانی است.

این مطالعات برای انجام مشورت و نظارت در اختیار شورای شهر تهران قرار می‌گیرد و شورای عالی ترافیک به عنوان مرجع اصلی، نظر نهایی را خواهد داد. بعد از تأیید طرح توسط شورای عالی ترافیک، وارد فاز نخست اجرای طرح می‌شویم.

در حال حاضر نتیجه مطالعات و بررسی کارشناسان و مشاوران طرح این است که تهران می‌تواند از تراموا به عنوان خطوط تکمیلی حمل و نقل عمومی بهره‌مند شود.

برگزیده های ایران: آیا همه جوانب امر از جمله تأمین سرمایه‌گذاری اولیه و هزینه‌های راه‌اندازی تراموا هم سنجیده شده است؟

پرداختن به مواردی از این دست در مطالعات فاز نخست اجرای طرح بررسی می‌شود؛ چنانچه نتیجه بررسی‌ها منفی باشد قطعاً این کار را انجام نمی‌دهیم.

برگزیده های ایران: بنابراین احتمال اینکه در بررسی‌های ثانویه به این نتیجه برسید که شرایط اجرای طرح فراهم نیست هم وجود دارد؟

بله؛ ما نمی‌گوییم که حتماً باید اجرا شود و به هر قیمتی قرار نیست این اتفاق بیفتد؛ قرار نیست شهر را دچار مشکل کنیم و بگوییم چون حرف دوره ماست باید عملی شود.

برای اجرای این طرح، جوانب ترافیکی، فنی، مطالعات امکان سنجی و برآورد هزینه سنجیده می‌شود و در صورتی که نتیجه مثبتی دریافت کردیم طرح اجرایی می‌شود بنابراین قرار نیست شهر را با یک چالش مواجه کنیم.

برگزیده های ایران: آیا بخش خصوصی مشارکتی در اجرای این طرح خواهد داشت؟

با توجه به اینکه راه‌اندازی تراموا یک مگا پروژه است، در برخی بخش‌ها می‌توانیم با بخش خصوصی همکاری کنیم اما در بخش تأمین سرمایه و واگن، سراغ بخش دولتی می‌رویم که در این راستا تفاهم نامه‌ای با وزارت دفاع منعقد کردیم و درباره کلیات موضوع به توافق رسیدیم تا در صورتی که نتیجه نهایی مطالعات، اجرای طرح باشد وارد فاز مذاکره با وزارت دفاع شویم و سرمایه‌گذاری به صورت تهاتر انجام شود.

خوشبختانه وزارت دفاع سازنده سیستم سیگنالینگ ( سیگنالینگ یا سیستم علائم، وظیفه کنترل و هدایت قطارها را به شکل هوشمند و با استفاده از مجموعه‌ای از تجهیزات سخت افزاری، سنسورها و سیستم‌های نرم افزاری به عهده دارد) است و با توجه به اینکه عمده سیستم تراموا نیز سیگنالینگ و هوشمندسازی است، می‌توانیم از توانایی این وزارتخانه بهره‌مند شویم.

علاوه بر این برای اجرای تراموا با سیستم‌های تهویه، آسانسور، پله برقی و غیره مواجه نیستیم و نیازی به ساخت‌ایستگاه نیز وجود ندارد بنابراین هزینه‌هایمان کاهش می‌یابد آنچه نیاز داریم در سیستم برق، ناوگان و سیگنالینگ خلاصه می‌شود که در حوزه برق و سیگنالینگ وزارت دفاع ید طولایی دارد و برای تأمین ناوگان نیز از طریق کارخانه واگن‌سازی، شریک چینی یا کشور‌های همسایه می‌توانیم مشکل را حل کنیم.

برگزیده های ایران: تغییر در ساختار تراموا یعنی تبدیل ریل به لاستیک که اخیراً یکی از اعضای شورای شهر به آن اشاره کرد، چقدر قطعیت دارد؟

در فاز نخست پروژه مشخص خواهد شد که نوع ناوگان به صورت ریلی باشد یا چرخ لاستیکی؛ اما در حال حاضر نمی‌توانم پاسخی به این پرسش بدهم که کدام یک از آن‌ها بهتراست.

برگزیده های ایران: چه زمانی شاهد اعلام نتیجه مطالعات اولیه خواهیم بود؟

مطالعات اولیه‌مان را این هفته برای شورای عالی ترافیک ارسال می‌کنیم، بعد از تصویب کریدور‌های اجرای طرح، وارد مطالعات فاز یک می‌شویم.

برگزیده های ایران: میزان جا به جایی مسافران با تراموا و بی‌آر تی بررسی شده است؟

بله؛ پاسخ قابل قبولی هم برای آن وجود دارد؛ این آمار، نتایج مطالعات کارشناسی است که نشان می‌دهد تراموا در مقایسه با اتوبوس‌های بی آر تی و اتوبوس‌های عادی، می‌تواند نقش مؤثرتری در میزان جا به جایی مسافران داشته باشد؛ این آمار مقایسه‌ای در جدول زیر قابل مشابل مشاهده است:

/