روزنامه تلگراف چاپ انگلیس در گزارشی نوشته است: «طبق یادداشتی که از این جلسه بعدا توسط وبسایت افشاگر ویکیلیکس منتشر شد، رابرت گیتس، وزیر دفاع اسبق آمریکا به برنارد کوشنر، وزیر خارجه اسبق فرانسه گفت، آنها همیشه میخواهند تا آخرین آمریکایی علیه ایرانیها بجنگند اما وقت آن رسیده که وارد بازی شوند.
اکنون پس از گذشت ۱۳ سال، تغییراتی در جهان پدید آمده و ائتلافهای جدیدی به سرعت در حال شکل گرفتن هستند.
ریاض دیگر آنقدر به واشنگتن متکی نیست که بخواهد مقابل ایران بایستد. در جهانی که به طور فزاینده چندقطبی است، عربستان سعودی به دنبال شرکای امنیتی دیگری است که در حوزه انتخابات با بیثباتی کمتری مواجه شوند و یا آن شریک مدنظر از عربستان سعودی به دلیل مسائل حقوق بشر کمتر انتقاد کند.
در عین حال، چین تحت ریاست شی جینپینگ سیاست خارجه قدرتمندتری را دنبال میکند. چین نه تنها در سال ۲۰۱۰ نسبت به مسئله حمایت تحریمها علیه ایران تحریک نشد بلکه امروز امیدوار است تا با عادیسازی روابط میان ریاض و تهران، شکل و شمایل تازهای به خاورمیانه بدهد.
طنز ماجرا اینجاست که همزمان با اینکه جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا تمرکز خود را از خاورمیانه دور میکند تا با نفوذ اقتصادی و نظامی چین در منطقه آسیا-آرام مقابله کند، پکن گشایشی را در خلیج فارس شناسایی کرده است.
عدم مشارکت آمریکا و فاصله گرفتن این کشور از خاورمیانه بیش از یک دهه است که در حال وقوع میباشد.
در دهه اول قرن بیست و یکم، خاورمیانه برای ایالات متحده آمریکا و تا حدودی برای انگلیس حیاتی بود. واشنگتن به شدت به نفت عربستان وابسته بود و در عوض ریاض انتظار عرضه ثابت تسلیحات آمریکایی و یک شریک امنیتی قابل اعتماد که مایل است ایران را محدود کند، داشت. به گفته منتقدان، مسئله نفت در قلب سیاست واشنگتن نسبت به خاورمیانه قرار داشت.
با این حال، طی ۱۵ سال اخیر وابستگی واشنگتن به نفت خلیج فارس تا حدی زیادی کاهش یافته و از طرفی انقلاب شیل تولید انرژی داخلی آمریکا را افزایش داده است. امروزه آمریکا کمتر از شش درصد نفت خود را از عربستان سعودی وارد میکند. همچنین دولتهای باراک اوباما، دونالد ترامپ و جو بایدن، رئیسجمهور کنونی آمریکا تمامی اقدامات را جهت کماهمیت شمردن خاورمیانه انجام دادند.
طی اقدامی پس از آنکه سازمان سیا در گزارشش ذکر کرد محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی دستور قتل جمال خاشقجی، منتقد سعودی و ستوننویس روزنامه واشنگتن پست را در کنسولگری عربستان در استانبول صادر کرد، آقای بایدن، وعده داد تا بن سلمان را “پاسخگو” کند و حتی اخیرا هم این رهبر دوفاکتو عربستان سعودی را فردی “مطرود” خواند.
رئیسجمهور بایدن با خروج از افغانستان و فاصله گرفتن از خاورمیانه امید داشت بتواند با نفوذ اقتصادی و نظامی رو به رشد چین در منطقه هند- آرام و ماورای آن مقابله کند.
نطق و سخنرانیهای زیاد آمریکا درباره مسائل حقوق بشر عربستان سعودی، حس نفرت را در این کشور ایجاد کرد و موجب شد تا رهبر عربستان سعودی به دنبال جایی دیگر برای محافظت از منافع خود باشد. در عین حال، چین هم نقش فعالتری را در روابط جهانی ایفا کرد و با آغاز سومین دور از ریاست شی جینپینگ گفت که چین باید برای مبارزه قاطع، فعال و شجاع باشد.
جدای از این موارد، چند روز گذشته عربستان سعودی نیز تصمیم خود را نسبت به عضویت در سازمان همکاری شانگهای تصویب کرد.
کریستین اولریشسن، استاد خاورمیانه در موسسه بیکر دانشگاه رایس، واقع در تگزاس گفت: عربستان سعودی با اقداماتش و حرکت به سوی چین نشان میدهد که به دنبال تامین منافع ملی خودش است. برخی کشورها با آمریکا معامله میکنند اما آنها به دنبال منفعت هستند زیرا نه ما را دوست میدارند، نه به ما اعتماد دارند و نه باور دارند که ما رازهای آنها نگه میداریم.
روابط عمیق ریاض با پکن بیانگر تغییر بازارهای صادرات نفت است. چین در سال ۲۰۲۲ با خرید ۱.۷۵ میلیون بشکه در روز به اصلیترین وارد کننده نفت عربستان بدل شده است. غول نفتی آرامکو سعودی هم سرمایهگذاری چند میلیارد دلاری خود را در چین افزایش داده است.»
۳۱۰۳۱۰