غزال زیاری- حدود شصت هزار سال پیش، عقاب‌هایی با بال‌هایی به طول سه متر، در آسمان جنوب استرالیا پرواز می‌کردند. این گونه از عقاب با نام علمی Dynatoaetus gaffae (عقاب قدرتمند گاف) چنگال‌هایی داشته که حتی می‌توانسته یک کوالا یا یک کانگوروی کوچک را برای وعده غذایی‌اش شکار کند. این شکارچی عظیم‌الجثه، احتمالا بزرگترین عقاب در تاریخ دنیا بوده است.
تحقیقی که در روز شانزدهم مارس در ژورنال پرنده‌شناسی منتشر شد، جزئیاتی را در مورد جمع‌آوری فسیل‌های این پرنده توسط تیمی از محققان دانشگاه فلیندرز استراالیا ارائه می‌کند. چهار فسیل استخوان بزرگ در سال‌های ۱۹۵۶ و ۱۹۶۹ در غار مایرز استرالیا یافت شده بود و به علاوه ۲۸ تکه استخوان نیز در بین تخته سنگ‌ها پیدا شد که به محققان کمک کرد تا بتوانند تصویر بهتری از این پرنده غول‌پیکر منقرض شده خلق کنند.
این عقاب شکارچی منقرض شده، شباهت‌هایی به کرکس‌های دنیای قدیم دارد که در دوره پلیستوسن در آفریقا و آسیا زندگی می‌کردند و در بین جانوران امروزی، نزدیکترین جانور به این عقاب منقرض شده، احتمالا عقاب فیلیپینی میمون‌خوار است که گونه‌ای در خطر انقراض به شمار می‌رود.
بیشتر بخوانید:
-
شتر ها و کوسه ها ناجی میلیون ها انسان از مرگ حتمی !
-
عکس | این سازه های مرموز و شگفت انگیز هم سو با اعتدال خورشید!
در اواخر دوره پلیستوسن که صفحات یخ و یخچال‌های طبیعی در حال رشد و گسترش بودند، جانوران عظیم‌الجثه‌ای مثل ماموت‌ها در روی زمین پرسه می‌زدند و احتمالا عقاب قدرتمند گاف، سلطان آسمان بوده و برترین شکارچی پرنده به شمار می‌رفته.
الن ماتر، نویسنده این مقاله و دیرینه‌شناس دانشگاه فلیندرز در این رابطه گفته:«اغلب به این نکته اشاره می‌شود که استرالیا در گذشته تعداد معدودی شکارچی بزرگ زمینی داشته؛ پس عقاب قدرتمند گاف، می‌تواند جای خالی شکارچیان بزرگ قاره را پر کند. این کشف نشان می‌دهد که در گذشته خانواده پرندگان در استرالیا چقدر گسترده‌تر بودند و این شکارچیان نیز تحت تاثیر انقراض دسته‌جمعی‌ای که منجر به از بین رفتن بسیاری از جانوران عظیم‌الجثه شده، قرار گرفته‌اند.»
عقاب قدرتمند گاف و پرنده کوچکتر دیگری که Cryptogyps نام دارد، گونه‌هایی از شکارچیانی بودند که اندمیک استرالیا بوده و تنها در این کشور زندگی می‌کردند.
تروور ورتی، یکی از نویسندگان این مقاله و دیرینه‌شناس دانشگاه فلیندرز گفته:« عقاب قدرتمند گاف، بسیار بزرگ بوده ؛ بزرگتر از هر عقاب دیگری از هر قاره دیگر؛ تقریبا می‌توان با اطمینان گفت که به اندازه بزرگترین عقابی که در گذشته در جزایر نیوزیلند و کوبا یافت شده بود و منقرض شده و حدودا ۱۳ کیلوگرم وزن داشته.»
Dynatoaetus یا همان عقاب قدرتمند گاف، با عقاب‌های دم گوه‌ای که در حال حاضر نیز در استرالیا زندگی می‌کنند، همزیستی داشته و محققان بر این باورند که این اتفاق جالبی به حساب می‌آید. ماتر در این رابطه گفته:«با توجه به متنوع‌تر بودن پرندگان شکارچی استرالیایی در گذشته، می‌توان این را گفت که عقاب دم‌گوه‌ای در گذشته، در قلمروی محدودتری زندگی می‌کرده و خوراک محدودتری نیز داشته. در غیر این صورت، می‌بایست برای این منابع مستقیما با عقاب قدرتمند گاف رقابت می‌کرده.»
بیشتر عقاب‌ها و کرکس‌های استرالیا از جمله Dynatoaetus (عقاب قدرتمند گاف) حدود پنجاه هزار سال پیش و همراه با اکثریت جانوران عظیم‌الجثه قاره منقرض شدند. نتایج یک تحقیق در سال ۲۰۲۰ حکایت از آن دارد که دلیل انقراض این گونه‌ها، احتمالا تغییرات شدید محیط و بد شدن شرایط، از جمله کمبود آب، افزایش آتش‌سوزی درختان و جنگل‌ها بوده که منجر به انقراض دست‌کم ۱۳گونه عظیم‌الجثه جانوران ، از جمله بزرگترین وامبت‌ها و کانگوروهای دنیا شده است.
منبع: popsci