روز تولد دکتر جیمز پارکینسون که در سال ۱۸۱۷ برای نخستین بار “پارکینسون” را به عنوان یک بیماری تشخیص داد؛ به عنوان روز جهانی پارکینسون نامیده شده است. روز جهانی پارکینسون هر سال در ۱۱ آوریل برگزار می‌شود تا آگاهی مردم در مورد این بیماری افزایش یابد.
پارکینسون چیست؟
بیماری پارکینسون (PD) نوعی اختلال عصبی است که با از بین رفتن مروری سلول‌های دوپامین ساز مغز بروز پیدا می‌کند.
علائم پارکینسون چیست؟
این بیماری با علائم حرکتی و طیف گسترده‌ای از عوارض شامل اختلالات شناختی، اختلالات سلامت روان، اختلالات خواب و درد و … همراه است. بسیاری از افراد مبتلا به بیماری نیز در طول دوره بیماری خود دچار زوال عقل می‌شوند. علائم شایع بیماری شامل موارد زیر است:
- سفت شدن عضلات و کندی حرکت
- لرزش دست و سایر اندام‌ها
- راه رفتن نامتناسب به گونه‌ای که پاها روی زمین کشیده می‌شوند و فاصله پاها بیش از حالت طبیعی است.
- قامت خمیده
- اختلال بلع و آبریزش دهان
- کاهش توانایی‌های ذهنی
- حرف زدن آرام و ضعیف
- پوست چرب و تعریق زیاد
- بی‌خوابی
- تغییرات خلقی و افسردگی
توجه داشته باشید که علائم بیماری پارکینسون شروعی تدریجی دارد و نشانه‌ها در آن به آرامی پیشرفت می‌کنند.
شیوع پارکینسون در جهان
شیوع پارکینسون در جهان طی ۲۵ سال گذشته دو برابر شده است. برآوردهای جهانی در سال ۲۰۱۹ نشان داد که در دنیا بیش از ۸.۵ میلیون نفر مبتلا به این بیماری هستند. برآوردهای سازمان جهانی بهداشت حاکی از آن است که در سال ۲۰۱۹، پارکینسون منجر به مرگ ۳۲۹ هزار نفر شده است.
علت بروز پارکینسون
بیماری پارکینسون تقریباً در همه نژادها بروز می‌یابد و مردان و زنان را به یک اندازه درگیر می‌کند. علت اصلی بیماری هنوز به طور دقیق شناخته نشده اما برخی عوامل نظیر سن بالای ۶۰ سال، برخی عفونت‌ها و داروها، سابقه ژنتیکی و مسمومیت با جیوه در ابتلا به بیماری نقش دارند.
روش تشخیص پارکینسون
انجام سی‌تی‌اسکن، پایش علائم بیماری مانند لرزش، کندی حرکات، سفتی عضلات و ناپایداری وضعیت بدن و واکنش مثبت بدن بیمار به داروی لوودوپا از جمله روش‌های تشخیص پارکینسون توسط پزشکان است.
درمان بیماری پارکینسون
تاکنون درمانی قطعی برای کند شدن رشد بیماری، توقف بیماری و یا بهبود کامل کشف نشده است اما داروی «لوودوپا» هم‌اکنون برای بهبود علائم بیماری تجویز می‌شود. در مراحل پیشرفته بیماری در برخی بیماران عمل “تحریک عمقی مغز” توسط پزشک پیشنهاد می‌شود.
نکات تغذیه‌ای در مبتلایان پارکینسون
واحد ساختمانی پروتئین، اسید آمینه است؛ بعضی از اسیدهای آمینه با داروی لوودوپا در جذب از دستگاه گوارش رقابت می‌کنند و میزان ورود آن به جریان خون و مغز را تغییر میدهند که از جمله منابع غذایی اصلی این اسیدهای آمینه، شیر، پنیر، کنسرو ماهی تن، گوشت مرغ و بوقلمون و گوساله است که در برخی بیماران، علائم ممکن است با حذف یا به حداقل رساندن این منابع در وعده‌های غذایی، کاهش یابد؛ البته باید توجه داشت که محدودیت بیش از حد دریافت پروتئین در این بیماران می‌تواند با کاهش توده عضله منجر به کاهش توان عملکردی بیمار مبتلا به پارکینسون شود.
بهترین نوع رژیم غذایی در افراد مبتلا به پارکینسون افزایش دریافت غذاهای گیاهی و مصرف ماهی و آجیل‌ها و دانه‌های روغنی به عنوان منبع مناسب برای تامین پروتئین است. همچنین برای کاهش تداخل غذا و دارو بهتر است دارو با معده خالی خورده شود. به عبارت دیگر دارو یک ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از غذا به خصوص غذاهای پروتئینی (انواع گوشت، لبنیات و تخم مرغ) مصرف شود.
بیماران مبتلا به پارکینسون باید از مصرف قهوه و مواد حاوی کافئین پرهیز کنند. برخی بیماران ممکن است دچار اختلال در بلع شوند که برای این بیماران باید رژیم غذایی نرم و مایع توسط متخصص تغذیه تجویز شود.
بیشتر بخوانید:
آیا مغز می‌تواند خود را ترمیم کند؟
۲۳۳۲۳۶