امیرحسین فوقانی_ از آگوست ۱۹۱۴، آنها از گاز اشک آور، به طور دقیق تر، از دو ماده شیمیایی، زایلیل بروماید و اتیل برومواستات استفاده کرده اند که هر دو دارای بوی مطبوع و میوه ای هستند. گازها مانند اسپری پراکنده شده و باعث تحریک گوش و چشم، آسیب به ریه، حالت تهوع و استفراغ می شود. علائم بعد از حدود نیم ساعت ناپدید می شوند. بدیهی است که جدای از ناراحتی حاد، این گازها نمی توانند در میدان نبرد مؤثر باشند زیرا کشنده نیستند.
آلمانی ها همچنین از مقدار زیادی گاز اشک آور (بیش از ۱۸۰۰۰ هویتزر شیمیایی) علیه روس ها مستقر در بولیموف، نزدیک رودخانه راوکا، در غرب ورشو، در ۳۱ ژانویه ۱۹۱۵ استفاده کردند. در اکتبر ۱۹۱۵، آلمانی ها با بمب به Neuve Chapelle حمله کردند. همان گازها اما با کمک فریتز هابر، رئیس تسلیحات شیمیایی ارتش آلمان که اوضاع را طور اساسی تغییر داد. او در ۲۲ آوریل ۱۹۱۵ استفاده از کلر را به عنوان گاز جنگی در ایپرس، بلژیک آغاز کرد. در ساعت پنج بعد از ظهر، آلمانی ها بیش از ۶۰۰۰ قوطی را باز کردند و ۱۶۸ تن کلر را به منطقه ای که لشکرهای ۴۵ و ۸۷ فرانسه در آن مستقر بودند فرستادند.
کلر، گازی که چگالی آن حدود دو و نیم برابر هوا است و دارای رنگ سبز کم رنگ و عطری عجیب و غریب است که تجزیه می شود. این گاز بسیار واکنش پذیر است، در تماس با آب، این گاز اسید هیدروکلریک تولید می کند که پس از رسیدن به راه های هوایی کشنده میشود و باعث سوختن شیمیایی ریه ها می شود. در مقادیر کم باعث سرفه، استفراغ و سوزش چشم می شود. سربازان محافظت نشده بلافاصله جان باختند. به نظر می رسد که حدود ۱۰۰۰ سرباز در جریان اولین حمله کلر Ypres جان خود را از دست دادند.
اما اثر استراتژیک مورد انتظار هابر یک اثر جزئی بود زیرا در آغاز به سربازان آلمانی هیچ گونه حفاظتی در برابر چنین مواد شیمیایی ارائه نمی شد. علاوه بر این، کلر تحت فشار از قوطی ها آزاد می شود و به شکل ابری در هوا “پرتاب” می شود و تغییر جهت باد می تواند وضعیت را به شدت تغییر دهد.
انگلیسی ها همچنین در نبردهای لوس در ۲۵ سپتامبر ۱۹۱۵ از کلر استفاده کردند، اما نتایج فاجعه باری به همراه داشت، زیرا ابر سمی در هر دو اردوگاه وارد شد.
ویکتور گریگنارد (۱۸۷۱-۱۹۳۵)، برنده جایزه نوبل شیمی در سال ۱۹۱۲. او به دلیل واکنش شیمیایی که نام او را دارد و شیمی آلی را به ترکیبات فلزی متصل می کند، شناخته شده است. گریگنارد در طول جنگ و در مقیاس صنعتی، دومین گاز جنگی به نام فسژن – کربونیل کلرید را تولید کرد. این گاز کاملاً بی رنگ و دارای یونجه یا علف تازه بریده شده است. با این حال، زمانی که بوی گاز حس میشود، دارای غلظت بسیار بالا و بسیار سمی است. در آب حل می شود و پس از استنشاق تا سطح آلوئول ها به ریه ها می رسد و در آنجا به آرامی به دی اکسید کربن و اسید هیدروکلریک تبدیل می شود که به تدریج بافت آلوئول را می سوزاند و باعث ادم ریوی می شود.
حدود سه ساعت پس از استنشاق، سرفهای دردناک و به دنبال آن خفگی و تا لحظه مرگ، فرد بدون از دست دادن هوشیاری، عذاب وحشتناک و خفگی طولانیمدت چند روزه دارد. دوزهای بالای فسژن می تواند در عرض چند ثانیه باعث مرگ شود. به نظر می رسد که این گاز برای اولین بار در دسامبر ۱۹۱۵، در ترکیب با کلر، در نزدیکی Ypres، در Wieltje – یک انجمن بسیار کشنده تر که توسط خود فریتز هابر طراحی شده بود، استفاده شد.
فسژن و یک ترکیب مشابه دیگر، دی فسژن (تری کلرومتان کلروفرمات)، مسئول مرگ حدود ۸۵ درصد از بیش از ۹۰۰۰۰ نفری هستند که در طول جنگ جهانی اول در اثر خفگی جان خود را از دست دادند.
گاز خردل
شوم ترین گاز جنگی محسوب که “پوشش رسانه ای” داشته است، گاز خردل است. گاز خردل (دی اتیل دی کلریک سولفید) گسترده ترین سلاح شیمیایی جنگ بزرگ بود. در حالت خالص، مایعی بی رنگ است و گازی تولید می کند که به رنگ زرد بسیار ملایم است و بوی مشهودی از سیر یا ترب دارد. مانند سایر مواد شیمیایی، گاز فقط در مقادیر زیاد کشنده است.
گاز خردل سوختگی های شیمیایی ایجاد می کند، ابتدا باعث تحریک شدید پوست و مجاری تنفسی و به دنبال آن ظاهر شدن حباب ها و تاول های بزرگ روی بدن می شود که با مایع زرد رنگ التهابی پر شده است. در سطح ریه باعث تخریب غشاهای مخاطی و ادم ریوی می شود و بسته به آلودگی می تواند باعث سوختگی و عفونت های پوستی انبوه و تغییر شکل دائمی، کوری و ظهور سرطان پوست شود.
این گاز برای اولین بار توسط آلمانی ها در ۱۲ ژوئیه ۱۹۱۷ در نبرد Passchendaele (امروزه، Passendale) در نزدیکی Ypres مورد استفاده قرار گرفت. اگرچه میزان مرگ و میر ناچیز بود و تنها ۲ تا ۳ درصد بود، تصاویر سربازانی که با گاز خردل کشته شده بودند در سراسر جهان راه افتادند. کهنه سربازان اعلام کرده اند که این بدترین سلاحی است که می توان با آن مبارزه کرد، زیرا دردی که باعث می شود آنقدر غیرقابل تحمل است که ترجیح می دهید فقط به شما شلیک شود. از آنجایی که میزان مرگ و میر ناشی از سلاح های شیمیایی در جنگ جهانی اول بسیار پایین بود، در جنگ جهانی دوم کاربرد چندانی نداشته است.
منبع: history of yesterday
۲۲۷۲۲۷
