حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی درایتی پژوهشگر حوزه نسخ خطی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری برگزیده های ایران، از تالیف مجموعه «فهرستواره نسخه‌های خطی فارسی و عربی شبه قاره» خبر داد و گفت: این مجموعه آماده انتشار است و پیشنهاد چاپ آن نیز به کتابخانه ملی داده شده است، البته هنوز مشخص نیست که این مجموعه توسط کتابخانه ملی منتشر خواهد شد یا خیر؟.امیدواریم با توجه به رسالت این کتابخانه در حوزه نسخ خطی این کار انجام شود.
وی ادامه داد: این فهرستواره شامل تمام نسخه‌های خطی فارسی و عربی شناسایی شده در شبه‌قاره ( هند، پاکستان، بنگلادش) است. نکته جالب در این میان این است که در شبه قاره نسخه‌های فارسی بیشتر از عربی است، اگر نسبت نسخه‌های عربی به فارسی را در ایران ۴۰ به ۶۰ بدانیم، در شبه قاره (پاکستان، بنگلادش و هند) این نسبت ۳۰ به ۷۰ یا ۳۵ به ۶۵ خواهد بود.
درایتی افزود: این فهرستواره در قالب دو مجموعه منتشر خواهد شد، مجموعه اول شامل ۱۸۰ هزار نسخه خطی فارسی موجود در شبه‌قاره است و مجموعه دوم به ۹۰ هزار نسخه خطی عربی در این منطقه جغرافیایی اشاره دارد. مجموعه فهرستواره نسخه‌های خطی فارسی در ۱۴ مجلد و فهرستواره نسخ خطی عربی در ۸ مجلد آماده خواهد شد.
این پژوهشگر نسخ خطی که پیش از این نیز چندین مجموعه در این حوزه تالیف کرده است، انتشار فهرستواره‌های نسخ خطی فارسی و عربی شبه‌قاره را مقدمه‌ای برای کار عظیم گنجینه میراث فارسی دانست و افزود: گنجینه میراث فارسی همه اطلاعات سراسر جهان از نسخه‌های خطی فارسی که قابل ردیابی است و در اختیار ما قرار گرفته است را در بر دارد.
وی گفت: در این مجموعه ۵۰۰ هزار نسخه خطی فارسی داخل و خارج ایران را به تفصیل از آغاز و اواسط سال آینده تدوین نهایی خواهیم کرد و این کار مهمترین کار در ۲۵ سال گذشته خواهد بود.
درایتی در پاسخ به اینکه نسخه‌های موجود در فهرستواره شبه‌قاره به صورت شخصی فهرست‌نویسی و شناسایی شده یا از فهارس نسخ خطی کتابخانه‌های شبه‌قاره بهره برده‌اید، گفت: عمدتاً از فهارس استفاده شده است، برخی نسخه‌‌ها دیجیتالی شده بود که توانستیم آن‌ها را روئیت کنیم، با توجه به امکانات جدید خیلی از فهارس را گرفتیم، خیلی‌ها را نیز از منابع گرفتیم.
وی درباره وضعیت شناسایی، دیجیتالی و فهرست‌نویسی نسخ خطی در شبه قاره گفت: در یک مقطعی طی سال‌های گذشته به اطلاعات موجود در حوزه خطی خوب توجه شده است، اما در گذشته خصوصاً در هند دسترسی به اطلاعات اولیه نسخ خطی کار سختی بود، بسیاری از فهارس خوب هم به اردو و انگلیسی است.
/