حدود ۱۶ سال پیش نخستین دانشکده طب سنتی ایران در دانشگاه علوم پزشکی تهران افتتاح شد اما تعداد کم فارغ التحصیلان این طب جوابگوی نیاز کشور به متخصصان طب سنتی نیست. این امر زمینه جولان مدعیان دروغین در عرصه طب سنتی ایرانی را باز گذاشته است که با تجویزهای غلط و درمان‌های بی‌پایه و اساس، نه تنها سلامت مردم را به خطر می‌اندازند بلکه چهره طب سنتی را هم تخریب می‌کنند. یکی از شیوه‌های مورد توجه این قبیل افراد هم زالودرمانی است.
زالودرمانی و احتمال انتقال بیماری
به گفته یک متخصص طب سنتی، اینکه زالو درمانی برای چه فردی، در چه شرایطی و با چه تعدادی زالو انجام شود، نیاز به علم و تخصص کافی دارد. هر فردی اجازه ندارد ادعا کند که می‌تواند از طریق زالودرمانی اقدام به درمان بیماران کند. به عنوان مثال برای افرادی که بیماری خونریزی دهنده دارند قطعاً استفاده از زالو بسیار خطرساز است و نباید برای این افراد از این روش درمانی استفاده شود.
دکتر غضنفری می‌گوید: «اگر هدف ما، بهبود خون‌رسانی موضعی و ناحیه‌ای باشد، استفاده از زالو می‌تواند بسیار مؤثر باشد. مواردی را داشتیم که جراحی پیوند انگشتان در اثر تروما انجام شده و برای افزایش خون‌رسانی ناحیه و ترمیم سریع‌تر زخم، زالو درمانی صورت گرفت که باعث بهبود شرایط فرد شد. البته این امر در سایر کشورها هم انجام می‌شود. در این شرایط قرار دادن زالو در محل مورد نظر، سبب مکش خون در آن ناحیه می‌شود. زالو آنزیم‌هایی دارد که باعث رقیق‌تر شدن خون می‌شود، لذا در افرادی که اصطلاحاً خون آنها غلیظ است هم استفاده از زالو سبب می‌شود گردش موضعی خون بیشتر شود. بنابراین زالودرمانی می‌تواند برای افرادی که مشکل در خون‌رسانی موضعی دارند استفاده شود.»
وی در خصوص انواع زالوها در درمان بیماران می‌گوید: «در عالم طبیعت، انواع و اقسام زالو وجود دارد. برخی زالوها سمی هستند و اصلاً در بحث درمانی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. یکسری زالوها هم غیر ایمن هستند یعنی نمی‌دانیم خاستگاه زالو کجاست. موضوع بعدی بحث، استفاده مجدد از زالوهایی است که یک‌بار مورد استفاده قرار گرفته‌اند. لازم به ذکر است که به طور طبیعی غذای زالو خون است و با یک بار مکیدن خون تا مدت زیادی می‌تواند زنده بماند. حال اگر از زالویی استفاده کنیم که قبلاً خون آلوده‌ای را مکیده است، از نظر تئوری، امکان انتقال بیماری وجود دارد. یکی از دیدگاه‌هایی که طرفداران محیط زیست در خصوص زالو مطرح می‌کنند آن است که زالو را بعد از استفاده، معدوم نکنید و صبر کنید وقتی خون مکیده شده‌اش تمام شد مجدداً مورد استفاده قرار گیرد. این امر، هم خوب است و هم بد. چرا که اگر از زالویی مجدداً استفاده شود ممکن است سبب انتقال بیماری‌ها به فرد دیگری شود. خوبی‌اش این است که اگر بیماری نیاز به تکرار زالو درمانی داشت از همان زالوهای خودش برای بار دوم می‌توان استفاده کرد. البته این امر قابل بررسی بیشتر است.»
جولان عوام‌فریبان در طب سنتی
عوام‌فریبی همواره راهی برای سوءاستفاده از درد مردم است به طوری که سودجویان از گرفتاری و بیماری مردم بهره می‌جویند و به‌رغم نداشتن کوچک‌ترین تخصص و علمی، خود را درمانگر بیماری‌های بی‌دوا و درمان می‌نامند که نه تنها درمانی حاصل نمی‌شود بلکه وخامت بیماری را برای مردم به ارمغان می‌آورد.
فرشته و همسرش متولد دهه ۳۰ هستند. آنها دچار بیماری‌هایی همچون دیابت، درد مفاصل، واریس و مشکلات عضلانی شده‌اند. بیماری‌هایی که شاید درمانی برای آن نباشد اما با تغییر سبک زندگی و مصرف دارو مشکلات‌شان کاهش می‌یابد. فرشته و همسرش برای رهایی از مصرف داروهای هر روزه و درد عضلات به سمت تبلیغات دروغین فردی که ادعای تخصص در طب سنتی و همچنین علاج این بیماری‌ها را دارد، کشیده می‌شوند. این شخص برای انجام درمان پا به خانه این زوج سالمند می‌گذارد. این بانوی سالمند می‌گوید: «اول برای همسرم زالوها را گذاشت و مشکلی پیش نیامد. بعد از اتمام کار گفت که دیگر نیازی به مصرف دارو ندارید و به جای داروهای شیمیایی برای درمان و کنترل دیابت از این دمنوش‌ها استفاده کنید. وقتی نوبت به من رسید بعد از یک ربع که زالوها را روی بدنم گذاشت خونریزی از همان نواحی شروع شد. خونریزی بند نمی‌آمد. دچار ضعف و بی‌حالی شدم و مجبور شدیم با اورژانس تماس بگیریم. متخصص دروغین هم تا فهمید به اورژانس زنگ زده‌ایم بساطش را جمع کرد و رفت.» از او می‌پرسم حال همسرت چطور است؟ آیا او درمان شد؟ می‌گوید: «با وجود اتفاقی که برای من افتاد، همسرم همچنان معتقد بود که این فرد تجویز درست انجام داده است و داروهای دیابتش را تا مدت‌ها قطع کرد، تا اینکه که نزد پزشک متخصص رفتیم. آنجا مشخص شد شرایط بیماری‌اش وخیم‌تر شده است. بماند که برای انجام همان زالودرمانی دروغین چقدر هزینه مالی متحمل شدیم.»
۲۳۳۰۲