پریسا ساسانی: مهدی امامی از جمله شاگردان استاد محمدرضا شجریان است که به پشتوانه تجربه و پیشینه آوازی که داشت در سن ۲۴ سالگی یعنی در اوج جوانی و تا اندازه‌ای پختگی صدا به واسطه تکنیک‌های آموزشی که از استاد شجریان آموخت توانست با پشتکار به یکی از خواننده‌های خوب موسیقی ایرانی تبدیل شود. خواننده‌ای که امروزه در کنار برجسته ترین استادان موسیقی همچون استاد حسین علیزاده آهنگساز و نوازنده چیره‌دست می نشیند و در تور کنسرت‌های پی در پی گروه موسیقی «هم‌آوایان» نقاط مختلف دنیا حضور دارد.
این خواننده موسیقی ایرانی در گفتگو با برگزیده درباره کارگاه‌های استاد شجریان، بیان نکات مهارتی در این کارگاه‌ها، شرایط آموزش آواز در ایران و مسیری که در طول سالها فعالیت و تمرکز روی مقوله آواز طی کرده سخن گفت.
* سنت آموزش موسیقی ایرانی و به خصوص آواز در ایران یک سنت آموزش سینه به سینه است که استاد محمدرضا شجریان در کارگاه‌های آواز خود این مهم را به انجام رسانده است. حس و حال شما از آن دوران و حضور در کارگاه آموزش چگونه بود؟
مهدی امامی خواننده موسیقی ایرانی :کارگاه‌های آموزش آواز استاد شجریان برای من که جوان بودم و البته دیگر شاگردان استاد تحقق یک آرزو و یا شاید هم تنها آرزو بود. این فرصت و اقبال برای ما به عنوان کسانی که از کودکی به موسیقی و آواز علاقه‌مند بودیم بسیار ارزشمند و غنیمت بود زیرا می توانستیم در محضر یک استادِ تمام عیار آواز و موسیقی دستگاهی ایران آواز را یاد بگیریم و یا به اصطلاح نفس به نفس با استاد شجریان این هنر را بیاموزیم. حال اینکه حضور در کلاس استاد در ایجاد انگیزه و هموار کردن مسیر پیشرفت من و بسیاری از هنرجویانی که در آن مقطع زمانی در کارگاه شرکت کرده بودند بسیار تاثیرگذار بود.
* تا جائیکه می دانم صرف علاقه به آواز، شرط حضور در این سلسله کارگاه‌ها نبود.
بله همینطور است، افرادی که در این کارگاه‌های آوازی حضور داشتند، دارای عقبه آوازی بودند و سالها آواز کار کرده بودند اما حضور در کنار استاد شجریان به عنوان بخش مهمی از مسیر فراگیری آواز ، علاوه بر کسب مهارت های آوازی ، انگیزه بخش بود و هنرحویان را به مسیر حرفه ای شدن سوق می داد ،همانطور که گفتم پیش از حضور در این کارگاه‌ها الفبای اواز را از اساتید دیگر فراگرفنه بودیم اما کارگاه استاد شجریان موجب شد که مسیر آواز جدی تر و حرفه ای تر شود کما اینکه می بینیم بخشی از دوستانی که در آن گارگاه‌ها آموزش دیدند به طور جدی خوانندگی را ادامه دادند .
* پیش از ورود به کارگاه آواز استاد شجریان، مقدماتی این هنر را نزد چه فرد یا افرادی فراگرفته بودید؟
کارگاه آواز استاد شجریان بخش مهمی از مسیر هنری من بود ولی همانطور که گفتم عقبه آوازی داشتم و نزد اساتید دیگری دوره دیده بودم ، در آغاز با کمک پدرم استاد احمد امامی آوازخوانی و نوازندگی تمبک را شروع کردم و در کنار او آواز و تصنیف می خواندم، دیگر سازها نظیر سنتور و سه تار را نیز می نواختم و بعدها از محضر اساتیدی چون آقای ادیب، استاد محسن کرامتی که خود از شاگردان برجسته استاد شجریان بودند بهره بردم ،استاد کرامتی از تاثیرگذارترین اساتید در مسیر آوازی من ، هم به لحاظ منش هنری و هم از جهت مهارت و شناخت ردیف موسیقی دستگاهی بودند، در ادامه در کلاس های آواز وتحلیل ردیف استاد محمدرضا لطفی شرکت کردم که بسیار مفید و کارآمد بود و در سال ۸۵ وارد کارگاه آواز استاد شجریان شدم و همچنان در حال فراگیری هنر و اواز ایرانی هستم.
* مهمترین نکته ای که در کارگاه آواز استاد آموختید و در مسیر حرفه ای شما تاثیرگذرا بود؛ چه موضوعی بوده است؟
مرام و معرفت و منش اجتماعی استاد که در دهه اخیر بارها از آن صحبت شده است برای من تاثیرگذار بود. شجاعت و جسارت استاد که نه تنها در رفتار اجتماعی ایشان که به اعتقاد من حتی در صدا و آواز ایشان هم نمایان است .
* در آن زمان بسیاری از علاقمندان پشت در کارگاه آواز ماندند، آیا افرادی که سال ۸۵ پذیرفته شدند جزء خوش شانس‌ها بودند یا اینکه بحث محدودیت های آموزشی وجود دارد؟
اینکه ما خوش اقبال بودیم قابل انکار نیست البته محدودیت هم حتما وجود داشته است ، نکته دیگر اینکه همانطور که مبدانید در بحث آواز متاسفانه اسلوب مشخص، مدرسه آواز یا مواد آموزشی واحد و مدونی وجود نداشت و ندارد بنابراین استعدادهایی وجود دارند که با توانایی بالقوه‌ای که در زمینه آواز دارند به واسطه آموزش غلط مسیر اشتباه را طی می کنند و نتیجه مطلوب را نمی گیرند، .بخشی از ناکامان کارگاه از این گروه بودند . از طرفی فکر می کنم در آن تاریخ با توجه به اطلاع رسانی و در واقع استقبالی که از این کارگاه‌ها شده بود، از تعداد زیادی خواننده تست اولیه گرفته شد که طیف وسیعی از علاقه مندان و خوانندگان را که علاقه‌مند روش استاد شجریان بودند پوشش می داد. در کنار این موضوع سن و سال و جوانی هنرجو هم برای استاد مهم بود و متقاضیانی که جوان بودند را انتخاب می کردند چون به نظرشان راحت‌تر می‌توانستند با آنها تمرین کنند و به نظرم استاد با هوش بالا و تجربه ای که داشتند از روی دقت و با وسواس هنرجویان را انتخاب می کردند حال اینکه شاید استعدادی از نظر ایشان پنهان مانده باشد که این ذات هر انتخاب و قضاوتی است .
* در واقع به نوعی غربالگری استاد شجریان نتایج خوبی در دراز مدت ایجاد کرد و شاهد موج جدیدی از خواننده‌های جوان و نوآور در این عرصه بودیم.
بله تا حدی درست است ، البته این نکته را باید در نظر داشت که خیلی از خواننده های خوب که در حال حاضر فعالیت آوازی دارند در کلاس استاد شجریان شرکت نکردند و همانطور که میدانید دوستان زیادی داریم که که در کارگاه بودند اما امروز فعالیت حرفه ای ندارند ، برای خواننده شدن تنها صدای خوب یا نام استاد شجریان کافی نیست بلکه سواد موسیقیایی و منش هنری و البته انگیزه و پشتکار نیز لازم و ضروری است .
* به عنوان فردی که این موقعیت را داشتید به شکل درست چه قبل از ورود به کارگاه و چه بعد از آن آموزش آواز ببینید؛ چقدر تلاش می‌کنید آموزش آواز ایرانی را چون استاد شجریان ادامه دهید و شاگرد تربیت کنید؟
نزدیک به ۲۰ سال است که آواز تدریس می‌کنم و در تمام این سالها در بخش آموزش آواز از همه توان و آموخته هایم برای علاقه‌مندان کم نگذاشته‌ام و همه تلاشم را به خرج دادم تا آواز و زیبایی شناسی موسیقی ایرانی را صادقانه و امانت‌دارانه به هنرجویان منتقل کنم .
۲۴۳۵۷