به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری برگزیده های ایران، انتشار غیرقانونی کتاب‌های ناشران امروز دیگر مساله تازه و عجیبی نیست، هر چه می‌گذرد روش‌ها و شگردهای فعالان این عرصه عجیب و غریب‌تر می‌شود، گویا اتاق فکر مشخص و هوشمندی برای این عرصه تدارک دیده شده است، هر روز به تعداد سایت‌ها و کانال‌‌های فروش اینترنتی پی‌دی اف کتاب‌های ناشران افزوده می‌شود و بازار کتاب‌سازان داغ‌تر در سوی دیگر ماجرا ناشران که صاحبان اصلی این بازار هستند در چجنبره مسائل اقتصادی نشر گرفتار مانده‌اند.
سالهاست وزارت ارشاد و اتحادیه ناشران و کتابفروشان به ماجرا وارد شده‌اند و مسیری نیز پیموده شده است، اما هنوز نتوانسته‌ایم این مار هفت سر بازار نشر را از پای درآوریم. بسیاری بر این باورند که هنوز عمده ناشران نتوانسته‌اند نقش خود را در این مبارزه ایفا کنند، بسیاری از ناشران نسبت به انتشار غیرقانونی کتاب‌هایشان بی تقاوت شده اند و کمتر به دنبال پیگیریهای قانونی و حقوقی موضوع هستند، طبیعی است که در وضعیت اقتصادی این روزهای نشر، ناشر نه پولش را دارد و نه وقتش را دارد که بخواهد پیگیریهای حقوقی انجام دهد.
اخیراً گروهی از ناشران برای پیگیری موضوع نقض حقوق ناشران خود دست به کار شده‌اند و شرایطی را فراهم آورده‌اند که ناشران بدون پرداخت هزینه و صرف وقت بتوانند شکایت‌های خود را دنبال کنند. این گروه از ناشران دفتر حمایت از حقوق آفرینش‌های فکری را راه‌انداخته‌اند.
سیدعباس حسینی‌نیک مدیر انتشارات مجد در گفت‌وگو با برگزیده های ایران از احیای دوباره این دفتر و ورود به موضوع انتشار غیرقانونی کتاب‌های ناشران و راه‌اندازی سایت خدمت‌رسانی به این حوزه خبر داد.
وی افزود: این دفتر در سال ۱۳۸۷ توسط بخش خصوصی راه‌اندازی شد و یکی از مهمترین اقداماتش ارزیابی و بررسی لایحه حقوق مالکیت فکری بود، زمانی که بحث لایحه در وزارت ارشاد مطرح بود، بررسی این لایحه را در توافق با وزارت ارشاد انجام دادیم، در ۳۹ جلسه موارد متعددی را اصلاح کردیم؛ اکنون نیز که لایحه به وزارت ارشاد بازگشته مشمول اصلاح و اعمال تغییرات در آن هستیم.
حسینی‌نیک تصریح کرد: هم‌چنین دفتر در این سال‌ها به پرونده‌های حقوقی ناشران بسیاری ورود کرده است و به نوعی شورای حل اختلاف بین ناشران و نویسندگان، ناشران با ناشران دیگر و … بوده است. در حزوه حقوق سینما، مسائل موسیقی و … نیز پرونده‌هایی به دفتر ارجاع داده شد که به ان‌ها رسیدگی کردیم.
وی گفت: اما یکی از مهمترین مسائل حوزه نشر که به عنوان تهدیدی برای توسعه علمی کشور به شمار می‌رود، نقض حقوق پدیدآورندگان و ناشران است؛ امروز این مسئله به شکل بسیار گسترده در کشور در حال انجام است و عملا باندهای مافیایی وجود دارد که کتاب‌هایی را افست، پی‌دی اف و چاپ می‌کنند. این موضوع رفته رفته موجب می‌شود که کمتر نویسنده‌ای حاضر به تالیف اثر شود. چون درآمد تالیف و انتشار کتاب به شدت پایین است و وقتی حقوق آن‌ها نقض می‌شود، این حرفه به کلی به نابودی می‌رود، این یک مسئله ملی است و اگر می‌خواهیم تولید علمی در کشور به وجود بیاید و ادامه‌دار باشد باید حقوق صاحبان اثر را حفظ کنیم.
حسینی‌نیک افزود: دفتر چند سالی است که کار داوری را انجام می‌دهد، داوری بین پدیدآورندگان و ناشران، اختلافات بین ناشران و… تاکنون بالغ بر ۷۰ پرونده در این دفتر رسیدگی و به سرانجام رسیده است.
وی ادامه داد: اما اخیراً تصمیم گرفتیم که به موضوع پرونده‌های انتشار غیرقانونی کتاب‌های ناشران چه به صورت فیزیکی و چه به صورت مجازی ورود کنیم. چند نفر از وکلایی که در دوره‌های پیش با دفتر همکاری داشتند، را برای ورود به این عرصه دعوت کردیم تا دادرسی حقوقی و شکایت‌های قانونی انجام شود.
حسینی‌نیک از ناشران خواست تا در صورتیکه حقوق چاپشان نفض شده است، برای پیگیری به دفتر حمایت از حقوق آفرینش‌های فکری مراجعه کنند، شکایت ناشران بدون دریافت هیچ وجهی از ناشران توسط وکلای این دفتر در دادگستری، دادسرای جرایم یارانه‌ای و … دنبال می‌شود.
وی در پاسخ به این پرسش که معمولا ناشران با وجود نقص در قوانین این حوزه تمایل چندانی برای پیگیری و شکایات ندارند و آن را عملا بی‌نتیجه می‌دانند، آیا تصور می‌کنید، دفتر بتواند تغییری در وضعیت کتاب‌سازی، قاچاق کتاب و انتشار فایلهای پی دی اف کتاب‌ها ایجاد کند؟ گفت: در اینکه قوانین ما اشکالاتی دارد، شکی نیست، همانطور که گفتم چند سال روی لایحه مالکیت فکری کار کردیم، ولیکن قوانین موجود هم قابلیت اجرا دارند و مسئله مهم این است که چون پدیدآورندگان و ناشران درآمد اندکی از حوزه کتاب دارند، معمولا تمایل ندارند که هزینه‌های وکیل و پیگیریهای قضایی را نیز صرف کنند. برای همین ما در بدو امر شرایطی را ایجاد کردیم که نیازی به هزینه‌کرد ناشران نباشد، حتی ناشران نیاز به رفت و آمد و پیگیریهای قضایی نیز ندارند، تنها با وکالت به دفتر می‌توانند این موارد را پیگیری کنند.
وی از ورود به اولین پرونده انتشار فایلهای پی‌دی اف کتاب‌های ناشران خبر داد و گفت: نخستین پرونده مربوط به وب‌سایتی است که ۳ هزارعنوان کتاب ناشران را در قالب فایل پی‌دی اف به فروش گذاشته است و حجم دانلود فایل‌ها نشان می‌دهد که گردش مالی بسیاری نیز از فروش این کتاب‌ها دارد.ما برای جمع‌اوری مستندات حقوقی چندین کتاب از این سایت خریداری کردیم و شکایت از آن نیز انجام شده است. تنهایکی از کتاب‌های این سایت بیش از ۵۰ هزار بار دانلود شده است.
وی در پاسخ به این پرسش که پیش از این نیز اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با راه‌اندازی کارگروه صیانت از حقوق نشر و بعد از آن وزارت ارشاد تلاش‌هایی برای مبارزه با قاچاق کتاب، کتاب‌سازی و فروش اینترنتی و … داشته‌اند، این تلاش‌‌ها را چطور ارزیابی می‌کنید؟ گفت: اتحادیه ناشران و کتابفروشان چندان علمی و حقوقی به این موضوع نگاه نکردند، بیشتر به معلول پرداختند و با پیگیریهای مختلف با نیروی انتظامی و پلیس اماکن چندین انبار کتاب قاچاق را شناسایی کردند، و انبارداری همان کتاب‌ها نیز هزینه‌های بسیاری را در بر داشت، البته وزارت ارشاد وقت نیز در سال ۹۵ مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان را برای این کار به اتحادیه اختصاص داد، اما نتیجه چندانی حاصل نشد.
حسینی‌نیک افزود: در وزارت ارشاد فعلی نیز یکی دو کمیته را در حوزه صیانت ایجاد کردند، اما بنده نشنیدم که تاکنون اقدامی در این زمینه انجام شده باشد. اگرچه قابلیت اجرایی در وزارت ارشاد وجود دارد و سایت‌های متخلف با نامه وزارت ارشاد بسته شده و از دسترس خارج می‌شوند. اما ندیدم که اقدامات این چنینی تاکنون انجام شده باشد.وزارت ارشاد که طبیعتا دولتی است و انگیزه ندارد، اتحادیه ناشران نیز در سکوت است و تشکل‌های نشر هم اقدامی انجام نمی‌دهند،این خود ناشران هستند که باید دست به کار شوند.
/