غزال زیاری: پرواز با هواپیما برای بسیاری از افراد تجربهای عادی است، اما همچنان پرسشهای جالبی درباره آن مطرح میشود که یکی از رایجترین آنها این است: سرنوشت فضولات در توالتهای هواپیما چه میشود؟
توالتهای هواپیما برخلاف تصور عمومی، بسیار هوشمندانه طراحی شدهاند. سیستم فلاش آنها بر پایه اختلاف فشار بین داخل کابین (که تحت فشار است) و بیرون هواپیما عمل میکند. وقتی دکمه فلاش را میزنید، دریچهای باز میشود و همین اختلاف فشار مثل یک جاروبرقی قدرتمند، همه چیز را به سمت مخزن میکشد. روی زمین البته از پمپ خلأ استفاده میشود، اما در ارتفاع بالا خود اختلاف فشار کافی خواهد بود.
مخازن مخصوصی در هواپیما تعبیه شده که ضایعات را جمعآوری میکنند. در برخی مدلها تمام توالتها به یک مخزن مشترک وصلند و برخی دیگر مخازن جداگانه دارند. سیستمهای پیچیدهتری مثل آنچه در هواپیمای لاکهید تریاستار استفاده میشد، حتی از “جعبه منطقی” برای مدیریت نوبت فلاشها بهره میبردند. طراحی لولهکشی هم با انحنا انجام میشود تا سرعت حرکت فاضلاب کاهش یابد؛ چرا که فشار خلأ آنقدر بالاست که میتواند به مخزن آسیب بزند.
قبل از سیستم خلأ، هواپیماها از سامانههای شیمیایی استفاده میکردند؛ مشابه دستشوییهای سیار امروزی. همین روش منشأ اصطلاح “یخ آبی” شد؛ یعنی فضولاتی که از مخزن نشت میکردند و در ارتفاع بالا یخ زده و به شکل تکههای خطرناک به زمین میرسیدند. خوشبختانه امروزه این پدیده در پروازهای تجاری مدرن تقریباً وجود ندارد و تنها در برخی جتهای کوچک با دستشوییهای ساده دیده میشود.
به گفته کارشناسان، سیستم خلأ بهترین راهکار برای هواپیماهای مدرن است: ایمن، قابلاعتماد و سبکوزن. پس دفعه بعد که در آسمانها وارد دستشویی شدید و صدای فلاش را شنیدید، یادتان باشد پشت آن صدا، یکی از جالبترین اختراعات مهندسی هوانوردی در کار است.
برای مطالعه ادامه این مقاله و کشف پشتپرده عجیبتر توالتهای هواپیما، اینجا کلیک کنید.
۲۲۷۲۲۷
